Το αφιέρωμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στη Μαρία Κάλλας ξεκίνησε τον περασμένο Απρίλιο με τη Μήδεια του Κερουμπίνι και συνεχίστηκε τον Μάιο με το πρώτο μέρος του UNBOXING CALLAS και τον Σεπτέμβριο με το γκαλά όπερας στο Ηρώδειο.
- Στις 26 Νοεμβρίου θα ανοίξει για το κοινό η μεγάλη έκθεση UNBOXING CALLAS: Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Πυρομάλλη και το αρχείο της ΕΛΣ, στον 2ο όροφο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και στο Φουαγέ της ΕΛΣ.
- Στις 2 Δεκεμβρίου θα παρουσιαστεί το νέο ντοκιμαντέρ Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος.
- Στις 7 Δεκεμβρίου θα εγκαινιαστεί η εγκατάσταση Visualising the Voice of Callas στο Φουαγέ της ΕΛΣ.
- Στις 16 Δεκεμβρίου θα κάνει την πρεμιέρα του στην GNO TV το βίντεο-ρεσιτάλ H Μαρία Κάλλας στην Ελλάδα, 1937-1945: Το ρεπερτόριο που ποτέ δεν ακούσαμε…
Αναλυτικά:
26 Νοεμβρίου 2023 – 10 Ιανουαρίου 2024
Έκθεση
UNBOXING CALLAS: Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Πυρομάλλη και το αρχείο της ΕΛΣ
Η έκθεση θα ανοίξει για το κοινό στις 26 Νοεμβρίου 2023, στις 17.00
2oς όροφος Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος & Φουαγέ Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Καθημερινά 10.00-21.00
- Καλλιτεχνική επιμέλεια Προγράμματος Έτους Κάλλας Γιώργος Κουμεντάκης
- Καλλιτεχνική επιμέλεια UNBOXING CALLAS Βασίλης Ζηδιανάκης / ATOPOS cvc
- Συνεργάτιδα επιμέλειας Στέφη Στούρη
- Σύμβουλος Δημήτρης Πυρομάλλης
- Επιστημονική επιμέλεια Σοφία Κομποτιάτη
- Συμμετέχουν οι εικαστικοί: Μαρία Βαρελά, Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Πέτρος Ευσταθιάδης, Ελευθερία Κοτζάκη, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Αγγελική Μπόζου, Λυκούργος Πορφύρης, Πάνος Προφήτης, Μάριος Σταμάτης, Αλέξης Φιδετζής & Μαλβίνα Παναγιωτίδη
- Σε συνεργασία με τον ATOPOS cvc
Στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης του εικαστικού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει την έκθεση UNBOXING CALLAS: Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Πυρομάλλη και το αρχείο της ΕΛΣ σε συνεργασία με τον ATOPOS cvc και το πρόγραμμα Atopos Unbound. Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του επετειακού έτους UNESCO Μαρία Κάλλας 2023 του Υπουργείου Πολιτισμού.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Με αφετηρία τη δωρεά της συλλογής του Δημήτρη Πυρομάλλη στο Αρχείο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο Βασίλης Ζηδιανάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής του ATOPOS cvc, μας καλεί να ανακαλύψουμε εκ νέου τη μυθική divina, μέσα από ένα εικαστικό unboxing. Η έκθεση διατηρεί την αίσθηση ενός ανοιχτού αρχείου στο οποίο η επιμελητική ομάδα προσκαλεί εικαστικούς, συντηρητές, αρχειονόμους και ερευνητές να δουλέψουν και να ανοίξουν κουτιά του αρχείου, προκειμένου να ανακαλύψουν ιστορίες, μνήμες, αντικείμενα, την ίδια τη διάσημη καλλιτέχνιδα, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους ακόμα εμπνέει στο σύγχρονο πεδίο έρευνας, μελέτης και δημιουργίας.
Στον 2ο όροφο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος θα εκτεθεί το σύνολο της συλλογής του Δημήτρη Πυρομάλλη –δισκογραφία, βιβλιογραφία, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, αντικείμενα– καθώς και ντοκουμέντα από το Ιστορικό Αρχείο της ΕΛΣ, στο οποίο πλέον ανήκει και το φωτογραφικό υλικό του Κλεισθένη Δασκαλάκου –που σχετίζεται με τις παραστάσεις που έδωσε η Μαρία Κάλλας με την ΕΛΣ στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, τη Νόρμα (1960) και τη Μήδεια (1961)–, ντοκουμέντα από τα αρχεία των Λεωνίδα Ζώρα και Αχιλλέα Μαμάκη που ανήκουν στην ΕΛΣ, αλλά και μέρος της συλλογής Γκάγκελμαν σε συνεργασία με την ΕΒΕ. Πλάι στο αρχειακό υλικό, θα παρουσιαστούν πρωτότυπα εικαστικά έργα έντεκα σύγχρονων καλλιτέχνιδων και καλλιτεχνών, εμπνευσμένα από τη συλλογή του Δημήτρη Πυρομάλλη.
Ταυτόχρονα, στο ισόγειο του Φουαγέ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα παρουσιαστεί ένα πρωτότυπο εικαστικό έργο του Αλέξη Φιδετζή και της Μαλβίνας Παναγιωτίδη.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης UNBOXING CALLAS θα εξελίσσεται παράλληλο πρόγραμμα με φροντιστικές πρακτικές (συντήρηση, αρχειοθέτηση), παρουσιάσεις, συζητήσεις, περφόρμανς, performative lectures, αλλά και ξεναγήσεις από τους εικαστικούς, επιμελητές και άλλους συντελεστές.
Είσοδος ελεύθερη. Απαιτείται προκράτηση στην ticketservices.gr
Έναρξη προκρατήσεων από την Πέμπτη 16 Νοεμβρίου 2023 στις 9.00
2 Δεκεμβρίου 2023
Προβολή
Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας
Ένα ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λούρα
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ
Ώρα έναρξης: 18.30
- Ιδέα, έρευνα, σενάριο: Βασίλης Λούρας
- Σκηνοθεσία: Μιχάλης Ασθενίδης, Βασίλης Λούρας
- Παραγωγός: Στέλλα Αγγελέτου
- Καλλιτεχνική συνεργάτιδα οργάνωσης παραγωγής: Ηώ Καλοχρήστου
- Επιστημονικοί σύμβουλοι: Άρης Χριστοφέλλης, Σοφία Κομποτιάτη
- Μια συμπαραγωγή της ΕΛΣ με την εταιρεία παραγωγής ESCAPE
Στο πλαίσιο των εορτασμών για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, η Εθνική Λυρική Σκηνή σε συμπαραγωγή με την εταιρεία παραγωγής ESCAPE παρουσιάζει στις 2 Δεκεμβρίου 2023 στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος το νέο ντοκιμαντέρ για τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της σπουδαιότερης λυρικής καλλιτέχνιδας του 20ού αιώνα, με τίτλο Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας. Το ντοκιμαντέρ σε ιδέα, έρευνα και σενάριο Βασίλη Λούρα, σκηνοθεσία Μιχάλη Ασθενίδη και Βασίλη Λούρα, και παραγωγή Στέλλας Αγγελέτου, επιχειρεί να φωτίσει την περίοδο της προσωπικής και καλλιτεχνικής ενηλικίωσης της Κάλλας στην Αθήνα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς και τα χρόνια μετά το 1957, όταν η παγκόσμια πλέον ντίβα επανασυνδέεται με την Ελλάδα.
Τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά επιτεύγματα, τα άγνωστα ντεμπούτα, οι προσωπικότητες που την καθόρισαν, τα ορόσημα της πορείας της, αλλά και οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το εμφυλιοπολεμικό κλίμα των δεκαετιών του ’40 και του ’50, οι άδικες επιθέσεις που δέχτηκε, αποτελούν βασικούς άξονες της αφήγησης της δύσκολης αλλά και μυθιστορηματικής ζωής της Κάλλας, η οποία κινήθηκε πάντα στο μεταίχμιο μεταξύ τραγωδίας και θριάμβου.
Μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό, συνεντεύξεις, ηχητικά ντοκουμέντα, το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να αφηγηθεί την ιστορία των πρώτων ετών της Κάλλας – μια ιστορία θριάμβου της θέλησης, του ταλέντου, της εργατικότητας, της αφοσίωσης, και ταυτόχρονα μια ιστορία αντίστασης σε κάθε δυσκολία και σε κάθε κακοποιητική συμπεριφορά.
Αν και το τραύμα του πολέμου θα την ακολουθήσει μέχρι το τέλος της ζωής της, εντούτοις καθίσταται σαφές ότι στα δύσκολα χρόνια που έζησε στην Αθήνα μπήκαν οι βάσεις για τη μετέπειτα καλλιτεχνική της πορεία. Δεν είναι μόνο ότι στην Αθήνα θα λάβει την καλλιτεχνική της εκπαίδευση από την Ελβίρα ντε Ιντάλγκο, αλλά και ότι θα αποκτήσει μια σημαντικότατη σκηνική και ερμηνευτική εμπειρία από τις παραστάσεις που θα δώσει με την Εθνική Λυρική Σκηνή. Επιπλέον, σε προσωπικό επίπεδο, στα οκτώ εκείνα χρόνια θα βρει την εσωτερική δύναμη να μετατρέψει κάθε δυσκολία, κάθε πρόκληση, κάθε επίθεση σε εφόδιο και δύναμη για τη μετέπειτα ζωή της.
Το ντοκιμαντέρ εντάσσεται στο πρόγραμμα του Έτους Κάλλας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο πλαίσιο του επετειακού έτους UNESCO Μαρία Κάλλας 2023 του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας. Την καλλιτεχνική επιμέλεια του Έτους Κάλλας της ΕΛΣ έχει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής Γιώργος Κουμεντάκης.
Εισιτήριο 10€
7-21 Δεκεμβρίου 2023
Εγκατάσταση
Visualising the Voice of Maria Callas
Φουαγέ Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Καθημερινά 10.00-21.00
Εγκαίνια: Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου 2023, στις 17.00
- Υπεύθυνος εργαστηρίου: Παναγιώτης Παρθένιος, Καθηγητής, Ψηφιακές Τεχνολογίες στον Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό – Διευθυντής Εργαστηρίου Ψηφιακών Μέσων (DmLab), Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης
- Μια συνεργασία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Εργαστηρίου Ψηφιακών Μέσων (DmLab) του Πολυτεχνείου Κρήτης
Στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Πολυτεχνείου Κρήτης, και σε συνέχεια του ερευνητικού έργου «Τρισδιάστατο Ψηφιακό Διαδραστικό Μοντέλο της Κεντρικής Σκηνής και των Παρασκηνίων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής», διοργανώνεται καινοτόμο εκπαιδευτικό εργαστήριο με τίτλο Visualising the Voice of Maria Callas. Οι δημιουργίες που θα προκύψουν από το εργαστήριο θα εκτεθούν από τις 7 έως τις 21 Δεκεμβρίου στο Φουαγέ της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ και στη συνέχεια σε ψηφιακή μορφή στην GNO TV. Την άνοιξη του 2024, θα παρουσιαστούν σε εκθεσιακό χώρο στα Χανιά.
Με την ευκαιρία του εορτασμού των εκατό χρόνων από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας και αξιοποιώντας τα αποτελέσματα του προηγηθέντος ερευνητικού έργου, το εργαστήριο θα εστιάσει στην περαιτέρω διερεύνηση της σχέσης της αρχιτεκτονικής με τη μουσική, του χώρου με τον ήχο, ενώ μέσω νέων ψηφιακών εργαλείων θα στοχεύσει στην πειραματική οπτικοποίηση του ήχου της Μαρίας Κάλλας. Πιο συγκεκριμένα, σκοπός του εργαστηρίου είναι να προσφέρει στους συμμετέχοντες τη δυνατότητα να κατανοήσουν τη χρήση νέων δημιουργικών ψηφιακών εργαλείων. Οι συμμετέχοντες θα πειραματιστούν πάνω σε τρισδιάστατες όψεις (τρισδιάστατα νέφη σημείων) των σκαναρισμένων χώρων της ΕΛΣ –όπως προέκυψαν στο πλαίσιο του προηγούμενου ερευνητικού προγράμματος–, ενώ θα αναζητήσουν τρόπους αποτύπωσης της αλληλεπίδρασης της φωνής της Μαρίας Κάλλας και των χώρων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ως αποτέλεσμα θα δημιουργηθούν εικονικές και υβριδικές εγκαταστάσεις (virtual & hybrid installations) που συνολικά θα φωτίζουν από μια άλλη οπτική αυτή την εμβληματική προσωπικότητα.
Το εργαστήριο διοργανώνεται από την Εθνική Λυρική Σκηνή σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ψηφιακών Μέσων (DmLab) του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Είσοδος δωρεάν
16 Δεκεμβρίου 2023 – 31 Δεκεμβρίου 2024
GNO TV
H Μαρία Κάλλας στην Ελλάδα, 1937-1945
Το ρεπερτόριο που ποτέ δεν ακούσαμε…
Βίντεο-ρεσιτάλ
- Καλλιτεχνική επιμέλεια: Άρης Χριστοφέλλης
- Συμμετέχουν οι μονωδοί: Φανή Αντωνέλου, Βασιλική Καραγιάννη, Νίνα Κουφοχρήστου, Μαρία Κωστράκη, Βιολέττα Λούστα, Χρύσα Μαλιαμάνη, Άρτεμις Μπόγρη, Μαίρη-Έλεν Νέζη, Τάσος Αποστόλου
- Πιάνο: Σοφία Ταμβακοπούλου
Στο πλαίσιο των εορτασμών για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση της Κάλλας, η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει ένα νέο βίντεο-ρεσιτάλ με το ρεπερτόριο που ερμήνευσε η Μαρία Καλογεροπούλου από το 1937 έως το 1945 στην Αθήνα, είτε στο πλαίσιο των ωδειακών εξετάσεών της είτε σε παραστάσεις, ακροάσεις, γιορτές και ρεσιτάλ. Το βίντεο-ρεσιτάλ θα κάνει πρεμιέρα στις 16 Δεκεμβρίου 2023 στην GNO TV και θα είναι διαθέσιμο δωρεάν έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2024 στο nationalopera.gr/gnotv.
Ο διακεκριμένος λυρικός καλλιτέχνης και μελετητής του έργου της Κάλλας Άρης Χριστοφέλλης παρουσιάζει το βίντεο-ρεσιτάλ και υπογράφει την καλλιτεχνική επιμέλεια. Ερμηνεύουν οι καταξιωμένες και οι νεότερες μονωδοί Φανή Αντωνέλου, Βασιλική Καραγιάννη, Νίνα Κουφοχρήστου, Μαρία Κωστράκη, Βιολέττα Λούστα, Χρύσα Μαλιαμάνη, Άρτεμις Μπόγρη, Μαίρη-Έλεν Νέζη αποδίδοντας έναν μοναδικό φόρο τιμής και παραδίδοντας στο παγκόσμιο κοινό αλλά και στις επόμενες γενιές ένα οπτικοακουστικό ντοκουμέντο που καταγράφει χρονολογικά και με κάθε ιστορική λεπτομέρεια το «ελληνικό» ρεπερτόριο της Μαρίας Κάλλας. Στο πιάνο η Σοφία Ταμβακοπούλου. Συμμετέχει ο βαθύφωνος Τάσος Αποστόλου.
Σπουδαίες άριες του ρεπερτορίου, όπερες που δεν ξανατραγούδησε ποτέ, η Τόσκα και η Καβαλλερία ρουστικάνα στα ελληνικά, τραγούδια Ελλήνων συνθετών αλλά και δημοφιλείς «ελαφρές» επιτυχίες της εποχής όπως η πασίγνωστη Παλόμα αποτελούν το «πρώτο ρεπερτόριο» στην καριέρα της Κάλλας, στα χρόνια που έθεσε τα θεμέλια για τη μετέπειτα πορεία της έως την απόλυτη κορυφή.
Οι άριες και τα τραγούδια που θα ερμηνευτούν στο αφιέρωμα αυτό θα δώσουν στον σημερινό ακροατή μια πλήρη εικόνα για το ρεπερτόριο της οκταετίας της Αθήνας, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν ανεκτίμητες μαρτυρίες για την πολύ ιδιότυπη όσο και καθοριστική πορεία των μαθητικών της χρόνων και των πρώτων επαγγελματικών εμφανίσεων. Ταυτόχρονα επιβεβαιώνουν και τις χωρίς προηγούμενο ικανότητες της ανερχόμενης τότε τραγουδίστριας όπως και την επιρροή που είχε η Ελλάδα στη δημιουργία του άστρου της.
Στο πνεύμα της εποχής εκείνης, τα έργα θα ακουστούν στην ελληνική γλώσσα και μάλιστα με τις ακριβείς μεταφράσεις που εκείνη τραγούδησε, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι τα περισσότερα από τα έργα αυτά δεν τα ερμήνευσε ποτέ ξανά στη μετέπειτα καριέρα της. Σε αυτά ακριβώς τα έργα που δεν την ακούσαμε ποτέ, όπως και αυτά που τραγούδησε σε ελληνικές μεταφράσεις, θα επικεντρωθεί το αφιέρωμα.
Η προβολή στην GNO TV είναι δωρεάν.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: ΕΛΣ Μήδεια 1961, Αρχ. Θέατρο Επιδαύρου – Τζ. Βίκερς, Μ. Κάλλας, Κ. Μορφωνιού – φωτό Αρχείο ΕΛΣ, συλλογή Κλεισθένη
