Στην κοιλάδα της Βόρειας Αφρικής όπου συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια ιστορικά σημεία και τέρατα εκτυλίσσεται το μυθιστόρημα του Τοπέν γεμάτο δράση, περιπέτεια, πολιτικές νύξεις και μηνύματα φιλίας και μίσους σε μία χώρα, την Λιβύη όπου όλα κρέμονται από μία κλωστή λεπτή και έτοιμη να κοπεί.
Ο Τοπέν με ματιά επίκαιρη, σύγχρονη, ακέραιη και απέριττη, χωρίς διακοσμητικά στοιχεία που θα την έκαναν πιο αρεστή, γίνεται μάρτυρας και καταθέτης ενός βασανιστικού παρελθόντος όσο και ενός απρόβλεπτου μέλλοντος. Αποκαλύπτει όλες τις βρώμικες δουλειές του καθεστώτος Καντάφι, τις καταγγέλλει μέσα από την ιστορία ανθρώπων που με ένα Land cruiser σαν όχημα αλλά και καταφύγιο θα αναζητήσουν την φυγή τους προς την Τρίπολη σαν να ήταν το πέρασμα προς την γη της Επαγγελίας και θα παλέψουν για την σωτηρία τους εν μέσω εμφυλίου πολέμου. Αγριότητα, σκληρότητα, εικόνες που ντροπιάζουν το ανθρώπινο είδος αλλά και αυταπάρνηση, αλληλεγγύη και ευαισθησία είναι μερικές από τις λέξεις που γίνονται εικόνες καθ’ όλη την διάρκεια της αφήγησης.
Ο συγγραφέας δεν μένει μόνο στην παράταξη γεγονότων και συμβάντων που σημαδεύουν τις ζωές των ηρώων του και από τα οποία καλούνται να αποδράσουν για να σωθούν. Γίνεται λίβελος κατά των πρακτικών της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής που θέλει τον σύγχρονο πολίτη θύμα και υποχείριο των εκάστοτε κυβερνώντων σαν κάποιος να του έκλεψε την ικανότητα του σκέπτεσθαι, του πράττειν και του βούλεσθαι. Στην Λιβύη του εμφυλίου πολέμου, οι άνθρωποι θα βρεθούν αντιμέτωποι, και αυτή η κατάσταση αφορά στις περισσότερες χώρες της Αφρικής που διέπονται από τέτοιου είδους «δημοκρατικές συνθήκες», με μία πραγματικότητα που τους αφαιρεί κάθε έννοια αξιοπρέπειας και κοινωνικής ισότητας, γίνονται πιόνια στην σκακιέρα αδίστακτων εγκληματιών που όπως και ο Τοπέν περιγράφει δεν υπολογίζουν κανέναν και τίποτα μπροστά στην ικανοποίηση των άρρωστων σκέψεών και ορέξεών τους. Δεν είναι τυχαίο πως αναφέρεται στον δικτάτορα Καντάφι με τον όρο «Κάθαρμα» κάτι που αντικατοπτρίζει το μίσος για την ασυδοσία αυτού του ανθρωπόμορφου τέρατος που όριζε την μοίρα των ανθρώπων της για πάνω από 40 χρόνια.
Είναι γεγονός πως οι συγκρούσεις σε αυτή την χώρα ήταν αιματηρές και η έξοδος από την πολιτική κρίση και η μετάβαση σε ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον μπορεί να βάφτηκε με πολύ αίμα αλλά όπως έχει πει και ο ποιητής και σωστά έχει πει «με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί». Έτσι, οι απώλειες σε μορφές και σώματα αν και πολυάριθμες «άξιζαν» γιατί μία χώρα έχει την δυνατότητα να ξαναγεννηθεί από τις στάχτες της. Γράφει ο Τοπέν με γλαφυρότητα: «Οι δρόμοι έχουν γίνει λακκούβες, οι υπόνομοι χάσκουν, τα τηλεγραφόξυλα όλα πεσμένα και τα καλώδια έρπουν σαν φίδια πάνω στη γη».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αυτή η εικόνα μίας διαλυμένης χώρας ήταν το αποτέλεσμα της ανοχής της Δύσης και των υποχθόνιων πολιτικών συμφερόντων που κυριαρχούσαν και εξακολουθούν να κυριαρχούν στην ευρύτερη περιοχή. Οι συμμαχικές δυνάμεις που αναγκάστηκαν να επέμβουν ίσως γιατί οι συμφωνίες άλλαξαν και δεν προσέφεραν πια προστασία στο μέχρι πρότινος εχθρό για τους πολλούς αλλά κατά τα άλλα φίλο Καντάφι, τελικά επενέβησαν έστω και αργοπορημένα και έβγαλαν, ας ελπίσουμε μια για πάντα, την χώρα αυτή από το τέλμα της ολιγαρχίας μίας και οι λίγοι αξιωματούχοι του «Καθάρματος» κινούσαν τα νήματα της εξουσίας.
Μπορεί σε τέτοια βιβλία να μην βρίσκει κανείς την λογοτεχνία των κλασσικών συγγραφέων που και προσωπικά υπερασπίζομαι μέχρι τελευταίας ρανίδας, εξυπηρετούν άλλους σκοπούς όμως φωτεινούς και άξιους λόγου. Είναι μικρά αριστουργήματα πολιτικοκοινωνικής φύσεως και αξίζει να διαβαστούν γιατί οι αναφορές τους σε πρόσωπα και πράγματα μέσα από μία υπόθεση όπως αυτή εδώ, προσφέρουν στον αναγνώστη πληροφορίες συγκεκριμένες, την ανάπαυση μυαλού που έχει ανάγκη και επιπλέον του δίνουν το στίγμα των προβλημάτων μίας εποχής και μίας περιοχής, που υπό άλλες συγκυρίες μπορεί και να μην μάθαινε ποτέ. Είναι ένα είδος ειδησεογραφίας μέσα από μία μυθιστορηματική ανάλυση που πρέπει να υπάρχει και ο Τοπέν, ως «ρεπόρτερ μάχιμος» έρχεται σαν από μηχανής θεός με την πένα του να ξεσκονίσει τις σελίδες της ιστορίας και να μοιραστεί μαζί μας τον ρου της.
«Είμαστε όλοι άρρωστοι, λέει, και όταν δεν είμαστε λόγω της βλακείας των ανθρώπων, της απληστίας τους, είμαστε άρρωστοι λόγω του έρωτα. Η εποχή μας κουβαλάει πολλές επιδημίες»
Το βιβλίο του Tito Topin, Λιβυκή έξοδος κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα.
