29 Ισπανοί φωτογράφοι αποτυπώνουν την προσωπική τους άποψη για το βιβλίο ή την ανάγνωση. Είναι μα διαφορετική, οπτική, προσέγγιση στο σύμπαν των βιβλίων.

Το Βιβλίο, με βήτα κεφαλαίο και με την ευρύτερη έννοιά του, διαχωρίζει την Προϊστορία από την Ιστορία. Η πρώτη καταγραφή για την ύπαρξή του ανάγεται σε πάνω από 5.000 χρόνια πριν στην Μεσοποταμία, όπου ξεκίνησε η περιπέτεια της γραφής της ανθρώπινης γλώσσας, που από τότε θα έπαιρνε τη μορφή σχεδόν 400 αλφαβήτων που προέκυψαν σε διάφορες εποχές και πολιτισμούς.

Η έκθεση αυτή μας φέρνει κοντά – μέσω μιας άλλης επικοινωνιακής οδού, της φωτογραφίας – σε ένα υπέροχο λεξιλόγιο γεμάτο ματιές και αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα δυο ιδιώματα. Η φωτογραφία είναι ένα σημειολογικό όχημα έκφρασης, με χαρακτηριστικά σημεία τη μορφή και το φως . Τα βιβλία είναι σύνολα σημείων που αρθρώνονται για να μεταδώσουν ιδέες και έννοιες που βρίσκονται στη βάση της σκέψης και της γνώσης , ενώ η φωτογραφία ως τέχνη είναι αποτέλεσμα οπτικής αισθητικής εμπειρίας της σκέψης και του συναισθήματος.

Ζούμε στην εποχή της εικόνας. Ο οπτικός βομβαρδισμός που υφιστάμεθα δεν βρίσκεται μόνο στον δρόμο ή στην ταχύτητα κίνησης των μέσων μεταφοράς, αλλά και στο σπίτι μας, απέναντι από την τηλεόραση, ή όταν περιπλανιόμαστε στο ιντερνέτ. Παρά την ρητορική δύναμη της φωτογραφίας ωστόσο, ο λόγος δεν μένει σε δεύτερο πλάνο. Αλληλοσυμπληρώνονται και μεγαλώνουν για να φτάσουν τον μοναδικό αδιαίρετο στόχο: να επικοινωνήσουν και να διευρύνουν τη γνώση.

Για να μπορέσει να περιγράψει έναν τόπο, μια αίσθηση, έναν χαρακτήρα, ένα γεγονός ή έναν προβληματισμό, ο συγγραφέας πρέπει πρώτα να φανταστεί αυτό που θέλει να μεταδώσει με το γραπτό του και ύστερα, εφαρμόζοντας την τεχνική, να το μεταφράσει σε κώδικες που οι άλλοι μπορούν να αντιληφθούν.

Με τη δημιουργία μιας εικόνας συμβαίνει κάτι ανάλογο. Ο δημιουργός που δουλεύει με ιδέες που έχει συλλάβει προηγουμένως και επεξεργάζεται γραφικά στη συνέχεια, πρέπει πρώτα να καθορίσει τι και πώς θα φωτογραφίσει, ώστε αργότερα, να εφαρμόσει μια δημιουργική στρατηγική και να επεξεργαστεί την εικόνα.

Κατά τον ίδιο τρόπο, οι άλλοι φωτογράφοι, η δουλειά των οποίων βασίζεται στην αναπαραγωγή αυτών που παρατηρούν, χωρίς να παρεμβαίνουν στην κατάσταση που περιγράφουν με στις εικόνες, έχουν επίσης ως αφετηρία – αν και όχι τόσο εμφανή – οπτικές δομές που έχουν συλλάβει από πριν. Δηλαδή, συνταιριάζουν και φωτογραφίζουν εκείνες τις στιγμές, που κατά κάποιον τρόπο, έχουν σκεφτεί από πριν, και τη στιγμή που θα τις αναγνωρίσουν, τραβούν την φωτογραφία. Φωτογραφίζουν τις σκηνές που τους ενδιαφέρουν, όχι άλλες, βασιζόμενοι σε μια δημιουργική στρατηγική που – πάνω-κάτω – έχει προκαθοριστεί και έχει προκύψει από προηγούμενες αισθητικές και μορφολογικές αναλύσεις.
Στις δύο τελευταίες δεκαετίες ήταν πολλοί οι Ισπανοί φωτογράφοι που κάποια στιγμή πλησίασαν με τις εικόνες τους τον κόσμο του βιβλίου, του λόγου και των γραμμάτων και το έκαναν από την οπτική γωνία της μεταφοράς, του παραδόξου ή της καθαρής συναισθηματικής περιγραφής του γεγονότος της γραφής ή της ανάγνωσης.

Σκοπός της έκθεσης είναι η προσέγγιση των διαφορετικών προτάσεων 29 Ισπανών φωτογράφων στη σχέση εικόνας-βιβλίου, αποφεύγοντας το κυριολεκτικό μήνυμα και δημιουργώντας μια αίσθηση πιο αναφορική παρά ρεαλιστική. Αυτό μας οδηγεί στην ανάγκη να θέσουμε επί τάπητος την ύπαρξη ενός επιπέδου της φωτογραφίας, πιο βαθέως και αφηρημένου: εκεί που οργανώνεται το νόημά της και παίρνει μορφή η σημασία της.

Συντελεστές

Επιμελητές: Jesús Cámara και Ciuco Gutiérrez

Συνδιοργάνωση: Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας, Ελληνοαμερικάνική Ένωση, Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ισπανίας – Γενική Υποδιεύθυνση Βιβλίου, Ανάγνωσης και Ισπανικών Γραμμάτων
Στο πλαίσιο της Αθήνας – Παγκόσμιας Πρωτεύουσας του Βιβλίου, με τη συνεργασία του Δήμου Αθηναίων