Ο Επιτάφιος Λόγος του Περικλή, από τον Δήμο Αβδελιώδη στην Οικία Κατακουζηνού

Ένα έργο διαχρονικό που καταγράφει τόσο εύστοχα και σφαιρικά όσο κανένα άλλο το τί είναι η Δημοκρατία, σ’ έναν χώρο που βρίσκεται απέναντι από τη Βουλή των Ελλήνων. Με αφορμή την ταφή των πρώτων νεκρών του Πελοποννησιακού πολέμου, ο Περικλής εκφώνησε στον Κεραμεικό έναν επιτάφιο λόγο, τον κορυφαίο πολιτικό λόγο που διαμόρφωσε την πολιτική συνείδηση της ανθρωπότητας στην αναζήτηση ενός ιδανικού πολιτεύματος.

Η παράσταση χρησιμοποιεί την απόδοση του Θουκυδίδη από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, δημιουργώντας μια σειρά από συνειρμούς και συνδέσεις με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Την ερμηνεία αναλαμβάνει η Ιωάννα Σπανού, υπό τη διδασκαλία και τη σκηνοθετική ματιά του Δήμου Αβδελιώδη. Μέσα από την πρωτοποριακή μέθοδο που έχει αναπτύξει, ο βραβευμένος σκηνοθέτης αλλάζει ριζικά τη σχέση μας με κορυφαία κείμενα της Ελληνικής γραμματείας. Η γλώσσα δεν αποτελεί εμπόδιο, αντίθετα μέσω της εκφοράς του λόγου, η παρακολούθηση κάθε παράστασης γίνεται προσωπικό βίωμα για τον κάθε θεατή, ανεξαρτήτως ηλικία και παιδείας.

Σκηνοθετικό σημείωμα

Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ του Περικλή είναι το μοναδικό κείμενο στην πολιτική και πολιτισμική ιστορία παγκοσμίως, που καταγράφει με καθαρότητα και αμεσότητα τον λογικό και αισθηματικό ιστό, του τί σημαίνει Δημοκρατία, όχι σαν θεωρητική προσέγγιση αλλά σαν προσωπική, βιωματική κατάθεση και πράξη από έναν ενεργό, φωτισμένο Ηγέτη, με αφορμή ένα τραγικό για την πόλη των Αθηνών γεγονός, την τελετή της ταφής των πρώτων νεκρών του Πελοποννησιακού πολέμου.

Ποτέ δε θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε τόσο καλά αυτό το επινοημένο μοντέλο πολιτεύματος, ούτε μέσα από τα σχετικά ιστορικά αρχεία ούτε μέσα από τις αποσπασματικές αναφορές του, εάν δεν είχαμε το ζωντανό αυτό ντοκουμέντο από τον Θουκυδίδη, να αποτυπώνει την ερμηνεία του Περικλή για την Αθηναϊκή Δημοκρατία.

Η ποιοτική διαφορά αυτής της Δημοκρατίας απ’ όλα τ’ άλλα αυταρχικά –φοβικά πολιτεύματα, δεν βρίσκεται μόνον στην ισότητα όλων των πολιτών απέναντι στους νόμους και στην αυτονόητη δυνατότητα να αναπτύσσει ο κάθε πολίτης στο έπακρο, όλες τις δεξιότητες και τα ταλέντα του, ανεξάρτητα από την καταγωγή ή την οικονομική του ισχύ μέσα απ’ όλες τις θέσεις και τα αξιώματα, καθώς και σ’ όλα τα άλλα προνόμια που προκύπτουν σαν φυσικά επακόλουθα ενός εξέχοντος πολιτειακού σχεδιασμού.

Η μεγάλη κυρίως διαφορά βρίσκεται στην αιτία, η οποία γονιμοποιεί αενάως το πνεύμα της Δημοκρατίας, που είναι η σοφή διαχείριση του Λόγου και της Βούλησης σαν ανώτερου θεϊκού εργαλείου από τους ανθρώπους, ώστε οι ίδιοι με απόλυτη συνειδητότητα μέσα στον παρόντα χρόνο να επιλέγουν την ομορφιά από την ασχήμια, τη διακριτικότητα από τον εγωισμό, την ελευθερία από τον καταναγκασμό, την απόλαυση από τον βασανισμό, τον ανθρωπισμό και το φως από την βαρβαρότητα και τη μυστικοπάθεια, επιλογές που ενέχουν την ενθουσιώδη προσδοκία μόνο θετικών και καλών έργων.

Επιπλέον ο θάνατος για τους πεσόντες εδώ, δεν ένα είναι ακόμα ζοφερό παιγνίδι της μοίρας αλλά μια δική τους επιλογή που νοηματοδοτεί και πάλι τη ζωή ως υπεράσπισής της. Τη ζωή που έχει νόημα, αξία και σκοπό, έτσι όπως τον οριοθετούν οι προαναφερόμενες συνειδητές επιλογές των ανθρώπων.

Δήμος Αβδελιώδης

Ταυτότητα παράστασης

«O Επιτάφιος Λόγος του Περικλή», του Θουκυδίδη
Μετάφραση: Ελευθέριος Βενιζέλος
Διδασκαλία ερμηνείας/Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης
Ερμηνεία: Ιωάννα Σπανού
Προβολή και επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου-We Will