Εισερχόμενοι μέσα στο χώρο της ENIA Gallery στον Πειραιά για να επισκεφτούμε την ατομική έκθεση της Αρτέμιδος Ποταμιάνου, αντικρίζουμε μία σιδερένια περίφραξη και ερχόμαστε αντιμέτωποι με το πρώτο χωροταξικό και ιδεολογικό δίλημμα της έκθεσης: Είμαστε μέσα ή έξω από έναν χώρο, και ποιος μπορεί να είναι αυτός;
Περνώντας πάνω από το ‘πατάκι’ της εισόδου, διαβάζουμε την αινιγματική φράση, σε χολιγουντιανή γραμματοσειρά ‘all in all’, και αναρωτιόμαστε αν όλα όσα είναι να ειπωθούν, έχουν ήδη ειπωθεί, με συγκεκριμένους τρόπους από συγκεκριμένες φωνές.
Μέσα από την ψιλή σιδεριά που σχηματίζει Art Deco κατακόρυφες διαγραμμίσεις, μία ξύλινη κούνια αιωρείται κάτω από μία ροζ νέον επιγραφή που γράφει Dream. Η σκιά του Fragonard και της ελαφρότητας του Rococo διατρέχει τη μνήμη, όταν έξαφνα αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε εισέλθει σε έναν βαρύ δραματικό χώρο γεμάτο περίτεχνα ξύλινα κλουβιά, που θυμίζουν ανεστραμμένα art deco κτήρια και fin de siècle pavilions, ένα θεατρικό σκηνικό γεμάτα από ‘δωμάτια θαυμάτων’-wunderkammer, τα οποία βρίθουν αναγνώσεων και ερμηνειών.
Έντονες αναφορές στα στερεότυπα της έμφυλης ταυτότητας, εκδηλώνουν masculine στοιχεία όπως μία vintage αγγλική ομπρέλα που συνυπάρχει εγκιβωτισμένη μαζί με μία ραπτομηχανή, μία ειρωνική ελεγεία επάνω στους χώρους που ιστορικά καταλάμβαναν τα δύο φύλα στον δημόσιο και ιδιωτικό χώρο, ή μία παλιά έκδοση της Jane Eyre που περιτυλίγει μέσα της όλη την καταπιεσμένη συνθήκη του να είσαι μία συνειδητοποιημένη γυναίκα το 1847.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Οι πολύπλοκες αυτές ξύλινες κατασκευές, που συχνά περιέχουν χώρους μέσα στο χώρο, ‘παγιδεύουν’ στοιχεία που λειτουργούν τα ίδια ως πλάνες, όπως προσωπεία της ‘αντικειμενικής’ ή ‘αντικειμενοποιημένης’ ομορφιάς, μέσα από εκμαγεία της περίφημης κλασικής ελληνικής αρμονίας στη σύγχρονη εποχή της πλαστικοποιημένης ωραιότητας, ή παρουσιάζοντας τη γυναίκα ως γνώριμο καλλιτεχνικό μοτίβο που δεν είναι παρά αποτέλεσμα της προβολής του πόθου του εκάστοτε καλλιτέχνη επάνω στο αντικείμενό του (όπως η χορεύτριες του Degas εν προκειμένω), ή μία ελεγειακή πραγματεία της εσωτερικότητας μέσα από την περίπλοκη κατασκευή που περικλείει το πορτραίτο της νεκρής Οφηλίας από τον John Everett Millais πίσω από τη μινιατούρα μίας πολυθρόνας και ενός καθρέπτη.
Αλλού τα κλουβιά εσωτερικοποιούν δυναμικά εκδοχές της καλλιτεχνικής ταυτότητας όπως ένα ελληνικό διαβατήριο, το οποίο λειτουργεί συνήθως αποτρεπτικά στην καλλιτεχνική αναγνώριση, ή προσπαθούν να αδράξουν ποιητικά άυλες έννοιες- η εγκατάσταση με τα ρολόγια αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα highlights της έκθεσης επάνω στη μεταφυσική του χρόνου.
Οι διαφορετικές εκδοχές των ιστορικών αφηγημάτων δεν αντιπροσωπεύουν πάντα την αντικειμενική ροή των γεγονότων και η δεύτερη ενότητα της έκθεσης που πραγματεύεται μερικά από τα σημαντικότερα γυναικεία πορτραίτα της ιστορίας της τέχνης, αποτελεί μία ανατρεπτική, στομαχική παρουσίαση όλων των προηγούμενων στοιχείων, και πώς αυτά προβάλλονται επάνω στο γυναικείο πρόσωπον το οποίο παραμορφώνεται μέσα από επικολλημένα ανδρικά χαρακτηριστικά, σε μία νέα εκδοχή των gender προτύπων, που μορφάζοντας εξωτερικεύουν την αλήθεια τους.
Διαβάστε επίσης:
Your history, it’s not my story: Έκθεση της Αρτέμιδος Ποταμιάνου στην Enia Gallery
Εμμανουήλ Μαυρομμάτης: Τα κλουβιά της Αρτέμιδος Ποταμιάνου
