Η παράσταση
Η Σάρα, ο Σάιμον και ο Σκοτ απαρτίζουν το θίασο της παράστασης. Πρόκειται για τρεις ανθρώπους οι οποίοι συστήνονται στο κοινό ως άτομα με νοητική αναπηρία. Πρόκειται να μιλήσουν για το τί σημαίνει «νοητική αναπηρία», για τη ζωή τους, αλλά και για τους άλλους ανθρώπους στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Σύμφωνα με την Kacey Brooke Warren, διαχρονικά, παρατηρείται δυστοκία από μερίδα μελετητών στο αίτημα για ίσα δικαιώματα εκ μέρους των ατόμων με, οποιασδήποτε μορφής, νοητική ή κινητική αναπηρία. Ωστόσο, οι έρευνες, με το πέρασμα του χρόνου, αποδεικνύουν ότι «η νοητική αναπηρία δεν αποτελεί κάποια ανωμαλία της ανθρώπινης φύσης», αλλά ότι, «αναπόφευκτα την χαρακτηρίζει» (Recognizing Justice for Citizens with Cognitive Disabilities. Lexington Books: 9).
Οι τρεις ηθοποιοί διαφωνούν μεταξύ τους τόσο ως προς τον ορισμό της έννοιας «νοητική αναπηρία», όσο και για το εάν πιστεύουν ότι προσδιορίζει και τους ίδιους ο όρος αυτός. Χαρακτηριστικά, η Σάρα πιστεύει ότι την χαρακτηρίζει περισσότερο ο όρος «εγκεφαλική βλάβη», παρά «νοητική αναπηρία», κάνοντας σαφές ότι ο όρος είναι πολύ γενικός. Στη συνέχεια, μιλούν για την νοητική αναπηρία, αλλά και για τη διαφορά τους από όσους είναι «φυσιολογικοί», εγείροντας έτσι το ερώτημα ποιοι και βάσει ποιων δεδομένων είναι «φυσιολογικοί». Τη στιγμή μάλιστα που κανείς από τους μη νοητικά ανάπηρους τους καταλαβαίνει. Ενδεικτικό είναι ότι οι τρεις ηθοποιοί χρησιμοποιούν το μηχάνημα ηλεκτρονικής πλοήγησης, τη Σίρι, προκειμένου να μεταφράσει τα όσα λένε και στους υπόλοιπους. Συνεπώς μήπως το μηχάνημα είναι πιο έξυπνο από τους «φυσιολογικούς» ανθρώπους;
Η Σίρι επικοινωνεί καλύτερα με τα άτομα με νοητική αναπηρία αφενός, επειδή οι απαντήσεις της είναι αντικειμενικές, χωρίς συναισθηματικό περιεχόμενο και χωρίς προκατάληψη και αφετέρου, επειδή αποδεικνύεται πιο έξυπνη από τον μέσο άνθρωπο. Αυτό όμως μάλλον δεν είναι και το μέλλον που αναμένει την ανθρωπότητα ενόψει της Τεχνητής Νοημοσύνης; Η παντογνώστης Τεχνητή Νοημοσύνη η οποία θα δύναται να δίνει απαντήσεις και λύσεις σε όλα τα ανθρώπινα ερωτήματα; Κατ’ αυτό τον τρόπο ωστόσο ο άνθρωπος θα βρεθεί σε μια ιδιότυπη κατάσταση νοητικής αναπηρίας, αφού θα είναι απολύτως εξαρτημένος από τα ‘έξυπνα’ μηχανήματα. Συνεπώς, οι άνθρωποι, σε μερικά χρόνια θα βιώνουν και θα αισθάνονται όπως νιώθουν σήμερα τα άτομα με νοητική αναπηρία. Μήπως αυτός είναι ένας ικανός λόγος προκειμένου να αναπτυχθεί και να οξυνθεί, έστω και τώρα, η αλληλεγγύη και η κατανόηση μεταξύ όλων των ανθρώπων;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο θίασος των Back to Back Theatre βρίσκεται στη σκηνή προκειμένου να παρουσιάσει και να εξηγήσει, εκπροσωπώντας τα άτομα με νοητική αναπηρία, πώς αισθάνονται. Συχνά, όπως παραδέχονται με πικρία, νιώθουν ντροπή για τον εαυτό και την κατάστασή τους, λόγω της συμπεριφοράς των «φυσιολογικών» ανθρώπων απέναντί τους! Στη συνέχεια, παραθέτουν, μέσα από αυτή την ιδιότυπη παράσταση-ντοκουμέντο, τις εμπειρίες και τα βιώματά τους για τις ανισότητες, αλλά και την εκμετάλλευση που αντιμετωπίζουν τόσο κοινωνικά και προσωπικά, όσο και επαγγελματικά.
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, «η βία κατά ανθρώπων με νοητική αναπηρία συναντάται 2 έως 5 φορές συχνότερα από ό,τι σε ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν τέτοια αναπηρία», ενώ επίσης, «εκτιμάται ότι το 90% των ανθρώπων με νοητική αναπηρία θα βιώσει κάποια μορφή βίας σε κάποιο σημείο της ζωής τους» (Lightfoot, Elizabeth et al. Encyclopedia of Interpersonal Violence. Sage, 2008). Οι τρεις ηθοποιοί επιβεβαιώνουν τα δεδομένα αυτά μιλώντας με αριθμούς και χρονολογίες. Κάνουν επίσης συγκεκριμένες αναφορές αναδεικνύοντας περιπτώσεις κατά τις οποίες άνθρωποι με νοητική αναπηρία υπήρξαν θύματα εργασιακής και σεξουαλικής κακοποίησης, ενώ χρησιμοποιήθηκαν επίσης ως πειραματόζωα.
Οι Ηθοποιοί
Η βιωματική πρωτοπρόσωπη αφήγηση των τριών ηθοποιών χαρακτηρίζεται από απόλυτη φυσικότητα και ρεαλισμό, καθιστώντας την παράσταση ασύγκριτη εμπειρία. Τα μέλη του θιάσου, με ειλικρίνεια, αλλά και μεγάλες δόσεις χιούμορ -γεγονός που αποδεικνύει την ευφυία, αλλά και την δυνατότητα κοινωνικής προσαρμοστικότητάς τους-, προσπαθούν να βάλουν το θεατή στη δική τους θέση. Έτσι, έστω και για λίγο, έστω και εν μέρει, το κοινό της παράστασης έχει το προνόμιο να κατανοήσει πώς είναι η νοητική αναπηρία.
Εν κατακλείδι
Πρόκειται νια μια τολμηρή, ειλικρινή και ουσιαστική παράσταση. Ο θίασος φέρνει το κοινό προ των ευθυνών του, ενώ παράλληλα υπογραμμίζει τις κοινωνικές ανισότητες και τις συνέπειες των κοινωνικών διακρίσεων. Στον 21ο αιώνα, τον αιώνα της τεχνολογίας και της εξέλιξης, οι ανθρώπινες προκαταλήψεις μοιάζουν ανυπέρβλητες. Η παράσταση «Ο κυνηγός πέφτει θύμα της σκιάς του» αναδεικνύει όχι μόνον τις ανισότητες αυτές, αλλά και τον κίνδυνο που διατρέχει η ανθρωπότητα να υποδουλωθεί, εξαιτίας τους, στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Μια παράσταση η οποία ξεχειλίζει από ανθρώπινο συναίσθημα, σε μια κοινωνία η οποία φείδεται ανθρωπιάς.
Photo Credit: Kira Kynd
