Κώστας Αρζόγλου: Η Οδύσσεια έχει την αλμύρα του Αιγαίου!

Ένα έπος σαν την Οδύσσεια, μια ποίηση λαϊκή, κάτι σαν παράδοση από στόμα σε στόμα και σαν την παράσταση “Οδυσσέως Σχεδία” μόνο ποιητικά μπορεί να τη δει κανείς (μακριά απ’ τα κλασικά εικονογραφημένα, την πονηριά του Οδυσσέα και του δούρειου ίππου, το τύφλωμα του Κύκλωπα κ.λπ). Κι εννοώ μια σκηνική ποίηση, όπου τα πάντα γίνονται εμπρός στα μάτια του θεατή. Ήχοι παράγονται απ’ τους ηθοποιούς, μουσικές πλουτίζουν τη διήγηση, θέματα, περιπέτειες, μικρόφωνα, όλα στην υπηρεσία μιας παράστασης “χειροποίητης”. Εναρμονισμένα.

Δέκα πέντε αιώνες πριν, είχε δει ο Όμηρος την πορεία του ανθρώπου, που μόνο ο Μπέκετ σήμερα την πλησιάζει. Είμαι ευτυχισμένος που διασταυρώθηκα μαζί τους. Πώς το παρελθόν μπαίνει στο παρόν και το μέλλον αξίζει να το ζούμε, αλλά δεν είναι το άπαν. Το παρελθόν είναι αυτό που μπορεί να τα ανατρέψει όλα. Αυτό κατέχει τη δύναμη και το υπερόπλο να βλέπεις τα πράγματα κάθε φορά αλλιώς. Είμαι πολύ μικρός για να αποτολμήσω αυτή τη “γέφυρα” και πολύ ταπεινός για να αναμετρηθώ με τέτοια τεράστια μεγέθη.

Ακόμα δεν το χωράει ο νους μου πώς 15 αιώνες πριν είχε συγκεντρωθεί ήδη τέτοια πείρα που μιλάει για τη μνήμη μας, πόσο ζωντανοί είναι οι νεκροί μας, τα ιπτάμενα καράβια, την ανάγκη για τροφή, τη φουρτούνα, τους κύκλωπες, τη μονοφθαλμία της “οικονομίστικης” οικονομίας, τον νόστο, τις γυναίκες. Κι έχουμε πείσει τους εαυτούς μας ότι είμαστε πολιτισμένοι. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι είχαμε τη σοφία και τη χάσαμε, εισχώρησε η γνώση και η “θυγατρική” της, η εξειδίκευση. Τώρα ζούμε απλώς την εποχή της Πληροφορίας. Την θεοποιούμε κιόλας.

Και το θέατρο; Πού έγκειται σ’ όλα αυτά; Η απάντηση είναι κρυμμένη στην Οδύσσεια. Εκεί που περιπλανάται ο Οδυσσέας στις θάλασσες, μαθαίνει ότι ο Αγαμέμνων, ο αρχιστράτηγος του τρωικού πόλεμου, γυρίζοντας σπίτι του, τον κατέσφαξε η γυναίκα του μαζί με το λάφυρό του, την Κασσάνδρα. Αυτό δεν το ξέρει ακόμα ο Οδυσσέας. Σ’ αυτό στηρίζεται το καλό θέατρο: ο θεατής γνωρίζει πιο πολλά απ’ τον ήρωα τον ίδιο. Απ’ αυτήν την πηγή ήπιαν νερό ο Σοφοκλής, ο Ευρυπίδης, ο Αισχύλος πρώτα κι όλο το θέατρο όλων των χωρών κι όλου του πλανήτη στη συνέχεια.

Μα πάνω απ’ όλα: Η Οδύσσεια έχει την αλμύρα του Αιγαίου!

Διαβάστε επίσης:

Οδυσσέως σχεδία, από τον Γιάννη Μαργαρίτη σε καλοκαιρινή περιοδεία