Για να δείτε το πρώτο μέρος της Εικαστικής Ανασκόπησης πατήστε εδώ.
Επιλεγμένες Ατομικές
Με διάθεση περισυλλογής στο τοπίο η Βαλίνια Σβορώνου στο χώρο της Callirhoe, εντοπίζει το χρόνο που διατρέχει την προσωπική μας ιστορία και τις αναμνήσεις μας σε εγγραφές επάνω σε αποτμήματα μιας κατακερματισμένης φύσης. Όπως κάποτε χάραζε ο Poussin στα μνημειακά θραύσματα το πέρασμα από τη μυθική Αρκαδία, η Σβορώνου μέσα από τα εγκιβωτισμένα σε ρητίνες άνθη, την πύκνωση της θάλασσας σε ένα τσαλακωμένο κεραμικό χαρτόκουτο μετακόμισης, και τις σημειώσεις της επάνω σε λευκό πηλό, αναζητά την άλικη φόδρα της μνήμης που θρόισε στον άνεμο, και διερωτάται αν τελικά αξίζει οι αναμνήσεις της ευθραυστότητας να κληροδοτηθούν στους δυνατούς.
Το Rococo συναντά το bondage του Araki και την αβάσταχτη ελαφρότητα της μοναχικής αντανάκλασης του εφήμερου της ομορφιάς. Η περσόνα της Xu Yang στην ατομική της έκθεση στα Δύο Χωριά, γίνεται η ίδια το έργο καθώς ζωγραφίζει τις κορνίζες όπου εγκιβωτίζει τη μορφή της ως διάμεσο του Ιδανικού, για να διερευνήσει την κατασκευή της ταυτότητας μέσα από μια σύγχρονη έμφυλη ματιά. Αντλώντας από την ιστορία της τέχνης, την ιστορία της μόδας, τα παραμύθια και τα drag shows η Xu θωπεύει αισθησιακά αλλά και διαρρηγνύει τολμηρά την επιφάνεια του καμβά και της αναπαράστασης σαγηνευτικών vanitas στιγμών, ακροβατώντας αιθέρια ανάμεσα στο αληθινό της σάρκας και στο φαντασιακό της επιθυμίας.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Τόλης Τατόλας, υπό τη δημιουργική επιμέλεια της Χλόης Ακριθάκη, με την έκθεση “A Hundred Likes and More” στη γκαλερί 7, αδράχνει την πραγματικότητα σε φωτογραφικές εικόνες, που έχει πρώτα επιλέξει το διευρυμένο πεδίο θεατών του διαδικτύου ότι του αρέσουν, χωρίς όμως αυτές να περιέχουν ίχνη θωπείας της εικόνας ή ηθελημένου εντυπωσιασμού. Ο εικαστικός φωτογράφος αποτυπώνει ίχνη της καθημερινότητας και της φθοράς που η ματιέρα του χρόνου επιφέρει, τα οποία εμπεριέχουν μία εγγενή συμμετρία στον τρόπο που εφάπτεται το βλέμμα σε επιφάνειες, και ενδέχεται να ανοίξουν διόδους σε άλλες πραγματικότητες και συμβάντα φαινομενικά οικεία ενώ κυοφορούν νέες και απροσδόκητες αφηγήσεις. Ο ίδιος καλλιτέχνης με άλλες δύο ατομικές εκθέσεις φέτος, στην Τεχνόπολη ως το τέλος Φεβρουαρίου σε συνεργασία με τη Monumenta, και στην ατομική του έκθεση στην Πρεσβεία της Βραζιλίας εξελίσσει τη flaneurie του στο αστικό τοπίο χαρτογραφώντας τις αθέατες πτυχώσεις του ‘δέρματος’ μιας μητρόπολης όπως το Σάο Πάολο, από το δικό του προσωπικό εξωτικό και έκκεντρο bird’s eye view, σε ένα εικοσάμετρο σχέδιο-παλμο-γράφημα.
Η γεωμετρία, η αφαίρεση και η επαναθεώρηση του Μοντερνισμού στις ζωγραφικές πραγματείες του Γιάννη Λασιθιωτάκη στη γκαλερί ΔΛ αποκτούν μία μεταφυσική διάσταση. Οι κάθετες γραμμές και τα οριζόντια ανοίγματα μεταμορφώνονται σε “Πύλες του Παραδείσου” καθώς σχηματοποιείται νοητά ένα πέρασμα προς μία πιο ξεκάθαρη αρμονική οπτική. Η συνταρακτική στιγμή της μετάβασης φέρνει στο νου ένα αφαιρετικό ενσταντανέ του βίντεο από τις πύλες αεροδρομίου προς το επέκεινα “Threshold to the Kingdom” του Mark Wallinger. Εδώ αποϋλοποιείται η εβένινη καθετότητα της μορφής και απορροφάται από το λευκό του καμβά, από την ίδια την τέχνη, ως ένωση ετεροτήτων και κοινωνό αιωνιότητας. Με παρόμοια διάθεση αφαιρετικού ρεμβασμού ο Άγγελος Σκούρτης στο “Όλα στο Τέλος θα γίνουν Ποίηση” στην γκαλερί Έκφραση, δημιουργεί μία τοτεμική γωνιά όπου απλώνει το λεξιλόγιο της τέχνης, εμπνευσμένη από τον Malevich και την οραματική Colour Field ζωγραφική.
Ένας έτερος πλάνητας του ζητούμενου, ο Αλέξανδρος Μαγκανιώτης “Αναζητά τον Οδυσσέα” υπό τη σκηνοθετική επιμέλεια του Γιάννη Μπόλη στην The Project Gallery. Επιλέγοντας ψηφίδες από την αρχαιοελληνική μυθολογία και τέχνη, τις εισάγει μέσα από λεπτοφυή σχέδια σε ημιδιαφανή φιλμ, στο απομυθοποιημένο σήμερα σαν φυλαχτά μιας απονενοημένης επαναμάγευσης, όπου οι Λωτοφάγοι εμφανίζονται ως πλανόδιοι πωλητές παιχνιδιών έξω από ένα τουριστικό γραφείο, ο Οδυσσέας σαλπάρει με τον Τιτανικό μέσα σε μία θάλασσα από lifestyle σύμβολα, ομηρικές φράσεις και αρχαίες γραφές, η Πηνελόπη γίνεται η ιδιοκτήτρια καταστήματος υφασμάτων και καρτερεί τη χρυσή εποχή της ελληνικής κλωστουφαντουργίας, οι Κύκλωπες μεταμορφώνονται στο πανόπτικον των συστημάτων παρακολούθησης στο δημόσιο χώρο, και το ‘Τέλος Εποχής’ υποδηλώνεται από έναν σωρό αρχαίων θραυσμάτων επάνω από τουριστικά μαγαζιά και συνθήματα για την οικονομική κρίση που καταλήγουν να απορροφώνται από έναν ψυχαναλυτικό Εαυτό βουτηγμένο σε μια κόκκινη χοάνη μάγματος πληροφορίας.
Στον Πειραιά η γκαλερί The Intermission, σε συνεργασία με τη Balice Hertling, μεταμορφώνεται στη σοφίτα- “The Attic” του Γάλλου εικαστικού Camille Blatrix. Τα γλυπτά και τα ξύλινα μαρκετερί επιτοίχια του Blatrix μας ταξιδεύουν στη θερινή ραστώνη μιας χαμένης αθωότητας, η οποία, εκεί όπου πέφτουν οι σκιές του καλοκαιριού, μεταμορφώνεται σε σήμα για μία εν δυνάμει εξερεύνηση. Η κοιλότητα ενός σκάφους αποκτά τη μορφή μιας θεότητας, οι μεταλλικές του συναρμογές μοιάζουν να ανθίζουν και να εμφανίζουν αγκάθια, ένα παιδί ανιχνεύει τα μυστικά μίας σοφίτας, ένα ποντίκι καιροφυλαχτεί, και παντού υπάρχουν διάσπαρτα ίχνη νεανικής ονειροπόλησης που οδηγούν τον θεατή από το χέρι προς μία φρεσκότερη εκδοχή του εαυτού του.
Ο Απόλλων Γλύκας στην γκαλερί Έκφραση-Γιάννα Γραμματοπούλου δημιούργησε την ατομική του έκθεση “Inhale-Notes from behind a window”, στη διάρκεια της καραντίνας. Ο χρόνος της επιβεβλημένης περισυλλογής έδωσε τη δυνατότητα στον καλλιτέχνη να χαρτογραφήσει την αρχιτεκτονική του χώρου που καταλαμβάνουν τα αντικείμενα γύρω μας μέσα από την παρατήρηση των σχέσεων τους μπροστά από έναν ιδεατό ορίζοντα. Οι σχέσεις που προέκυψαν από αυτή τη γεωμέτρηση του περιβάλλοντος σε σχέση με την στατική, λόγω εγκλεισμού, ανθρώπινη οπτική μπόρεσαν να παράξουν εικόνες, μέσα από φωτογραφικά κολάζ και κατασκευές σπάνιας λυρικότητας, όπου η συνήθης αδιαφορία που αντιμετωπίζει το βλέμμα, λόγου χάρη, τη κατακερματισμένη θέα από μία ταράτσα, την καθετότητα ενός ακάλυπτου, την τροπικότητα ενός φοίνικα σε μπετονένιο φόντο, μια πεσμένη σιδεριά, ή ένα παράθυρο στο ημίφως, έξαφνα, τοποθετώντας τη βίστα μέσα από ένα σχεδόν κονστρουκτιβιστικό αστικό κάδρο ή και κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος, μεταστοιχειώνεται σε μία αποκαλυπτική σκηνή.
Η Οικεία Κατακουζηνού, με τα ιστορικά αντικείμενα, τα σπάνια χειρόγραφα και τα εικονικά έργα τέχνης που αντικατοπτρίζουν την εποχή που το ζεύγος Άγγελου και Λητώς έγραψε τη δική του ιστορία στον πολιτισμικό χάρτη της Αθήνας, ερευνά και εμπλουτίζει η Χριστίνα Μήτρεντσε , με την site-specific έκθεση με τον χαρακτηριστικό ψυχαναλυτικό τίτλο “Super Ego”, υπό την επιμέλεια του Χριστόφορου Μαρίνου, εμπνεόμενη και από το Μουσείο Freud στο Λονδίνο. Η Μήτρενσε σμιλεύει τις λέξεις που πλάθονται σε θεραπευτικούς βιομορφικούς μυκητοειδείς οργανισμούς, σε πορτρέτα ανθρωπομορφικών ονειρικών φυτών, και σε γλυπτικές φόρμες βιβλίων που ξεδιπλώνουν το συμβολισμό των ορμέμφυτων μέσα από τη νέα γλώσσα του ίντερνετ, ενώ στηρίζει αυτό το οργανικό σύμπαν σε πυλώνες τόσο άυλους όσο φαντάζουν οι παλιοί χάρτες που τους αποτελούν, χυτεμένοι από την αύρα ενός αέναου ταξιδιού, σαν την ελεύθερη σκέψη των ανθρώπων που πέρασαν από αυτό το διαμέρισμα-φυτώριο κουλτούρας και η οποία έχει ποτίσει με ζωτική επιθυμία το χώρο και τα αντικείμενα.
Η φωτογραφία ως μεταφυσικό γεγονός είναι η πεμπτουσία της δουλειάς του Γιώργου Πρίνου όπως τη διαβάσαμε στην πρώτη του ατομική έκθεση με τον εύγλωττο τίτλο “Optics is Ethics” στο Hot Wheels Project. Τα γκρο-πλαν πορτρέτα του διατρέχονται από ένα πυκνά εκφραστικό θεολογικό πάθος το οποίο συναντάμε στα ζωγραφικά έργα του Guido Reni αλλά και στη σιωπηλή στωικότητα των σταδιακών αλλαγών στην ανθρώπινη έκφραση στα βίντεο του Bill Viola. Ο Πρίνος φαίνεται να εξελίσσεται σε έναν βαθιά ψυχολογικό προσωπογράφο που διαφυλάττει ερμητικά κλειστά τα μυστικά της ανθρώπινης μορφής, του πιο αινιγματικού τοπίου από την εποχή της Τζοκόντα. Τα ανδρικά πρόσωπα παρουσιάζονται αφοπλιστικά σε όλη τους τη γυμνότητα, σε συνδυασμό με φορτισμένες εικόνες όπως μια Wall Street αδειανή από κόσμο σαν να πρόκειται για την Επόμενη Μέρα από την κατάρρευση των αγορών, σε συνάρτηση με μια επίσης αδειανή προθήκη βιβλίων πλην της Hanna Arendt, της Simone Weil και του Levinas, όλοι συγγραφείς της ικανότητας του ανθρώπου για το Κακό. Μαζί με τη χρήση λευκού ανάγλυφου λόγου σε Mdf με την απειλητική φράση “UNTIL THE LION TELLS THE STORY, THE HUNTER WILL ALWAYS BE THE HERO” να διατρέχει τους τοίχους, αντιλαμβανόμαστε ότι γινόμαστε θεατές σε ένα πολιτικό θέατρο σκληρότητας του σήμερα όπου οι πρωταγωνιστές είναι εν δυνάμει θύτες και θύματα. Ο Πρίνος επίσης ξεχώρισε με τα πορτρέτα του στην τελευταία Μπιενάλε της Αθήνας αλλά και στην έκθεση “Modern Love” που λαμβάνει χώρα ως τις 28/5 στο ΕΜΣΤ.
Ο Τεό Τριανταφυλλίδης παρουσίασε στη γκαλερί The Breeder την πολυεπίπεδη εγκατάσταση του με τίτλο “Pheromone Spa” δημιουργώντας μία πλήρως εμβυθιστική εμπειρία καθώς η καταβύθιση σε ένα βιντεοσκοπημένο ψηφιακό βιολογικό σύμπαν συνοδευόταν και από ένα χειροποίητο άρωμα φερομονών, και ακόμα ένα ολόκληρο εσωτερικό σαλονιού στον κάτω όροφο. Οι ψηφιακές αφηγήσεις του Τριανταφυλλίδη όπως η συγκεκριμένη, που παρουσιάζει ένα μικρόκοσμο ζωικών μορφών που μεγαλώνουν σε συνθήκες εργαστηρίου, είναι κορυφαίες στο είδος τους καθώς αποτυπώνουν γλαφυρά και ανησυχητικά το επόμενο επεισόδιο της Μετα-Ανθρώπινης συνθήκης όταν πλέον θα έχει ηχήσει το doomsday clock. Οι ψηφιακές εντομολογικές ρέπλικες του τεχνητού herborarium προσομοιώνουν τις συνθήκες επαναδημιουργίας της ζωής σε μία γη με διαλυμένο οικοσύστημα ή κατά την εποίκηση σε άλλο πλανήτη.
Στον χώρο του one minute space ο Κωνσταντίνος Λιανός με το “Big Smudge”, και με την επιμέλεια του Κωστή Σταφυλάκη, αποποιείται τη σοβαρότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας καθώς δημιουργεί το 3-D εκτυπωμένο άβαταρ του δείκτη του και το οποίο καλείται να μουτζουρώσει έργα, να συνθλίψει γλυπτά, να ποζάρει ως η αυθεντία του μετα-ψηφιακού καλλιτέχνη που οικειοποιείται τόσο αβίαστα τα νέα τεχνολογικά ιδεολογήματα. Παραδόξως το αποτέλεσμα είναι αρκούντως καλλιτεχνικό, καθώς τα υλικά έχουν εν τέλει μία εγγενή ‘εικαστικότητα’ την οποία το τυπωμένο χέρι μας προκαλεί να ερευνήσουμε.
Η Iman Issa στην ατομική της έκθεση “Proxies. With a Life of their Own” στη γκαλερί Rodeo, συνομιλεί με την οξύμωρη γλώσσα ενός ‘εκφραστικού’ μινιμαλισμού, δημιουργώντας γλυπτικά gestalt σχήματα από γεωμετρικά στερεά που παραπέμπουν σε αμφίσημα οικεία αντικείμενα, ερριμμένα σαν ιδεογράμματα κάποιας ακατάληπτης γραφής, συνθετικά κομμάτια ενός κομψού μελλοντικού πολιτισμού, παράδοξα πολιτικά σύμβολα, ή πιόνια ενός παιδικού παιχνιδιού δίχως νικητές και ηττημένους.
Ο Αλέξανδρος Γεωργίου, με τις δύο πρόσφατες ατομικές του στη γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή στην Αθήνα και στη Ζήνα Αθανασιάδου στη Θεσσαλονίκη αναπτύσσει τα πολύχρωμα παραμυθώδη πλάσματα του στον καμβά με μία ρέουσα νωπότητα που μας κάνει να νομίσουμε ότι διαρκώς αλλάζουν μορφή. Αυτά τα όντα δεν έχουν συντεταγμένες τόπου, χρόνου, φύλου ή φυλής- το μοναδικό κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι εφορμούν στο χώρο του θεατή με τα μεγάλα υγρά μάτια τους για να τον σύρουν αργά μέσα στην τρυφερότητα της ύλης τους.
Η Κατερίνα Ζαχαροπούλου στην αίθουσα τέχνης Crux ξορκίζει μέσα από την άυλη αβρότητα του υλικού της, τραύματα προσωπικών ιστοριών και συλλογικής μνήμης, όπως ξεριζωμοί, η απώλεια της μάνας, η μεταμόρφωση της γυναίκας σε πουλί. Μέσα από σκαλισμένα λινόλεουμ και ανάγλυφα λευκά χαρτιά, τα φύλλα του θυμικού αναριγούν στο άκουσμα του στίχου από παλιό Σμυρνέικο τραγούδι που αποτελεί και τον τίτλο της έκθεσης “Όταν ο Κόραξ Λευκανθεί…”
Η έκθεση “Διαδρομή” της Αντιγόνης Καββαθά, στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα σε επιμέλεια Γιάννη Μπόλη, υπήρξε μία φωτισμένη στιγμή στον εκθεσιακό χάρτη της χρονιάς που πέρασε. Η πυκνότητα της σκέψης μετουσιώθηκε σε ζωγραφικές ελεγείες όπου η Καββαθά αφήνει τον εαυτό της να περιπλανηθεί με ορμή και ευαισθησία μέσα στο χρόνο και στην ιστορία. Η μεγάλη φρίζα 18 μέτρων που ξετυλίγει το συγχρονικό reel γεγονότων της νεώτερης ιστορίας, από το ξέσπασμα της Οκτωβριανής Επανάστασης, ως τις μετακινήσεις πληθυσμών, τις διαδηλώσεις στους δρόμους, τις εξεγέρσεις, τις θυσίες σε ένα κοινό σκοπό, είναι ένα αέναα κινούμενο έργο που δημιουργείται από την ανάγκη του ανθρώπου για ένα πιο δίκαιο κόσμο. Πλησίον αυτού, στις “Εστίες”, σε έναν προσφυγικό καταυλισμό, οι άνθρωποι απουσιάζουν και οι σκηνές μοιάζουν ανέστια σπαρτά και θημωνιές χωρίς ρίζες σε αντίθεση με την έντονη παρουσία της φύσης μέσα από ριζικά συστήματα και πολύπλοκες διακλαδώσεις, σε μοναδικής πιστότητας φυσιοδιφικά σχεδιάσματα της οργασμικής της ανθοφορίας. Εκεί μέσα σε αυτό το γονιμοποιημένο περιβάλλον η Καββαθά τοποθετεί φυσικά αναπτύγματα τα οποία δημιουργούν νεφελώματα και ελικοειδείς κορμούς που απλώνονται σαν πύθωνες ενώ κοπάδια από γίδες επάνω σε ξερολιθιές συνομιλούν με ένα αλλόκοτο και παγανιστικό παρελθόν εκ διαμέτρου αντίθετο με τις σκιές των πολεμικών αεροπλάνων που κατασκεύασε μία θανατερή λογική και ίπτανται επάνω σε μαύρα λιβάδια πετρελαιοπηγών και εξορύξεων στα σπλάχνα της γης.
Ίσως από τις ωραιότερες ατομικές παρουσιάσεις της χρονιάς, η μεγάλη έκθεση “Ο Κήπος” του Μανώλη Μπαμπούση στην ΑΣΚΤ σε επιμέλεια της Barbara Polla και του Γιάννη Μπόλη από το Momus, υπήρξε ένα tour de force του opus του εικαστικού, αρχιτέκτονα και φωτογράφου που παραμένει ζηλωτής μιας ανείπωτης αλήθειας. Ποια είναι όμως αυτή η αλήθεια; Είναι η ενδελεχής παρακολούθηση της εντροπικής αρχιτεκτονικής της φύσης και των ποιητικών της εφαρμογών που επιχείρησε να μεταλαμπαδεύσει στους φοιτητές του κατά τη διάρκεια της διδακτικής του πορείας στην ΑΣΚΤ, όταν και μετέτρεψε το πάρκινγκ της Σχολής σε κήπο. Αυτή η δονκιχωτική πίστη στην εφαρμογές της Ουτοπίας στην καθημερινή ζωή διαποτίζει με μελαγχολία τις εικόνες δέντρων φυτεμένων από τον ίδιο αντικριστά στη θάλασσα να την ατενίζουν σιωπηλά, αλλά και δυστοπικές στιγμές όπως η γνωστή σειρά με τα μοναχικά ATM που χάσκουν σαν θλιβεροί οιωνοί ενός φθίνοντος υλισμού, οι φωτογραφίες μιας ημιτελούς εργοταξιακής Αθήνας λίγο πριν τους Ολυμπιακούς αγώνες, τα ειρωνικά εσωτερικά αιθουσών τέχνης και καλλιτεχνικών εγκαινίων όπου απουσιάζει η ουσιαστική συντάραξη της τέχνης, μα και οι πλίνθινες κατασκευές με αφιερώματα σε μεγάλους αρχιτέκτονες από το παρελθόν όπου αστικά στοιχεία ενσωματώνουν κορμούς και δημιουργούν πολεμικές μηχανές εναντίον της απάθειας της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Η απόλαυση της ζωής είναι μία δύσκολη υπόθεση, όμως τα υλικά της βρίσκονται στο πορτ-μπαγκάζ ενός παλιού αυτοκινήτου, σαν μία δέσμη από φωτογραφικούς τρίποδες, όταν ο δάσκαλος έπαιρνε τους μαθητές του από το χέρι και τους δίδασκε το ταξίδι της αντίληψης, από το φακό στην ψυχή. Η έκθεση συνοδεύτηκε από έναν εξαιρετικό κατάλογο με τα έργα του καλλιτέχνη, τα ποιητικά του σχεδιαγράμματα, και τα συνοδευτικά κείμενα των επιμελητών.
Επιλεγμένες Ομαδικές: Νέοι Χώροι και Έμφαση στη Χειροτεχνία
Το Hydra School Projects αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς θερινούς καλλιτεχνικούς προορισμούς. Η φετινή του παρουσίαση στην Ανωτάτη Σχολή Εμποροπλοιάρχων Ύδρας μας έδωσε τη δυνατότητα να δούμε σημαίνοντα έργα καλλιτεχνών όπως οι Marina Abramovic/Ulay, John Bock, Nathan Smith. Επίσης ξεχωρίσαμε τη νέα δουλειά του επιμελητή της έκθεσης και εικαστικού Δημήτριου Αντωνίτση, την οποία παρουσίασε πέρυσι στη γκαλερί Ιλεάνα Τούντα. Το “Abacus, Kundalini Arithmetics Series” αποτελείται από μία σειρά αργαλειών όπου μέσα στη γεωμετρική τους πλέξη έχουν υφανθεί φυσικά απτικά στοιχεία όπως τζίβες, μαλλιά, και αδειανά πουκάμισα φιδιών μαζί με τη στιγμιαία λάμψη από σκόρπιες παγιέτες, σαν φολίδες κάποιου τεντωμένου ζωικού δέρματος. Μαθηματικά και αλχημεία εδώ δημιουργούν οπτικές εξισώσεις για να εξηγήσουν ποιητικά, σαν νότες σε παρτιτούρα, το μυστήριο της ζωής. Ο σαμανιστικός πρωτογονισμός της έκθεσης μοιάζει να εκλύεται από τις οπές των κοραλλιοειδών γλυπτών από πολυουρεθάνη και πηλό της Μαρίνας Λεοντή. Η έκπληξη της έκθεσης ήταν ο φαντασιακός ρεαλισμός των αλλόκοτων ζωγραφικών κόσμων του Σωτήριου (Άκι) Μπατζιάνα. Στοιχεία παιδικών παιχνιδιών και παραμυθιών συνθέτουν φαντασμαγορικές αλληγορίες επάνω στην απομυθοποίηση της παιδικής αθωότητας, στους απατηλούς παραδείσους της ψηφιακής τεχνολογίας, στο σεξ ως πεδίο έμφυλων αλληλοεξοντώσεων, στη γκροτέσκα βία και σε μία φύση σαγηνευτικά τοξική. Συμμετείχαν επίσης οι Ζωή Γαϊτανίδου, Harry Patramanis, Laercio Redondo, Frank Tjepkema.
Η P.E.T. Projects στην Κυψέλη με την ομαδική έκθεση 12 σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών “Prizing Eccentric Talents ΙΙ” σε επιμέλεια των Άγγελου Πλέσσα και Γιώργου Μπεκιράκη αναζητά την έκκεντρη σκέψη και την επιλογή ενός μη αναμενόμενου εικαστικού αποτελέσματος από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες. Ξεχωρίσαμε τη βιντεοεγκατάσταση “An Ideal for Living” της Αλεξάνδρα Βαχτσετζή όπου αναπτύσσεται η ανάγκη για ελεύθερη σωματική έκφραση πέρα από τα κοινωνικά εγχειρίδια κίνησης και τις δομημένες συνθήκες body politics που αποτελούνται από συγκεκριμένες κατασκευασμένες εκφραστικές συντεταγμένες των υποκειμένων ανάλογα το φύλο, την εθνική ή την κοινωνική διαστρωμάτωση, έργο που επικοινωνεί υποδόρια με το ιστορικό γλυπτό της Νίκης Καναγκίνη, μία πυραμίδα με λευκά πανομοιότυπα πρόβατα τοποθετημένα μπροστά σε καθρέπτη να επαναλαμβάνονται στο διηνεκές, αλλά και την προβολή της Εύας Στεφανή επάνω σε μία κουρτίνα, ενός βρέφους που ενώ κοιμάται κινείται με βάση το ένστικτο της αυτοσυντήρησης.
Νέος χώρος και νέες προκλήσεις για την ιστορική γκαλερί Apartment της οδού Βουλής που ζωντάνεψε φέτος μέσα στην αίθουσα τέχνης Crux από τον ιδρυτή της Βασίλειο Ντούπα, ο οποίος επιμελήθηκε δύο εκθέσεις: “True Believers 1+2” (Μέρος Ι & Μέρος ΙI). Στο φιλόξενο χώρο της Crux, το πειραματικό Apartment, με την εμπειρία στην προώθηση νέων ανερχόμενων καλλιτεχνών από το 2001 και δέκα χρόνια ζωής, παρουσίασε δύο αναπτύγματα των ζητημάτων που αφορούν την επιμελητική οπτική της έκθεσης και επικεντρώνονται στις έμφυλες διεκδικήσεις και στην επαναδιατύπωση της ζωγραφικής ως ζωντανή καλλιτεχνική πλατφόρμα που αντιστέκεται σε ένα κόσμο γρήγορα εναλλασσόμενων εικόνων και αντιπροτείνει την ικανότητα να εμβαθύνουμε πέρα από την πρώτη επίκρουση στον αμφιβληστροειδή. Συμμετείχαν οι Maria Antelman, Βασίλης Μπαλατσός, Sonia Boyce, Δημήτρης Ντοκατζής, Maria Finn, Carοline May, Sadie Murdoch, Nina Saunders, Larry Sultan, Neal Tait, Κώστας Τσώλης, Έμι Αβόρα, Σωτήρης Πανουσάκης, Daniel Sturgis.
Νέος χώρος κάτω από την Ακρόπoλη για τα Δύο Χωριά όπου οι Σουηδοί Joakim Ojanen και Sunna Hansdóttir μετά από το residency τους στην Ελλάδα, και μαζί ο Ιρανός Amir Fallah στο υπόγειο, παρουσίασαν έργα τα οποία μέσα από τη ζωγραφική, το ύφασμα, τον πηλό, και το βιτρώ, ανασύρουν τη μορφή από τις επιστρωματώσεις της τέχνης του παρελθόντος και της προσδίδουν νέα δυναμική, και ειδικά στην περίπτωση του Fallah, μία νέα πολιτική διάσταση με πρόσωπα σχεδόν ιερατικά που εξερευνούν το ζήτημα του ανήκειν, της ταυτότητας, μαζί με μοτίβα από την εοκονογραφία της φύσης, αλλά και την ισλαμική ιστορία και τέχνη, μέσα σε πλαίσια/πλέγματα που παραπέμπουν στο photoshop και καθιστούν την τέχνη απρόσμενο χώρο όσμωσης της καθημερινής με την υψηλή κουλτούρα, την παράδοση με το νέο.
Το νέο χώρο τέχνης/σαλόν με το όνομα Cantina ΑΝΤΙΣΟΣΙΑΛ μας συστήνει η επιμελήτρια Βασιλεία Κάγκα με την πρώτη βερσιόν των εκθέσεων που ξεκίνησε στο Βερολίνο με τίτλο “Aye Mari”, ένα έξυπνο misspelling ανάμεσα στο Άβε Μαρία και στη μπανάλ προσφώνηση ‘άντε μαρί’. Με το ανατρεπτικό χιούμορ και τη σαρδόνια διάθεση που χαρακτηρίζει τις επιμέλειες της Κάγκα που στηλιτεύουν την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων εμπλέκοντας το ιερό με το βέβηλο, αυτή η έκθεση στήνεται με τη μορφή των γαλλικών salon του 19ου αιώνα. Με τον υπότιτλο “Heat and Run: a summer tale”, το ελληνικό καλοκαίρι ξακρίζει από της τουριστικές μπροσούρες του μότο ‘ζήσε το μύθο σου στην Ελλάδα’, και εξελίσσεται σε ένα συνονθύλευμα από καρτ ποστάλ, φθαρμένα έπιπλα σε σαλόνια ποτισμένα με ιδρώτα μέσα στην αποπνικτική ζέστη, πλαστική βλάστηση, Παρθενώνες και δυνάμεις καταστολής, ζωγραφικά ηλιοβασιλέματα, ασπρόμαυρες φωτογραφίες στην παραλία, σουβλάκια, κουήρ πόζες σε ειδυλλιακά τοπία, χάρτες νησιών με ιδανικές παραλίες, άρπυιες και ένα hommage στη Masha Amini που φέρνει στο νου τις γυναικοκτονίες του καλοκαιριού. Ο προβληματισμός της έκθεσης είναι ότι όσο όλα αυτά διαδραματίζονται, το ένα τρίτο του πληθυσμού ζει στα όρια της φτώχειας ενώ η φέτα των ‘ευνοούμενων’ της ζωής ζει μέσα από τη διαφθορά, την καταστροφή του περιβάλλοντος, το gentrification και την απάθεια. Αναμένουμε τη συνέχεια αυτών των συνεργατικών εκθέσεων που προτάσσουν έναν πικρό και οξύ κοινωνικό σχολιασμό που αφυπνίζει κόντρα στη τουριστική θέλξη. Συμμετείχαν οι Αντιγόνη Θεοδώρου, Αναστάσης Παναγής Μελέτης, Alki Papastathopoylow, Klaus Jurgen Schmidt, Bois Futuri, Σοφία Ροζάκη, Αλέξανδρος Σιμόπουλος και η Φρόσω Παπαδοπούλου με την μικρού μήκους ταινία επάνω στην άμμο με τίτλο “Θάψε με”.
Μία ενδιαφέρουσα ομαδική έκθεση με έμφαση στη χειροναξία υπήρξαν οι “Επιστημολογίες του Ήλιου” στη γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή υπό την επιμέλεια της Μαρίνας Φωκίδη, η οποία επέλεξε καλλιτέχνες του μεσογειακού νότου για να μιλήσουν για την οργανική σχέση τους με το φως. Ο Ιάσωνας Καμπάνης απελευθερώνει ζωγραφικά μορφές ζώων από αρχαίες τοιχογραφίες και ψηφιδωτά, ο Πάνος Προφήτης κάνει το ίδιο με 3D λευκά προσωπεία από αρχαιοελληνικά αγγεία, η αγγλίδα Zoe Paul, που ζει στα Κύθηρα, υφαίνει με μαλλί αφηρημένα τοπία σε σιδερένιες σχάρες εγκαταλελειμμένων ψυγείων, ο οργανισμός σέρβικης λαϊκής τέχνης Yugoexport που γνωρίσαμε από τη Ντοκουμέντα 14 και ο οποίος ανασυστήθηκε από την Irena Haiduk, παρουσιάζει χρηστικές κεραμικές ανθρωπομορφικές ληκύθους από την ίδια και τη Velja Djordjevic, ενώ η Ροδίτισσα Ελένη Κοτσώνη υφαίνει ένα ανιμιστικό μωσαϊκό κολλάζ μνήμης στον τοίχο. Σε παρόμοιο χειροτεχνικό πνεύμα, με έμφαση στο σαγηνευτικό χθόνιο σύμπαν του πηλού, στο Μουσείο Νεώτερης Κεραμικής, παρουσιάστηκε μια έκθεση πιστή σε ένα αγαπημένο κάλεσμα, αυτό του Symptom Projects και του εκθεσιακού κύκλου “Τα Δημώδη”, η έκθεση “Pott/Pott” υπό την επιμέλεια του Απόστολου Αρτινού με τη συμμετοχή 18 σύγχρονων καλλιτεχνών.
Δύο ομάδες που προέρχονται από τις Σχολές Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης και Αθήνας παρουσίασαν τις δουλειές τους. Στην ομάδα του Δημήτρη Ζουρούδη Υ@oldnursery στην γκαλερί 7 σε επιμέλεια Νίκης Παπασπύρου είδαμε έργα των Γιώτα Ανδριάκαινα, Ακατερίνη Κανακάκι, Βλάσης Κότιος, Ανδρέας Λάσκαρης, Νίνα Προύσαλη, Κύριλλος Σαρρής, Πέτρος Σουφλερός, Τζένη Φαλιαρίδου, Νίκος Iavazzo και Δημήτρης Ζουρούδης, του οποίου το έργο παρουσιάζεται ως τέλος Φεβρουαρίου στη γκαλερί Cask στη Λάρισα. Οι καλλιτέχνες της ομάδας πρότειναν μία αναθεωρημένη ανάγνωση της Εννοιολογικής Τέχνης που χαρακτηρίζεται είτε από την αποκρυπτογράφηση της γεωμετρικής αφαίρεσης, είτε από μία νέα εκδοχή θραυσματικής παραστατικότητας, χρησιμοποιώντας παραδοσιακά υλικά σε μια νέα εικονογραφία όπως το κέντημα σε ύφασμα ζωτικών οργάνων του σώματος στην περίπτωση της Κανακάκι, ζωγραφίζοντας μετεωρολογικά σχέδια νεφελωμάτων σε χαρτί από τον Σαρρή, ή επανασυνδέοντας πολύχρωμα πίξελ χαρτών επάνω στις γεωμετρικές καθετότητες των barcodes από τον Λάσκαρη.
Οι απόφοιτοι του εργαστηρίου του Νίκου Τρανού στην εκθεσιακή αίθουσα του Σταθμού της ΑΣΚΤ στην Ύδρα παρουσίασαν το γλυπτικό και ζωγραφικό τους σύμπαν με την επιμέλεια της Έφης Μιχάλαρου. Ο χειρονακτικός πειραματισμός των νέων καλλιτεχνών με τα υλικά ήταν χαρακτηριστικός σε έργα όπως για παράδειγμα το “Dedicated to my lovers”της Ευγενίας Βερελή, μια τοπιογραφία μορφών επάνω σε υαλωμένα κεραμικά πλακάκια, το “Let’s both escape from our captivity”, του Δημήτρη Γκέτση με μυθικές μορφές από λαϊκούς θρύλους από φύλλα χαλκού σε ταλισμανικά ανάγλυφα στον τοίχο, επιδαπέδιες μορφές και δοχεία από εμφυαλομένο άργυλο από τη Τζένη Λεοτσινίδου και το Δημήτρη Νεβεσκιώτη αλλά και πειραματισμούς με κλουαζονέ ακρυλικά από γλύπτες του πηλού όπως ο Νίκος Γιαμπάνης. Συμμετείχαν επίσης οι Αντιγόνη Τσαγκαροπούλου, Νιόβη Καφαντάρη, Κατερίνα Χατζηκωστή.
Παραμένοντας στην περιφέρεια, η αίθουσα τέχνης Α49 στην Καλαμάτα παρουσίασε την τριατομική “Three of a Kind” με τη συμμετοχή των Γιάννη Σκαλτσά, Χαράλαμπου Δερμάτη και Λεωνίδα Καραμπίνη. Στη γνωστή αγγλική παροιμία το kind αναφέρεται στο κοινό έδαφος, έτσι και σε αυτή την καλλιτεχνική σύμπραξη η έμφαση δόθηκε στη σύγχρονη κατακερματισμένη πραγματικότητα που προβάλλει ο ορυμαγδός των εικόνων που δέχεται καθημερινά ο άνθρωπος και στην ανάγκη που προκύπτει για στάση και περισυλλογή από όπου θα αναδυθούν νέες δυνατότητες σύνθεσης και κατανόησης των προκλήσεων της εποχής. Ο Γιάννης Σκαλτσάς με εμμονή και τρυφερότητα επιχειρεί να ξεδιπλώσει μία επιστολή, ίσως αγάπης ή ίσως κάποιο νέο κοινωνικό συμβόλαιο, μία πράξη που την επαναλαμβάνει σε δεκάδες πολύχρωμα τετραγωνισμένα φύλλα στον τοίχο αναζητώντας την απολεσθείσα επιδραστικότητα του γραπτού λόγου. Με αντίστοιχη απέλπιδα διάθεση να περισωθεί η παγκόσμια λογοτεχνική κληρονομιά ο Χαράλαμπος Δερμάτης σκαλίζει με φλόγιστρο και τυπώνει σε ξύλο εικόνες επάνω σε ράχες και σαλόνια εικονικών διηγημάτων. Στην επαναληπτική παράθεση των φασματικών επιστολών του Σκαλτσά, ανταπαντά ο Λεωνίδας Καραμπίνης που συλλέγει θραύσματα αποκομμένα από παλιά μωσαϊκά και πλακάκια και τα συγκολλά ως αποδομημένη εδαφική ύλη, δοκιμάζοντας να ανασυστήσει ποιητικά το οικιακό παρελθόν στο σήμερα αλλά και να σχολιάσει τις διαφορετικές ταυτότητες του Οίκου ως πεδίο αφήγησης ανείπωτων ιστοριών γύρω από εγκλεισμούς, έμφυλους ρόλους, ασφάλειας και απειλής.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Μανώλης Μπαμπούσης – Ο κήπος: Έκθεση στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών
Photo Credit: Φαίη Τζανετουλάκου
