Μεγαλώνοντας σε ένα σπίτι που δεν κάπνιζε κανείς και που σπάνια ακουγόταν η λέξη «καφεΐνη», έφτασα σχεδόν στην ηλικία των 40, με μία όχι και τόσο μεγάλη αδυναμία στα café που σύχναζαν οι συμφοιτητές μου μετά τη σχολή ή οι φίλοι μου γενικότερα στα καθιερωμένα ραντεβού μας.
Έτσι, ήμουν πάντα και συνεχίζω να είμαι, ο τύπος ανθρώπου που σπάνια κανείς θα δει σε μια καφετέρια να χαλαρώνει πίνοντας έναν καφέ ή καπνίζοντας ένα τσιγάρο.
Στην περίπτωση όμως του βιβλιοκαφέ Έναστρον, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά.
Το Έναστρον δεν είναι απλά ένα café, στην πολλές φορές παρεξηγημένη Σόλωνος, στο κέντρο της Αθήνας. Το Έναστρον, κρύβει μία μικρή έκπληξη μόλις περάσεις τα τρία – τέσσερα πρώτα τραπέζια του χώρου.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Κάπου εκεί, πίσω από τις πλάτες φοιτητών, καλλιτεχνών, δικηγόρων, συγγραφέων, πιστών θαμώνων του χώρου, υπάρχει μια όμορφη φωτεινή γωνιά αφιερωμένη στο βιβλίο. Ένας ζεστός και πολύ οικείος χώρος, όπου μπορείς να πιείς μια ζεστή σοκολάτα συντροφιά με τους αμέτρητους ήρωες των βιβλίων, που έχοντας βρει συντροφιά το ένα δίπλα στο άλλο, σε προσκαλούν να μπεις για λίγο στο δικό τους κόσμο ή ακόμα καλύτερα να μπουν εκείνα στο δικό σου.
Ένα βιβλιοπωλείο που αρχικά φτιάχτηκε για να φιλοξενήσει τα βιβλία των εκδόσεων Έναστρον, αλλά που στη συνέχεια, η αγάπη του κόσμου και η ανάγκη για ένα άνετο και φιλόξενο στέκι, έφερε στα ράφια του και τίτλους όλων σχεδόν των εκδοτικών οίκων που άξιζε να έχουν μια θέση στη μεγάλη αυτή παρέα.
Σε αυτόν το ζεστό και φιλικό χώρο λοιπόν συναντήσαμε την Πηνελόπη Πετράκου, τη ψυχή του βιβλιοπωλείου, που μας μίλησε για τα δικά της αγαπημένα βιβλία, για τις όμορφες παρουσιάσεις βιβλίων που γίνονται εδώ, τα αφιερώματα, τις δραστηριότητες του Έναστρον, που μοιάζει να είναι ένας πραγματικά φιλόξενος χώρος για όλους όσους αγαπούν τον πολιτισμό και ιδιαιτέρως τα βιβλία.
Λίγο πριν το ρολόι δείξει πέντε, απόγευμα Τετάρτης, στην όμορφη παρέα μας ήρθε να προστεθεί και η συγγραφέας Βάσω Δενδροπούλου συντροφιά με το καινούριο της βιβλίο, «Περιμένοντας τη νύχτα» από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης.
Ο λόγος που αρχικά η Βάσω Δενδροπούλου μου κίνησε το ενδιαφέρον, ήταν γιατί ένιωσα πως έχω να κάνω με μία συγγραφέα που πάνω από όλα είναι ανθρώπινη και αληθινή.
Και τελικά δεν έπεσα έξω σε αυτήν την αρχική μου αντίληψη.
Γλυκιά, ευγενική, λάτρης των βιβλίων, μας ομολόγησε πως «η έλλειψη τηλεόρασης και ταξιδιών στα δικά μας χρόνια, με έκανε να στραφώ στα βιβλία και στους ήρωες τους, ψάχνοντας εκεί να βρω μια συντροφιά, μια διέξοδο, ένα φίλο…».
Μιλάει και ταυτόχρονα προσπαθώ να μπω στη ζωή της, να πλέξω την ιστορία της, να φανταστώ το πρώτο της αγαπημένο βιβλίο.
«Διάβαζα συνεχώς και ασταμάτητα. Τα Κλασσικά Εικονογραφημένα ήταν τα πρώτα βιβλία που έπεσαν στα χέρια μου και με τη φαντασία μου ταξίδευα και εγώ σε κόσμους μακρινούς και ανεξερεύνητους. Το πρώτο βιβλίο όμως που πραγματικά με έκανε να αγαπήσω τη λογοτεχνία και τη συγγραφή, ήταν το Ένα Παιδί Μετράει Τ’ άστρα του Λουντέμη. Τότε πραγματικά μαγεύτηκα και άρχισα δειλά, για προσωπική ευχαρίστηση, να γράφω τα πρώτα μου κείμενα».
Αυτό που πραγματικά όμως μου έκανε εντύπωση στο βιογραφικό της, είναι το ότι πριν από λίγο καιρό συνταξιοδοτήθηκε από την υπηρεσία ως πυροσβέστης. Την ρωτάω σχετικά, λύνω όλες τις προσωπικές μου απορίες, και με την ήρεμη φωνή της συμπληρώνει «σε αυτήν τη δουλειά κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε με τα ελάχιστα μέσα που μας διαθέτουν. Σε μερικές περιπτώσεις, ένας πυροσβέστης είναι ένας μικρός αφανής ήρωας που παλεύει, σε αντίξοες συνθήκες, για να σώσει πρώτα τους άλλους και τελευταίον τον εαυτό του…».
Αμήχανη μπροστά στο φωτογραφικό φακό, σεμνή, με ωραίο λόγο και σταθερή φωνή, μοιάζει να είναι το «είδος» ανθρώπου που μου αρέσει να ακούω, να βλέπω και να θαυμάζω.
Πάνω στο τραπέζι μας, κοιτάζω το εξώφυλλο του βιβλίου της και με περηφάνια μας λέει ότι είναι σχέδιο της κόρης της που ζει πλέον εκτός Ελλάδας. Σκέφτομαι πως αυτός είναι ένας ακόμα τρυφερός τρόπος για να τη νιώθει κοντά της και την ρωτάω για τον άνθρωπο που στάθηκε η έμπνευση για αυτό το βιβλίο. «Στην Ευγενία» γράφει στην πρώτη σελίδα του βιβλίου της και προς στιγμήν φαντάζομαι ότι είναι η κόρη της.
«Όχι, δεν είναι η κόρη μου, είναι μια γυναίκα που γνώρισα πριν πολλά χρόνια και που η δύσκολη πραγματικότητα που βίωνε εκείνη την περίοδο με έκανε να αφιερώσω κάτι μικρό στους ανθρώπους εκείνους που στάθηκαν περισσότερο αδύναμοι στη ζωή και δεν κατάφεραν να έχουν την προοπτική που ονειρευόντουσαν…»
Καθώς ο χρόνος περνούσε, ο χώρος του Έναστρον συνέχιζε να γεμίζει από ένα νεανικό, βιβλιόφιλο κοινό, που διακριτικά περνούσε από δίπλα μας κάνοντας με να αισθάνομαι ακόμα πιο έντονα την αύρα και την οικειότητα του χώρου.
Συζητώντας ανάμεσα στα ράφια του βιβλιοπωλείου, ζήτησα από την Πηνελόπη και τη συγγραφέα να διαλέξουν τα δικά τους αγαπημένα βιβλία.
Το «Ταξίδι στην άκρη της νύχτας» του Σελίν ήταν η επιλογή της Πηνελόπης, από τις εκδόσεις της Εστίας, ένα βιβλίο που έγινε κόκκινο πανί και τεράστια εκδοτική επιτυχία, για τα όσα χωρίς φίλτρο περιέγραφε, με την ωμή ειλικρίνεια ενός ανθρώπου που ήρθε να μιλήσει για τη φρίκη ενός πολέμου.
Η φιλοξενούμενη συγγραφέας διάλεξε με τη σειρά της το δικό της αγαπημένο βιβλίο «Ο χρυσός γάιδαρος ή οι μεταμορφώσεις» από τον Απουλήιο, εκδόσεις Νεφέλη, ένα μυθιστόρημα γραμμένο το 2ο αιώνα μ.χ. ένα από τα πρώτα της δυτικής λογοτεχνίας, από ένα συγγραφέα που αγάπησε την Ελληνική γλώσσα, την Ελληνική λογοτεχνία, που κατηγορήθηκε για μαγεία και που σήμερα παραμένει ένας από τους πιο αξιόλογους και πρωτοπόρους της εποχής του.
Χαζεύοντας στα ράφια του βιβλιοπωλείου, το δικό μου μάτι έπεσε σε ένα βιβλίο με τίτλο «Η μπουγάδα» από την Μάρω Κερασιώτη και τις εκδόσεις Έναστρον, εκεί όπου η Αλεξάνδρα, πλύστρα μιας ολόκληρης γειτονιάς της μεταπολεμικής Αθήνας που αλλάζει πρόσωπο, χτίζει τη ζωή της παίρνοντας υλικά από την κάθε μέρα που την βρίσκει ζωντανή…
Καθώς όμως το ρόφημα της σοκολάτας μου έχει φτάσει στο τέλος της, καθώς δειλά η νύχτα φάνηκε να κάνει τη Σόλωνος πιο γοητευτική και το café του βιβλιοπωλείου ένα ακόμα πιο ζεστό καταφύγιο, ήρθε μαζί και η ώρα να αποχαιρετιστούμε με τις δύο ευγενικές και όμορφες κυρίες και να σφίξουμε τα χέρια δίπλα στα γοητευτικά πρόσωπα των εξωφύλλων που τόση ώρα μας κοιτούσαν αμίλητα.
Και αν τόσα χρόνια απέφευγα να κατηφορίσω τη Σόλωνος, αν τόσα χρόνια είχα στο μυαλό μου τα café μόνο ως μέρη για καπουτσίνο και τσιγάρο, χαίρομαι που κάπου εδώ, στον αινιγματικό αριθμό 101, υπάρχει ένα μέρος για όλους εμάς που μπορούμε να «παντρέψουμε» τις επιθυμίες της παρέας και ξέγνοιαστα να αφεθούμε άλλοι στο άρωμα του καφέ και άλλοι στη γοητεία των βιβλίων…
Το «Περιμένοντας τη νύχτα», είναι το δεύτερο βιβλίο της Βάσως Δενδροπούλου. Είναι η πολυτάραχη προσωπική ιστορία μιας νέας κοπέλας, της Ελευθερίας, και τα ιδιαίτερα νήματα του ψυχισμού της, τα οποία διαμορφώνονται και υφαίνονται σταδιακά μεταξύ τους μέσα από μια σταθερή αλληλεπίδραση δυο δυνάμεων: τη δύναμη της εσωτερικής της ζωτικότητας και την αδυσώπητη δύναμη καταστάσεων και γεγονότων που καθορίζουν τον άνθρωπο σαν προσωπική μοίρα και τον καταδυναστεύουν σαν πελώρια εξωτερικά δεσμά. Με τη σύγκρουση τους, η Ελευθερία μεταμορφώνεται ασυνείδητα σ’ έναν μαχητή. Αλλά ο κόσμος φαίνεται να την καταβάλλει. Γι’ αυτό κι εκείνη, σαν ένα ψυχολογικό υφαντό, πρέπει να δώσει την τελική μάχη για τη ζωή της, με όση δύναμη της απομένει. Σ’ αυτήν την αναμέτρηση, μια απρόσμενη βοήθεια από αυτόν τον έξω κόσμο θα δώσει το αποτέλεσμα. Πρώτα οι φίλοι, μετά τα γυρίσματα της μοίρας και τελικά ο έρωτας, που θα δυναμώσει τους αρμούς τροφοδοσίας με τη ζωή. Η τελική μάχη, η μάχη για την ίδια της τη ζωή ενάντια στην κατάθλιψη, έχει κριθεί…
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Ευχαριστούμε το βιβλιοκαφέ Έναστρον (Σόλωνος 101) για τη φιλοξενία, τις εκδόσεις Γαβριηλίδης για τη συνεργασία και φυσικά τη συγγραφέα Βάσω Δενδροπούλου για τη γνωριμία και τη συζήτηση μαζί της.
Φωτογραφίες: Γιάννης Ζαμπέλης
