Αφιέρωμα στον συνθέτη Ανέστη Λογοθέτη στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

H Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και το …

Ινστιτούτο Έρευνας Μουσικής & Ακουστικής (IEMA), πραγματοποιούν ένα διήμερο αφιέρωμα στον συνθέτη Ανέστη Λογοθέτη, στις 8 και 9 Ιουνίου στη Μικρή Σκηνή της Στέγης.

Ο Ανέστης Λογοθέτης γεννήθηκε στον Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας το 1921. Μετά τις γυμνασιακές του σπουδές στη Θεσσαλονίκη, πήγε στη Βιέννη όπου σπούδασε (Πολυτεχνείο και Μουσική Ακαδημία) και έζησε την υπόλοιπη ζωή του, έως το θάνατό του το 1994. Θεωρείται από τους πιο σημαντικούς πρωτοπόρους συνθέτες του 20ού αιώνα, έχοντας αφήσει πίσω του ένα πλούσιο έργο με ρηξικέλευθες προτάσεις σύζευξης εικόνας, ήχου και λόγου.

Έγινε διεθνώς γνωστός όχι μόνο για το αξιόλογο έργο του, αλλά και για το ιδιόμορφο σύστημα γραφικής σημειογραφίας που ανέπτυξε στα τέλη της δεκαετίας του \’50. Με αυτήν ο συνθέτης προτείνει νέους τρόπους γραφικής αναπαράστασης της μουσικής και επαναπροσδιορίζει τους ρόλους του συνθέτη, του ερμηνευτή και του κοινού. Οι εικαστικές του παρτιτούρες ακολουθούν ένα προδιαγεγραμμένο από τον ίδιο σύστημα συμβόλων. Ο τρόπος αυτός γραφής οδηγεί στην ιδιάζουσα αισθητική του, που επιτρέπει εκφραστικές ελευθερίες στο πλαίσιο μιας «πολυμορφικής μουσικής», όπως την αποκαλούσε ο ίδιος, προάγοντας παράλληλα τη φαντασία και δημιουργικότητα του εκτελεστή, πάντα όμως στο πλαίσιο των οδηγιών της παρτιτούρας. Πολλά από τα έργα του δεν είναι για προκαθορισμένα όργανα αλλά μπορούν να εκτελεστούν με οποιοδήποτε σύνολο. Ο ίδιος μάλιστα πειραματιζόταν και με μη «κλασικούς» εκτελεστές με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Δυστυχώς, λόγω της παραμονής του στο εξωτερικό, το έργο του είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστο στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές.

Στόχος αυτού του αφιερώματος είναι να κάνει γνωστό το έργο του Λογοθέτη στο ελληνικό κοινό, να αναδείξει τον ευρηματικό τρόπο της σημειογραφίας του, να ενεργοποιήσει ερευνητές στη μελέτη του έργου του και να ευαισθητοποιήσει τους νέους καλλιτέχνες (μουσικούς και εικαστικούς) να προσεγγίσουν δημιουργικά τη σχέση εικόνας και ήχου.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει:
 

• Διημερίδα με κεντρικές ομιλίες, ακαδημαϊκές εισηγήσεις και συζητήσεις στρογγυλής τράπεζας πάνω στο έργο του Λογοθέτη και τη σχέση εικόνας και ήχου
• Συναυλίες με έργα του συνθέτη σε συμβατική και γραφική σημειογραφία, καθώς και δική του ηλεκτροακουστική μουσική
• Εγκαταστάσεις ηχητικές, οπτικοακουστικές και εικαστικές
• Εργαστήρια-workshops για μουσικούς και παιδιά.
Περισσότερες πληροφορίες για τον Ανέστη Λογοθέτη μπορείτε να βρείτε στο logothetis.musicportal.gr.

Μικρή Σκηνή
Ώρα έναρξης: 21:00

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Συναυλίες
1η συναυλία – 8 Ιουνίου

Έργα συμβατικής σημειογραφίας:
•    5 Φουγκέτες για όμποε, κλαρινέτο και φαγκότο (1949) 8\’
•    Σουίτα για σόλο βιολοντσέλο (1952) 6\’
•    Πεντάπτυχον για κλαρινέτο και πιάνο (1953) 8\’
•    Permutationen [Μεταθέσεις] για κλαρινέτο και κρουστά (1957) 3\’30”

Ηλεκτροακουστικά έργα (Εκτέλεση σε πολυκαναλική εκδοχή με diffusion):
•    Φαντάσματα (1960) 6\’15”
•    Untitled – Coloured Noise (1961) 5\’40”

Πρώιμα έργα γραφικής σημειογραφίας:
•    Osculationen [Επαφές] (1964)
•    Spiralenquintett [Σπειροειδές κουιντέτο] (1965)
•    Sublimationen [Εξαχνώσεις] (1968)
•    Fusion [Σύντηξη] (1971)
 
Μουσικό Σύνολο Νίκος Σκαλκώτας
(Καλλιτεχνική διεύθυνση: Γιώργος Κουμεντάκης)
Γιαννής Σαμπροβαλάκης: κλαρινέτο
Γιάννης Τσελίκας: όμποε
Γιώργος Φαρούγγιας: φαγκότο
Λορέντα Ράμου: πιάνο
Θεόδωρος Μιλκόβ: κρουστά
Άγγελος Λιακάκης: βιολοντσέλο
Κώστας Μόσχος, Στέλιος Γιαννουλακης: ηλεκτρακουστικά έργα
Μουσική διεύθυνση: Κωνσταντία Γουρζή

2η συναυλία – 9 Ιουνίου

•    Τοπίο χρόνου [Paysage de Temps] (1984-86), για σύνολο (φλάουτο, νέυ, κόρνο, λύρα, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο, κρουστά)
•    Από τί υλικό είναι η πέτρα του Σισύφου! (απόσπασμα) (1984) – MB 48 σκηνή XI, για σύνολο (φλάουτο, νέυ, κόρνο, βιολί, λύρα, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο, πιάνο, μπαγιάν, κρουστά, φωνή)
•    Διπλή έλικα [Doppelspirale] (1985), για φλάουτο & βιολί
•    Στυγικά ποτάμια [Styxische flusse] (1975) – Αχέρων, για φωνή
•    Osculation [Επαφή] (1964), ηλεκτροακουστική εκτέλεση
•    Wellenformen [Κυματομορφές] (1981), Computer music
•    Ηχητικά πεδία και Αραβουργήματα [Klangfelder und Arabesque] (1976), για πιάνο
•    Για την Ώρα (1975), για σύνολο (φλάουτο, νέυ, κόρνο, βιολί, λύρα, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο, πιάνο, μπαγιάν, κρουστά, φωνή)
•    Μαίανδρος (1967), για σύνολο (φλάουτο, νέυ, κόρνο, βιολί, λύρα, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο, πιάνο, μπαγιάν, κρουστά, φωνή)

Σύνολο «ΤΩΡΑ»
Σαβίνα Γιαννάτου: φωνή
Κατερίνα Τσεντς: φλάουτο
Χάρης Λαμπράκης: νέυ
Αλέξης Μάρκου: κόρνο
Δημήτρης Χανδράκης: βιολί
Σωκράτης Σινόπουλος: πολίτικη λύρα
Λευκή Κολοβού: βιολοντσέλο
Γιώργος Αρνής: κοντραμπάσο
Κωνσταντίνος Ράπτης: μπαγιάν
Ερμής Θεοδωράκης: πιάνο
Μαξίμ Μανκόβσκι: κρουστά
Κώστας Μόσχος, Στέλιος Γιαννουλακης: ηλεκτρακουστικά έργα

Μουσική διεύθυνση: Άλκης Παναγιωτόπουλος

Ομιλίες
Παρασκευή 8 Ιουνίου

9.00-9.30 – Εγγραφές

9.30-10.00 – Χαιρετισμοί
Χρήστος Καρράς (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών)
Αναστασία Γεωργάκη (Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών)
Gerhard Eisl (Chargé d’Affaires, Πρεσβεία της Αυστρίας)
Κώστας Μόσχος (ΙΕΜΑ)

ΤΙΜΗΤΙΚΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ
Συντονιστής: Αναστασία Γεωργάκη
10.00-10.30 – Julia Logothetis
10.30-11.00 – Ολυμπία Ψυχοπαίδη
11.00-11.30 – Dieter Kaufmann

11.30-12.00: Διάλειμμα

ΣΥΝΕΔΡΙΑ Ι – Μουσικολογικές απόψεις επί του οπτικού
Συντονιστής: Αντώνιος Αντωνόπουλος
12.00-12.30 – Matthias Henke: Clotted Music, liquid Architecture – the ”Dynapolis”-Concept of the Greece Urban Planner Konstantinos Doxiadis in the Compositional Transformation of Anestis Logothetis
12.30-13.00 – Κωνσταντίνος Κακαβελάκης: Μεσολάβηση και αμεσότητα στις μουσικές γραφικές σημειογραφίες του Ανέστη Λογοθέτη
13.00-13.30 – David Magnus: Aural Latency. Aesthetic and Operativity of graphic scores by Anestis Logothetis

13.30-17.00: Διάλειμμα

ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΙΙ – Αισθητικές προσεγγίσεις στην ερμηνεία
Συντονιστής: Κωνσταντίνος Κακαβελάκης
17.00-17.30 – Thomas Gorbach: Anestis Logothetis in the Acousmatic Mirror
17.30-18.00 – Κώστας Μόσχος, Στέλιος Γιαννουλάκης: Ερμηνεία έργων γραφικής σημειογραφίας του Ανέστη Λογοθέτη με ηλεκτροακουστικά μέσα
18.00-18.30 – Mike McInerney: Reviewing the consistent interpretative aesthetic in Logothetis’ graphic scores
18.30-19.00 – Πάνος Βλαγκόπουλος: Η μουσική κατάκτηση της ύλης: Από τον Λογοθέτη στον Nelson Goodman (με μια στάση στον Deleuze)

Σάββατο 9 Ιουνίου

ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΙΙΙ – Αναλυτικές πτυχές στα γραφικά έργα
Συντονιστής: Κώστας Μόσχος
10.00-10.30 – Μάνος Παναγιωτάκης: Οι εικόνες και τα σύμβολα ως εργαλεία για τη διάρθρωση του ήχου και της υφής στο έργο του Ανέστη Λογοθέτη “Globus” για φλάουτο και μαγνητοταινία
10.30-11.00 – Αντώνιος Αντωνόπουλος: Μορφή και ηχητικό περιεχόμενο στο όψιμα έργα του Ανέστη Λογοθέτη – Ανάλυση του 2-Stimmigkeit (1987)
11.00-11.30 – Μαρία-Δήμητρα Μπαβελή: “Αναστάσεις” Hörspiel – συσχετισμοί μεταξύ ήχου και συμβόλου

11.30-12.00: Διάλειμμα

ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΙV – Θεωρία της πληροφορίας και αισθητική
Συντονιστής: Μάκης Σολωμός
12.00-12.30 – Ιάκωβος Steinhauer: Σχέσεις ήχου και εικόνας στην αισθητική της μουσικής του Ανέστη Λογοθέτη
12.30-13.00 – Αναστασία Γεωργάκη: Διαδραστικότητα και θεωρία της πληροφορίας στο “Κυβερνητικόν” Hörspiel του Ανέστη Λογοθέτη
13.00-13.30 – Ιάννης Ζάννος: Η αναπαράσταση της ηχητικής δράσης: από τη μουσική σημειογραφία στο μουσικό κώδικα

13.30-17.00: Διάλειμμα

ΣΥΝΕΔΡΙΑ V – Η επίδραση του έργου του Λογοθέτη στην τέχνη και στην εκπαίδευση
Συντονιστής: Μαρία-Δήμητρα Μπαβελή
17.00-17.30 – Μάκης Σολωμός: Ανέστης Λογοθέτης, ένας Έλληνας της Διασποράς στον κυκλώνα της Ευρωπαϊκής Πρωτοπορίας
17.30-18.00 – Δημήτρης Μιχάλαρος: Ανέστης Λογοθέτης: Η αφετηρία στην εικονογράφηση του ήχου μέσα στο έργο του εικαστικού Δημήτρη Μιχάλαρου
18.00-18.30 – Αγγελική Κορδέλλου: Από το “Globus”του Ανέστη Λογοθέτη στο μικρόκοσμο της σχολικής τάξης: Η γραφική απεικόνιση του ήχου ως εργαλείο μύησης σε μουσικά ρεύματα του 20ού αιώνα

ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
18.30-19.30 – Θόδωρος Αντωνίου (συνθέτης, μαέστρος, πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών), Μηνάς Αλεξιάδης (συνθέτης), Ιωσήφ Παπαδάτος (συνθέτης)
 
Οι εισηγήσεις θα γίνουν στα αγγλικά ή στα ελληνικά.

Επιστημονική Επιτροπή Διημερίδας
• Ολυμπία Φράγκου-Ψυχοπαίδη, Καθηγήτρια, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα
• Κωνσταντίνος Φλώρος, Μουσικολόγος, τ. Κοσμήτορας, Τμήμα Μουσικολογίας, Αμβούργο, Γερμανία
• Μάκης Σολωμός, Καθηγητής, Τμήμα Μουσικής, Πανεπιστήμιο 8 του Παρισιού, Γαλλία
• Μάρκος Τσέτσος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα
• Γιώργος Ζερβός, Μόνιμος Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα
• Μιχάλης Λαπιδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Θεσσαλονίκη
• Γιάννης Ζάννος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα
• Αναστασία Γεωργάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα
Η είσοδος στο σεμινάριο είναι δωρεάν, με δελτία εισόδου, και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.