Η διεθνής εικαστικός Julia Strauss (Τζούλια Στράους), με ρίζες στη σαμανική κουλτούρα των Mari στις όχθες του Βόλγα, είναι γνωστή από τις συμμετοχές της σε μεγάλες διοργανώσεις όπως η Documenta 14, αλλά και από τις ατομικές εκθέσεις στην Tate Modern του Λονδίνου, στο Μουσείο Stedelijk του Άμστερνταμ και στο Gropius-Bau στο Βερολίνο. Επισκεφθήκαμε την ατομική της έκθεση στην Γκαλερί Crux στην Αθήνα “Eudaimonia. Living in Bliss Today” με την επιμέλεια Σωτηρή Μπαχτετζή και σας μεταφέρουμε τις εντυπώσεις μας.
Είναι όντως παράξενο να μιλάμε για ευδαιμονία μέσα σε μία εποχή που σαρώνεται από την επέλαση της αναλγησίας και την απώλεια των απλών εκείνων συστατικών που καθιστούν τη ζωή αξιοβίωτη. Στον κόσμο της Τζούλια Στράους, ο καμβάς μοιάζει να ανασαίνει ένα ψιθυριστό ύμνο χρώματος, τολμηρό και λαμπερό, όπου πινελιές επανακαλύπτονται σαν φύλλα σε φθινοπωρινή πτώση, και κάθε απόχρωση σαν να κρύβει μια μυστική μελαγχολία.
Το χέρι της Στράους, ένας ακούραστος περιπλανητής, ψαύει κήπους βουτηγμένους στο φως, όπου μορφές αλλόκοτων όντων διαλύονται και επανεμφανίζονται, σαν σε καπνό μέσα από κάποια ήσυχη φωτιά, και κάθε σχήμα που ανασύρεται από την αχλή θυμίζει κάποια μισοξεχασμένη μελωδία της φύσης, κάθε σχήμα ένα σούρουπο, κάθε σούρουπο που γίνεται αυγή.
Το να στέκεσαι μπροστά στην τέχνη της, είναι να συνωμοτείς με τον ίδιο τον χρόνο- να μένεις, και να σε τραβάει μέσα του. Αυτή η ποιητική της θραυσματικής μνήμης και της βοτανικής ροής μέσα στο έργο της Τζούλια Στράους καταλαμβάνει έναν οριακό χώρο ανάμεσα στην αναπαράσταση και την αφαίρεση, όπου βοτανικές μορφές διαλύονται σε ζωγραφικές πινελιές και αρχιτεκτονικές δομές ταλαντεύονται ανάμεσα στη σταθερότητα και τη φαντασμαγορική αποσύνθεση. Οι πίνακες, τα σχέδια και τα γλυπτά της προσκαλούν τον θεατή σε έναν κόσμο όπου τα ζώα (Λύγκας, Άσπρη Τίγρη, Φοίνικας) δεν εξανθρωπίζονται, αλλά ο άνθρωπος “φυσικοποιείται” και μυθοποιείται (Athena Sirene, Athena Glaukopis), έχοντας παρέλθει η οχληρή εποχή της Ανθρωπόκαινου, εκεί όπου το παρελθόν συναντά ένα μέλλον σαν παλίμψηστο κάτω από επιφάνειες ζωντανές από δημιουργική ενέργεια και συμπαντική σοφία.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το έργο της Στράους ασχολείται βαθιά με την ένταση ανάμεσα στην ανάπτυξη και την αποσύνθεση. Επαναλαμβανόμενες βοτανικές εικόνες- κλήματα, πέταλα, μίσχοι- εμφανίζονται τόσο γόνιμες όσο και εύθραυστες, σαν να βρίσκονται ανάμεσα στο ανθισμένο και το μαραμένο. Σε έργα όπως το Frequences, οι οργανικές μορφές αναδύονται από πλύσεις ημιδιαφανών χρωμάτων, μόνο για να διαταραχθούν από ομόκεντρες γεωμετρικές περιδινήσεις. Αυτή η δυαδικότητα υποδηλώνει έναν στοχασμό για τους κύκλους της ζωής, της αποσύνθεσης και της αναγέννησης, εμπνεόμενη από το ρομαντικό μεγαλείο ενώ παραμένει βαθιά ριζωμένη στη σύγχρονη αφαίρεση. Την ίδια στιγμή, αρχιτεκτονικά θραύσματα- πόρτες, αψίδες, σκαλωσιές- συχνά στοιχειώνουν τις συνθέσεις της, υπονοώντας την απουσία του ανθρώπου. Αυτές οι δομές δεν είναι ποτέ σταθερές: γέρνουν, διαλύονται ή συγχωνεύονται με το περιβάλλον, κι αυτή η αλληλεπίδραση αφηγείται σκηνές που υμνούν το παροδικό, το θαύμα του φευγαλέου.
Οι επιφάνειες της Στράους θυμίζουν επιδερμίδα που ανασαίνει. Εργάζεται με έναν ρευστό, σχεδόν καλλιγραφικό τρόπο, επιτρέποντας στις σταγόνες, τις κηλίδες και τα πέπλα χρωμάτων να συσσωρεύονται σε πλούσιες υφές. Σε κάποια έργα, ξύνει τα στρώματα για να αποκαλύψει θαμμένες ιστορίες, δημιουργώντας μια οπτική αρχαιολογία της δημιουργίας σημαδιών. Η παλέτα της- που μετατοπίζεται ανάμεσα σε σβησμένους γήινους τόνους με ξαφνικές εκρήξεις καδμίου ή χαλαζία- ενισχύει τη συναισθηματική απήχηση των συνθέσεών της, ταλαντευόμενη ανάμεσα στη μελαγχολία και τη ζωηρότητα. Τα έργα δεν είναι στατικά αντικείμενα αλλά εξελισσόμενα πεδία ενέργειας, όπου οι μορφές αναδύονται, ξεθωριάζουν και επανασυνδυάζονται σε ατελείωτες παραλλαγές, ανταμείβοντας την αργή και αβίαστη θέαση.
Το έργο της Στράους συνδιαλέγεται με την κληρονομιά καλλιτεχνών όπως η Τζόαν Μίτσελ και ο Σάι Τουόμπλι, οι οποίοι εξισορρόπησαν ομοίως τη λυρικότητα με τη δομική αυστηρότητα. Ωστόσο, η εστίασή της στη βοτανική εντροπία και τις αρχιτεκτονικές φαντασμαγορίες την τοποθετεί σε σύγχρονους διαλόγους για την οικολογία και τη μνήμη όπως παλιότερα και τη Λεονόρα Κάρριγκτον. Υπάρχει μια ήσυχη επείγουσα ανάγκη στους πίνακές της, μια υπόδειξη ότι η ομορφιά και η ερειπίωση είναι αδιαχώριστες—μια ιδέα ιδιαίτερα δυναμική σε μια εποχή κλιματικής κρίσης και διαβρωμένων ιστοριών, όπου η ίδια η πράξη της ζωγραφικής γίνεται μια μεταφορά για την ευθραυστότητα και την ανθεκτικότητα της ζωής.
Διαβάστε επίσης:
Eudaimonia. Living in Bliss Today: Έκθεση της Joulia Strauss στην Crux Galerie
