Η έκθεση “Βιβλία της Μικρασίας” παρουσιάζει τη σπουδαία συλλογή μικρασιατικών εκδόσεων, χειρογράφων και τεκμηρίων της Γενναδείου Βιβλιοθήκης από το 1764 έως το 1922, εστιάζοντας στη γεωγραφική διασπορά των ελληνικών τυπογραφείων με επίκεντρο τη Σμύρνη (η «Σμυρναϊκή Βιβλιογραφία» καταγράφει πάνω από 2.000 εκδόσεις), καθώς επίσης τις Κυδωνιές και την Τραπεζούντα. Tο βιβλίο, σαν πολιτισμικό αγαθό, συνδέεται άμεσα με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την πολιτική και θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας.
Η έκθεση ξεδιπλώνεται μέσα στο Κεντρικό Αναγνωστήριο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, με αφετηρία την παρουσίαση του χώρου και των ανθρώπων της πολυπολιτισμικής Μικράς Ασίας, μέσα από χάρτες, ιστορικά και γεωγραφικά βιβλία του 19ου αιώνα, σπανιότατες καραμανλίδικες και φραγκοχιώτικες εκδόσεις, καθώς και λεξικά.
Εκδόσεις από τη Σχολή των Κυδωνιών, κανονισμοί των σχολών της Σμύρνης, αλφαβητάρια και σχολικά εγχειρίδια τεκμηριώνουν τις πολλαπλές εκπαιδευτικές δράσεις. Λειτουργικά και θεολογικά βιβλία με κορυφαία την Ακολουθία του οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Συμεών, το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε στη Σμύρνη το 1764, μαρτυρούν την έντονη θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας.
Μια ευρεία γκάμα μυθιστορημάτων ή θεατρικών έργων σηματοδοτούν ένα έντονο λογοτεχνικό ενδιαφέρον. Ξεχωρίζουν ο Νέος Ερωτόκριτος του Διονυσίου Φωτεινού, έργα του Φαναριώτη Παναγιώτη Σούτσου και ανθολογίες ποιημάτων. Από τα γαλλικά μεταφράζονται έργα του Μολιέρου, του Μοντεσκιέ, του Βολταίρου και του Λαμαρτίνου, ενώ από τα ρωσικά ο Ντοστογιέφσκι. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι καραμανλίδικες λογοτεχνικές εκδόσεις, όπως η μετάφραση του έργου Κόμης Μοντεχρήστος του Αλέξανδρου Δουμά.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το πλούσιο υλικό που αφορά στην εκπαίδευση, ηθικοπλαστική και μη, των γυναικών, με πρώτο χρονολογικά τη μετάφραση από τη λόγια Ευανθία Καΐρη, του γαλλικού έργου του Bouilly Συμβουλαί προς την θυγατέρα μου, αλλά και ο περιοδικός τύπος της εποχής, που δείχνει την εξέλιξη της θέσης της γυναίκας και την πορεία προς τη νεωτερικότητα, αποτελούν μια ξεχωριστή ενότητα στην έκθεση.
Μοναδικά ιστορικά τεκμήρια της εποχής που αποκτήθηκαν πρόσφατα συμπληρώνουν το πανόραμα της εποχής: το χειρόγραφο σημειωματάριο ενός δάσκαλου που μαθήτευσε στη Σχολή των Κυδωνιών, το λεύκωμα ενός Σμυρνιού εφήβου, το ημερολόγιο ενός στρατιώτη της Μικρασιατικής Εκστρατείας και ένα λεύκωμα με φωτογραφίες από την Καταστροφή της Σμύρνης του σκηνοθέτη Ελία Καζάν.
Επιμέλεια: Ειρήνη Σολομωνίδη
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Κόλπος της Σμύρνης. Pitton de Tournefort, Relation d’un voyage du Levant. Λονδίνο, 1718.
