Η Φένια Παπαδόδημα επιστρέφει στο Half Note Jazz Club την Τετάρτη 12 Μαρτίου με τη συναυλία “Women’s Prayers”, για να ζωντανέψει «φωνές των γυναικών» του κόσμου.
Το CultureNow μίλησε με την πολυσχίδη καλλιτέχνιδα γι’αυτό της το live, που αναμένεται να μας ταξίδεψει και να μας συντροφεύσει μελωδικά…
***
-Γιατί επιλέξατε τον τίτλο «Women’s Prayers» για τη συναυλία σας; Και ποιο είναι το σκεπτικό του προγράμματος που θα παρουσιάσετε στο Half Note;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η αρχική ιδέα μου ήταν να κάνω ένα αφιέρωμα στις γυναικείες μορφές με τις οποίες συμπορεύτηκα μέσα στα χρόνια στην σκηνή του θεάτρου. Ισαδώρα Ντάνκαν, Φρίντα Κάλο, Μπίλυ Χόλιντευ, Μαρίκα Παπαγκίκα, Μαρία Πολυδούρη… Ρόλους που έπαιξα, κομμάτια ζωών που μπήκαν βαθιά στο πετσί μου και με μπόλιασαν με βιώματα που μπερδεύτηκαν με τα δικά μου, τραγούδια γνωστά αλλά και καινούργια, δικά μου, που συνδέονται μ’ αυτές τις γυναίκες. Ξεκινώντας από τους ρόλους αυτούς στο θέατρο, ένιωσα την ανάγκη να συμπεριλάβω και όσες γυναικείες φωνές με συντρόφευσαν όταν ζούσα στο Παρίσι, φωνές που ανακάλυπτα σιγά σιγά και η καθεμία τους έπαιζε ένα συγκεκριμένο ρόλο στη διαμόρφωση τόσο της δικής μου ερμηνευτικής έκφρασης όσο και της εξέλιξης μου στο να γράφω δικούς μου στίχους και τραγούδια. Η Edith Piaf, η Esther Lamandier, η Sheila Chandra, η Νina Simon, η Dee Dee Bridgwaters και άλλες που δεν θα μπορούσα όλες να τις συμπεριλάβω…!
Ο τίτλος «Women’s Prayers» χαρακτηρίζει την εσωτερική δυναμική της δημιουργικότητας, τη δυναμική της μαρτυρίας που άφησε καθεμία από αυτές τις γυναίκες. Την ενατένιση αυτών των ψυχών προς ένα διαφορετικό μέλλον όπου η γυναίκα έχει τη θέση της σαν ισότιμος ολοκληρωμένος δημιουργός. Κι ακόμη αυτός ο τίτλος χαρακτηρίζει την επίδραση που είχε το έργο τους στην κοινωνία, στους υπόλοιπους καλλιτέχνες. Σε όποιο τομέα και αν έδρασαν. Η Ντάνκαν «γέννησε» στο σύγχρονο χορό, στη ζωγραφική η Φρίντα Κάλο αποτύπωσε τη γυναικεία ματιά, την εσωτερικότητα του πόνου μέσα από την πολυχρωμία της φύσης, με το τραγούδι της η Μπίλυ Χόλιντευ δημιούργησε ένα πολύ δυνατό όπλο κατά του ρατσισμού, της κοινωνικής αδικίας, με την ποίηση της η Μαρία Πολυδούρη αναβάθμισε τη θέση της γυναίκας στην Ελλάδα των αρχών του 20ου αιώνα.
Το πρόγραμμα που θα παίξουμε στο Half Note δημιουργήθηκε μέσα από τις πρόβες μας, μ’ έναν απρόσμενο τρόπο, καθώς τα τραγούδια- κομμάτια των ιστοριών τους συνδέθηκαν μαγικά μεταφέροντας την τρέλα, τη χαρά, τον έρωτα, τον αγώνα τους για αυθεντική ζωή και έκφραση.
-Μουσικά ήταν απαιτητικό να φέρετε αυτές τις γυναίκες κοντά μεταξύ τους;
Αντιμετωπίζω το τραγούδι σα μία δυνατή sequence στον κινηματογράφο. Μία μικρή αυτόνομη ιστορία. Ο τρόπος με τον οποίο συνδέονται μουσικά μελωδίες που προέρχονται από διαφορετικές πηγές και παραδόσεις είναι ένας σύγχρονος τρόπος εναρμόνισης και ενορχήστρωσης μέσα από τον οποίον, τόσο αρμονικά όσο και ρυθμικά δανειζόμαστε κώδικες από την σύγχρονη τζαζ. Από αυτή τη σύζευξη ετερόκλιτων στοιχείων και πάντα με προϋπόθεση τον αυτοσχεδιασμό προκύπτει ο όρος World Jazz τον οποίον για το συγκεκριμένο live, εξέλιξα σε Jazz & Heritage of the World κάνοντας ένα μικρό λογοπαίγνιο με αναφορά στην Dee Dee Bridgwaters και την συναυλία της στο Jazz & Heritage Center της Ν. Ορλεάνης στη διάρκεια της πανδημίας. Ο όρος Jazz & Heritage αναφέρεται στην Αφροαμερικάνικη τζαζ σκηνή. Ο όρος Jazz & Heritage of the World ανοίγει ένα παράθυρο σε ρυθμούς και μελωδίες, από όλον τον κόσμο. Στην περίπτωση μας από την Ελλάδα, την Ανατολή, την Ινδία αλλά και την Αφροαμερικάνικη και Αφροβραζιλιάνικη παράδοση.
-Οπότε θα λέγατε πως υπάρχει τρόπος να περιγράψει κανείς τον ήχο σας;
Ο ήχος μας έχει στοιχεία από διαφορετικά ακούσματα που ο καθένας από μας κουβαλάει μέσα του, σίγουρα όμως υπάρχει μία πνευματική, εκστατική θα έλεγα και μυστική διάσταση στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε όλοι αυτό το υλικό. Δεν είναι τυχαίο το ότι ο τίτλος του project εμπεριέχει την λέξη «προσευχή» με ότι αυτό μπορεί να συμπεριλάβει συνειρμικά: από το βυζαντινό μέλος μέχρι τον Coltrane και τους Dead can dance.
-Σε παλιότερη συνέντευξη σας είχατε πει πως η απόφαση σας να επιστρέψετε στην Ελλάδα από την Γαλλία, ήταν η ανάγκη σας για περισσότερη καλλιτεχνική ελευθερία και πειραματισμό. Σας δικαίωσε η επιλογή σας αυτή τελικά;
Προς το παρόν αυτή η επιλογή μ’ έχει δικαιώσει γιατί στην Ελλάδα κατάφερα να ανεβάζω τις δικές μου μουσικές παραστάσεις μέσα στα χρόνια κι έτσι να εξελίσσομαι όχι μόνο σαν τραγουδίστρια ή ηθοποιός αλλά και σαν σκηνοθέτης, να μπορώ να οραματίζομαι διαφορετικά έργα, να τα γράφω συχνά («Μια γάτα που τη λέγαν Billie Holiday», « Πωλούνται δάκρυα ελιάς», «Marika’s dream»), να τα πραγματοποιώ. Στο Παρίσι αυτό από πλευράς παραγωγής θα ήταν απλά αδύνατον.
Ίσως όμως να υπάρχει κι ένα τέλμα σ’ αυτόν τον αγώνα που δίνω εδώ κι αρκετά χρόνια στην Ελλάδα. Δεν το έχω νιώσει οριστικά ακόμη. Αν το νιώσω μπορεί ν’ αρχίσω να σκέφτομαι ξανά την Ευρώπη. Προς το παρόν την βλέπω σαν ένα άνοιγμα για συναυλίες με διαφορετικά projects. Κάτι που ήδη έχει αρχίσει να λειτουργεί!… Δεν θα ήθελα όμως να ζήσω στη Γαλλία πλέον γιατί οι συνθήκες σήμερα εκεί είναι κατά πολύ χειρότερες για τους καλλιτέχνες απ’ ότι ήταν κάποια χρόνια πριν!…
-Πότε θεωρείτε ένα live σας πετυχημένο;
Όταν νιώθουμε όλοι ότι επικοινωνήσαμε όλα όσα είχαμε προετοιμάσει αλλά και αυτά που μας ξεπέρασαν την ώρα του αυτοσχεδιασμού. Όταν κράτησα την συγκέντρωση μου σε όλη τη διάρκεια της συναυλίας στους στόχους που είχα θέσει εσωτερικά πριν ανέβω στη σκηνή. Όταν βλέπω χαμογελαστά και συγκινημένα πρόσωπα στο κοινό, όταν νιώθω ανάλαφρη κι ευτυχισμένη μετά το live και καταλαβαίνω πως έτσι νιώθουν και οι συνοδοιπόροι εξαιρετικοί μουσικοί με τους οποίους έχω τόσο μεγάλη χαρά να παίζω!.. Οι μουσικοί με τους οποίους συμπράττω, είναι μοναδικοί! Ο Αντρέας Πολυζωγόπουλος στην τρομπέτα, ο Γιάννης Κυριμκιρίδης στο πιάνο, ο Παναγιώτης Κωστόπουλος στα τύμπανα και ο Γιώργος Παλαμιώτης στο μπάσο. Δεν είναι απλά εξαιρετικοί μουσικοί. Είναι σπουδαίοι, ολοκληρωμένοι καλλιτέχνες. Νιώθω ευγνώμων ειλικρινά!
-Η εμφάνισή σας στο Half Note Jazz Club είναι λίγες μέρες μετά την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας. Ποιο στίχο από το πρόγραμμά σας θα θέλατε να αφιερώσετε στις αναγνώστριες του CultureNow;
Σίγουρα τον στίχο της Μαρίας Πολυδούρη από ένα γνωστό της ποίημα του οποίου έχω γράψει τη μελωδία. Από το γνωστό «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες», το οποίο η Πολυδούρη γράφει για τον Καρυωτάκη, λίγο καιρό πριν φύγει και η ίδια από τη ζωή. Και το αγαπώ αυτό το τραγούδι γιατί παρ’ όλη τη δυσκολία της μοίρας αυτού του έρωτα, μου έκανε πάντα φοβερή εντύπωση που η ποιήτρια κρατάει τη δύναμη της αγάπης που ένιωσε αντί να εστιάσει στην τραγικότητα της σχέσης της με τον Καρυωτάκη ο οποίος όπως ξέρουμε αυτοκτόνησε. Θέλει πολλά κότσια για να το δεις έτσι…!
«…στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη εμένα η ζωή πληρώθη, μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα»…
