Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2023, στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου ανεβαίνει η παράσταση «Γίνεται δέντρο το πουλί;», σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά.
Δύο τόποι, δύο κόσμοι. Από τη μια οι Δελφοί ως ουτοπία της μυθικής εποχής στο σήμερα, κοντά στο χιονοδρομικό και τις ταβέρνες της Αράχωβας, Από την άλλη η Αθήνα με τη φαυλότητα και την πολιτική της διαφθορά. Ανάμεσά τους ένα παιδί έκθετο, ένα ζευγάρι άτεκνο, μια τυχαία συνάντηση και όλα θα μπορούσαν να διορθωθούν. Εκκινώντας από τον Ίωνα, ακατάτακτη τραγωδία του Ευριπίδη –περισσότερο θα της ταίριαζε ίσως ο χαρακτηρισμός «ειρωνικό δράμα»–, ο Χρήστος Χωμενίδης έχει γράψει ένα έργο που διαλαμβάνει –ανάλαφρα μα καίρια– θεμελιώδη, διαχρονικά ζητήματα: τις ρίζες κάθε ανθρώπου, την εξουσία, τον έρωτα, τον πόθο.
***
-Ποιος είναι ο Ίωνας που θα δούμε στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ένα παιδί έκθετο, ένα ζευγάρι άτεκνο, μια τυχαία συνάντηση και όλα διορθώνονται. Καθημερινές καταστάσεις της σημερινής ιλιγγιώδους εποχής. Κι όμως, όλα τούτα συμβαίνουν στους Δελφούς της μυθικής εποχής. Πώς ένα παιδί που βίωσε την απόρριψη κατάφερε κι ορθοπόδησε; Πώς μια μάνα εγκατέλειψε το παιδί της κι αποπειράθηκε να το δολοφονήσει; Ποιά είναι τελικά η σχέση πατριού και προγονού;
Με έμπνευση αυτό το υλικό του Ευριπίδη ο καταξιωμένος λογοτέχνης Χρήστος Χωμενίδης χτίζει το δικό Ίωνα που μεγαλώνοντας ως έκθετος, όταν βρει τις ρίζες του, αναρωτιέται αν Γίνεται Δέντρο Το Πουλί; γιατί όσο σημαντικές κι απαραίτητες είναι αυτές οι ρίζες και η αναζήτησή τους, τελικά γίνονται θηλειά ανελεύθερης ζωής, όταν προορίζονται για τη διαιώνιση μιας φθαρμένης εξουσίας. Συνειδητοποιεί πώς η πολιτική και θρησκευτική εξουσία, συμπλέουν στη διάδοση ψευδών ειδήσεων, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα τους και επιλέγει την ατομική του ελευθερία. Εδώ βρίσκεται η ανατροπή στο έργο του Χωμενίδη, ο δικός του Ίων δεν πείθεται και αρνείται να γίνει μέλος μιας κοινωνίας σε αποσύνθεση.
-Ο Ευριπίδης αξιοποιεί τον «από μηχανής θεό», στην εποχή μας, όπου ο Όλυμπος έχει μένει ακατοίκητος, θα επιλυθούν τα προβλήματα;
Τον «από μηχανής θεό» αναπληρώνει η Πυθία, ως εκπρόσωπος του Απόλλωνα για να διατηρήσει τα συμφέροντα του Μαντείου, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει την τάξη. Η αποκατάσταση αυτή όμως αποβλέπει στη διατήρηση των οικονομικών σχέσεων και δοσοληψιών με τη φαύλη Αθήνα.
– Πώς έχετε επιλέξει να αποδώσετε τη μορφή της Πυθίας στην παράσταση;
Η έκφραση της θρησκευτικής και πολιτικής εξουσίας που δεν ορίζεται από συγκεκριμένο φύλο για αυτό και στην παράστασή μας ερμηνεύεται από άνδρα ηθοποιό. Προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα του μαντείου προσπαθεί να πείσει τον Ίωνα, που τον μεγάλωσε σαν παιδί της, πως είναι θέλημα του Απόλλωνα να γίνει απεσταλμένος του στο βασίλειο της Αθήνας.
-Αρχικά, είχατε σκοπό το ανέβασμά σας να είναι «ευφορικά βαλκανικο». Τελικά ποιο στοιχείο κυριάρχησε;
Ομολογουμένως στις πρώτες αναγνώσεις χαρακτηρίστηκε έτσι, από τον Απόλλωνα που φέρει μέσα του ο Ίων, από τη λαχτάρα για ελεύθερη ζωή, μακριά από συμβάσεις και φθαρμένες ιδέες. Στην παράσταση μας η ευφορία του βαλκανικού υπονομεύεται από τη φαιδρότητα που επικρατεί στη στέψη του Ίωνα.
-Η μουσική του Γιώργου Χρυσικού έρχεται να ενισχύσει αυτήν την αίσθηση;
Ο Γιώργος Χρυσικός, νέος μουσικός, παρών σε όλη την εξέλιξη της παράστασης συντονίζει την εναλλαγή του ύφους και του τόνου από το κωμικό στο δραματικό, από το ελαφρύ στο σκωπτικό.
-Το έργο «Γίνεται δέντρο το πουλί;» διαπραγματεύεται τις ρίζες του κάθε ανθρώπου. Στην εποχή που ο κόσμος έχει γίνει ένα «διαπλανητικό χωριό», και οι αποστάσεις έχουν ελαχιστοποιηθεί, παραμένει, πιστεύετε, ένα καίριο ζήτημα;
Οι ρίζες και η αναζήτηση τους ορίζουν την ταυτότητα κάθε ανθρώπου, παραμένει πολύ περισσότερο καίριο ζήτημα για αυτόν που μεγαλώνει ως έκθετος. Κατά τη γνώμη μου έτσι κλείνει ένας κύκλος προσωπικός, που βοηθάει να ανοίξει ένας μεγαλύτερος κοινωνικός πια.
-Με αφορμή και τη συζήτηση που έχει προκληθεί με τις «Σφήκες», ποια θα λέγατε πως είναι η σχέση της αρχαίας με τη σύγχρονη ελληνική δραματουργία;
Η σχέση της αρχαίας με τη σύγχρονη ελληνική δραματουργία είναι κοινά αποδεκτή πως την τροφοδοτεί και την ανανεώνει. Ορίζεται και διαφοροποιείται από την εκάστοτε κοινωνική πραγματικότητα κατ’ αναλογία ή αντιστοιχία. Σημασία δεν έχει το τι αλλά το πως αποδίδεται στη σκηνή, αυθαιρετώντας ακόμα, αν και κατά πόσο νομιμοποιείται σκηνικά.
Διαβάστε επίσης:
Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2023: Ο Τάκης Τζαμαργιάς σκηνοθετεί το έργο «Γίνεται δέντρο το πουλί;»
Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου: Το Καλλιτεχνικό Πρόγραμμα για το 2023
