Γιατί ο τίτλος της θεατρικής παράστασης ΔΟΥΛΕΙΑ είναι γραμμένος με κεφαλαία;
Πού τονίζεται η λέξη;
Αυτές τις δύο ερωτήσεις δέχομαι σχεδόν καθημερινά από τη στιγμή που ανακοινώθηκε ότι πρόκειται να παρουσιαστεί στη σκηνή το θεατρικό έργο του Αμερικανού συγγραφέα Max Wolf Friedlich, το οποίο μετέφρασα και σκηνοθετώ και το οποίο έχει τον αγγλικό τίτλο JOB. Ο πρωτότυπος τίτλος του έργου έχει, επίσης, διπλή σημασία και γι’ αυτό η πρότασή μου προς τον συγγραφέα να ανέβει το έργο στην Αθήνα με τον ελληνικό τίτλο ΔΟΥΛΕΙΑ είχε την άμεση έγκρισή του. Πιστεύω ότι τα έργα που παρουσιάζονται μεταφρασμένα στα ελληνικά, θα πρέπει να έχουν και ελληνικούς τίτλους και διαπραγματεύομαι κάθε φορά αυτό το σημείο στις συμφωνίες που κάνω με τους συγγραφείς ή τους ατζέντηδες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το επιχείρημά μου ήταν καταλυτικό.
Πρόκειται, λοιπόν, για δουλειά ή για δουλεία; Για εργασία ή για σκλαβιά; Η αλλαγή στον τονισμό και τη σημασία της αρχαιοελληνικής λέξης δουλεία σε δουλειά έγινε κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους, σύμφωνα με τους φιλολόγους, οι δύο μορφές, όμως, διατηρήθηκαν έκτοτε επιτρέποντας τη σημασιολογική διαφοροποίηση μεταξύ τους. Η χρήση της κεφαλαιογράμματης γραφής καθιστά τη λέξη ΔΟΥΛΕΙΑ διφορούμενη και τη φορτίζει με αμφισημία, στοιχείο απαραίτητο για την εισαγωγή του θεατή στην ιστορία και τον θεατρικό κόσμο του έργου.
Η ΔΟΥΛΕΙΑ είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ που έχει ως πρωταγωνιστές δύο επαγγελματίες διαφορετικών γενεών, φύλων και κοινωνικών αντιλήψεων. Μία νεαρή γυναίκα από τη γενιά των millennials και ένας ψυχοθεραπευτής από τη γενιά των boomers συγκρούονται κατά τη διάρκεια μίας όχι και τόσο τυπικής συνεδρίας ψυχοθεραπείας. Όταν το βίντεο του νευρικού κλονισμού της νεαρής γυναίκας μέσα στα γραφεία της εταιρείας ψηφιακής τεχνολογίας που δουλεύει γίνεται viral, ο ψυχοθεραπευτής καλείται να γνωματεύσει αν η γυναίκα μπορεί να επιστρέψει στη δουλειά της. Στον περιορισμένο χώρο του γραφείου του ψυχοθεραπευτή, η συνάντηση που αρχίζει ως συζήτηση στο πλαίσιο μίας θεραπευτικής προσέγγισης εξελίσσεται σε μία ανάκριση με ένταση και απρόβλεπτες ανατροπές κατά την οποία αποκαλύπτεται ένα σύμπλεγμα από κρυμμένα κίνητρα, αμφίβολες οπτικές της πραγματικότητας και ηθικές ταλαντεύσεις.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η «πραγματική» ζωή και η ζωή στο ίντερνετ διαπλέκονται και τελικά η πραγματικότητα καταλήγει να φαίνεται αμφίσημη και διφορούμενη. Όπως συμβαίνει με τα ψυχολογικά τεστ των κηλίδων μελάνης Rorschach, όπου οι ερμηνείες διαφέρουν και οι περιγραφές αποκαλύπτουν στοιχεία για την αξιολόγηση της προσωπικότητας των ανθρώπων, η ερμηνεία της πραγματικότητας από τα δύο πρόσωπα του έργου και οι απόψεις τους για το ίντερνετ, τα κινητά τηλέφωνα ή το εργασιακό burn out διαφέρουν, επίσης. Καθώς η ιστορία του έργου προχωρεί, η ΔΟΥΛΕΙΑ αποκτά κι αυτή τα χαρακτηριστικά ενός τεστ Rorschach και το κοινό καλείται να αξιολογήσει την αλήθεια των προσώπων και το τι σημαίνει να ζεις στο ίντερνετ, τι σημαίνει να βοηθάς ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια, πώς επηρεάζει τον ανθρώπινο ψυχισμό η κουλτούρα της εργασίας και πού οδηγεί η σύγκρουση ανάμεσα στην ταυτότητα ενός ατόμου και στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις.
Η ΔΟΥΛΕΙΑ εκτυλίσσεται στο κλειστοφοβικό περιβάλλον του γραφείου του ψυχοθεραπευτή στο Σαν Φρανσίσκο την «ευτυχισμένη» εποχή του Γενάρη του 2020, πριν η επιδημία του κορονοϊού μας οδηγήσει να περνάμε ακόμη περισσότερο χρόνο μπροστά σε οθόνες. Η περίπλοκη φύση του τραύματος και η σχέση του με τον ψηφιακό κόσμο αναδεικνύονται στο έργο μέσα από μία ιστορία που παρουσιάζει αλήθειες που αφορούν την εργασία και την ψυχική υγεία και θέτει τον προβληματισμό του αν το ίντερνετ έχει αλλάξει τις ζωές μας και τον κόσμο με τρόπους που ακόμη δεν μπορούμε να αντιληφθούμε πλήρως.
Το έργο, που ανέβηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη το 2023 σε ένα θέατρο Off-Broadway και μεταφέρθηκε στο Broadway το 2024, επαινέθηκε από το κοινό και τους κριτικούς για τη ρεαλιστική καταγραφή τόσο του ψυχολογικού αντίκτυπου της εργασίας στον κλάδο της ψηφιακής τεχνολογίας όσο και της διαγενεακής διαμόρφωσης των σχέσεων εξουσίας, γεννώντας ερωτήματα για το ίντερνετ, τον έλεγχο και το σύστημα. Όπως έγινε αντιληπτό από τις παραστάσεις στην Αμερική και όπως φάνηκε και στις πρώτες παραστάσεις στην Αθήνα, η νεότερη γενιά των θεατών, κυρίως η Gen Z, συνδέεται εξαιρετικά με το έργο και αναγνωρίζει ιδιαίτερα το υπόγειο χιούμορ στη γραφή του και γι’ αυτό η προσέλκυση του νεανικού κοινού είναι ένας από τους βασικούς μας στόχους. Οι ηθοποιοί της παράστασης, ο Γιώργος Γιαννακάκος και η Νίνα Παπαγεωργίου, ενσαρκώνουν τα δύο πρόσωπα του έργου και με τις ερμηνείες τους το οδηγούν με μεγάλη επιδεξιότητα στο απροσδόκητο τέλος του. Με την εμπνευσμένη δουλειά των υπόλοιπων συντελεστών-συνεργατών της παράστασης μεταμορφώσαμε το Studio Μαυρομιχάλη σε έναν κόσμο όπου η αμφισημία παίζει με την βεβαιότητα και η σιγουριά αμφισβητείται και ανατρέπεται. Σας περιμένουμε για να το διαπιστώσετε και για να απαντήσετε στο αρχικό ερώτημα: δουλεία ή δουλειά;
***
Πληροφορίες
ΔΟΥΛΕΙΑ
του Max Wolf Friedlich
από τις 6 Οκτωβρίου 2025
κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
στο STUDIO ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ
Διαβάστε επίσης:
ΔΟΥΛΕΙΑ, του Μαξ Γουλφ Φρίντλιτς σε σκηνοθεσία Μενέλαου Καραντζά στο Studio Μαυρομιχάλη
