Η ιαπωνική σχολή λογοτεχνίας έτσι όπως την γνωρίζουμε μέσα από σπουδαίους λογοτέχνες όπως τον Καβαμπάτα, τον Έντο, τον Μισίμα και τόσους άλλους, αποτελεί ένα είδος από μόνη της, μια σχολή που με την γραφή μπορεί και διεισδύει μέσα μας καθώς με έντονο και αιχμηρό ύφος εμπεριέχει μια αμεσότητα που σαγηνεύει. Αξίζει να επισημάνουμε πως η ιαπωνική τέχνη με τις ιδιαίτερες καλλιγραφίες, σχέδια και χαρακτικά των Χιροσίτζε, Ουταμάρο και Χοκουσάι δεν έχουν γίνει ακόμα της μόδας όπως κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα όπου ο όρος japonisme είχε επηρεάσει τους καλλιτέχνες, κυρίως ζωγράφους και λογοτέχνες όπως ο Ζολά, ο Βαν Γκογκ και άλλοι. Ωστόσο, ο αναγνώστης ερχόμενος σε επαφή με έναν τόσο μακρινό κόσμο στέκεται μαγεμένος και ενεός μπροστά βιβλία που παρουσιάζονται εδώ, πρόκειται για έναν κόσμο κάλλους και ψυχικής ανάτασης καθώς και γαλήνης.
Γράφοντας σε μια γλώσσα που αγγίζει το παρελθόν της μοναδικής ιαπωνικής λογοτεχνίας
Είναι γεγονός πως η Ανατολή ασκούσε ανέκαθεν γοητεία σε πολλούς δυτικούς συγγραφείς, ζωγράφους, ποιητές όπως ο Ντελακρουά, ο Βαν Γκογκ και πολλοί άλλοι, οι οποίοι και καταπιάστηκαν με θέματα ιδιαίτερα για τα οποία λίγοι γνώριζαν στη Δύση. Ειδικά κατά την περίοδο του 17ου, 18ου αλλά κυρίως του 19ου αιώνα πολλοί περιηγητές, συγγραφείς και ποιητές βρέθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολής, μέρη της οποίας είναι οι χώρες της Ασίας όπως η Ιαπωνία, διδάχτηκαν από τον πολιτισμό της και εντρύφησαν σε ιστορίες, μύθους και θρύλους, τους οποίους και χρησιμοποίησαν στα βιβλία τους με σκοπό να κομίσουν κάτι καινούργιο και άγνωστο στην μέχρι τότε ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Εξάλλου, η τέχνη, όποιας μορφής και αν είναι αυτή, είναι ο δίαυλος εκείνος μέσω του οποίου ταξιδεύουν ιδέες και πολιτισμοί ανά τον κόσμο.
Η Χιρόμι Καουακάμι συνεχίζει αυτήν την παράδοση με εξαιρετικά επιτυχημένο τρόπο ξεδιπλώνοντας το νήμα μιας ιστορίας έρωτα μεταξύ της Τσουκίκο και του Σενσέι, η Τσουκίκο υπήρξε μαθήτρια του Σενσέι στο σχολείο όπου διδασκόταν τα ιαπωνικά και η σχέση τους ξετυλίγεται μέσα από μια υπέροχη αφήγηση που συνεπαίρνει ακόμα και τους πιο αντιρομαντικούς. Μέσα από το βιβλίο ξεδιπλώνεται και η γαστρονομική παράδοση της Ιαπωνίας, το σάκε, το τόφου, τα ενταμάμε και τόσες άλλες γεύσεις που εμείς καθυστερήσαμε στη Δύση να ανακαλύψουμε και τώρα όμως αγκαλιάζουμε, κάποιες φορές στα πλαίσια μιας μόδας. Ο τρόπος ζωής στην Ιαπωνία, οι συνήθειες των παιδιών στο σχολείο και η οργάνωσή τους, ο πολιτισμός της καθημερινότητας, στοιχεία στα οποία αναφέρεται διεξοδικά η Καουακάμι αποδεικνύουν πως ο ιαπωνικός τρόπος εκπαίδευσης είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα και αξίζει να αποτελέσει παράδειγμα για το δυτικό σχολείο.
Η Καουακάμι πάντως μέσα από την αφήγησή της προσφέρει στον αναγνώστη μια πανοραμική και πολυδιάστατη εικόνα της σημερινής ιαπωνικής κοινωνίας αλλά εστιάζει πολύ και στην ερωτική σχέση της Τσουκίκο με τον Σενσέι, μια σχέση που δεν είναι επιφανειακή αλλά πιο πολύ ανθρώπινη και έντονα συναισθηματική. Είναι μια σχέση στοργής και φροντίδας ανάμεσα σε μια νέα κοπέλα και σε έναν πολύ μεγαλύτερο κύριο, μια σχέση που στο σχολείο δεν μπορούσε φυσικά να ευοδωθεί αλλά που τελικά ο καρπός ωρίμασε με το πέρασμα των χρόνων και την επανένωση των δύο. «Δεν θέλω να κοιμηθώ» μουρμούρισα αλλά δεν μπορούσα πλέον να κρατήσω τα μάτια μου ανοιχτά. Λες και τα χέρια του είχα κάποια υπνωτική δύναμη. «Δεν θέλω να κοιμηθώ. Θέλω να μείνω στην αγκαλιά σας», προσπάθησα να πω αλλά οι λέξεις δεν έβγαιναν. «Δεν θέλω να… θέλω να κοιμη… κοι…» στο τέλος απόμεινε μόνο μια συλλαβή. Κάποια στιγμή σταμάτησε και το χέρι του Σενσέι. Άκουγα την ελαφριά ανάσα του. «Σενσέι», είπα μαζεύοντας τις τελευταίες δυνάμεις μου».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ερωτική λογοτεχνία είναι το είδος εκείνο που ασχολείται με την ψυχή και την καρδιά του ανθρώπου, τις συναισθηματικές εξάρσεις του, τις ερωτικές περιπτύξεις του, είναι το μυθιστόρημα που αναλύει και προσεγγίζει τους χαρακτήρες των ανθρώπων που συμμετέχουν στις ιστορίες και πάλλονται συθέμελα από τις επιθυμίες τους, τις οποίες λαχταρούν να εκφράσουν και να ξεστομίσουν. Περιγράφει η ερωτική λογοτεχνία τις ηθικές και ανήθικες συμπεριφορές των προσώπων, τους εγωισμούς τους, τους ανεκπλήρωτους έρωτες, τους αποτυχημένους έρωτες και τις συνέπειές αυτών. Η ερωτική λογοτεχνία είναι όμως αυτή που μας μιλάει ανοιχτά για τα κοινωνικά ήθη και τις παλινωδίες που ταράζουν την κοινωνία. Με οδηγό αυτές τις κατευθύνσεις στις οποίες βασίστηκαν μέσα στους αιώνες συγγραφείς και συγγραφείς, γυναίκες και άντρες, η Καουκάμι χτίζει ένα μυθιστόρημα ξεχωριστό και γοητευτικό, ένα μυθιστόρημα που μας παίρνει από το χέρι για να μαγευτούμε από τον σαγηνευτικό της λόγο και τις εικόνες που χαρίζει στον αναγνώστη από έναν πολιτισμό τόσο πλούσιο και τόσο αυθεντικό.
Η αναφορά στον Ματσούο Μπάσο δεν είναι καθόλου τυχαία από την συγγραφέα, η οποία τιμά την ιστορία της ιαπωνικής λογοτεχνίας και διαφαίνεται πως εμπνέεται ιδιαίτερα από την γλαφυρή γλώσσα του Μπασό καθώς το λεξιλόγιό του παραπέμπει θα έλεγε κανείς σε μεσαιωνικά πρότυπα γραφής και αυτή είναι μάλιστα και η πηγή της έμπνευσής του. Ταυτόχρονα, διαπιστώνουμε την ποιητική διάσταση της αφήγησής του με πρόζα που θα μπορούσε να είναι τα λόγια των χαρακτικών των περίφημων καλλιτεχνών του 18ου και 19ου αιώνα. Η εξιστόρηση είναι τόσο αυθεντική και ιδιαίτερη για τον Δυτικό αναγνώστη, ο οποίος όμως μέσα στη διαφορετικότητα που αναγνωρίζει συναντά και μία απλότητα που έγκειται στον τρόπο αποδοχής, την αγάπη, την τρυφερότητα του ανθρώπου της εποχής για τη φύση και το περιβάλλον, τη ζωή απλών ανθρώπων που δεν έχουν παρά ελάχιστη σχέση με πλούτη και υλικές απολαύσεις. Ο Μπάσο είναι ένας από τους πυλώνες της έμπνευσης της Καουκάμι, η οποία συνεχίζει τον λυρισμό και την ποιητικότητα και στο δικό της γραπτό.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας»
«Μην είστε τόσο άτακτη».
«Είμαι πολύ άτακτη γιατί σ’ αγαπώ, Σενσέι»
Μόλις το είπα ένιωσα την κοιλιά μου να καίει.
Τα είχα κάνει θάλασσα. Οι ενήλικοι δεν περιφέρονται ξεστομίζοντας πράγματα που ενοχλούν τους άλλους. Δεν πρέπει να φανερώνεις ελαφρά τη καρδία κάτι που την άλλη μέρα δεν θα σου επιτρέπει να τους χαιρετήσεις με χαμόγελο.
