Βάσια Ζορμπαλή: Αρχίσαμε να αναπτύσσουμε το μπ(λ)αλούν στη βάση ενός διαρκώς διαταρασσόμενου συντονισμού

Η ιδέα του μπ(λ)αλούν ξεκίνησε ενάμιση χρόνο πριν. Είχα μόλις παρουσιάσει την πτυχιακή μου στην Καλών Τεχνών αναπτύσσοντας έναν λόγο γύρω από την ευαλωτότητα μέσα από  μια πολυαισθητηριακή εγκατάσταση με βασικό υλικό παραμορφωμένα μπαλόνια. Αντιμετωπίζοντας το μπαλόνι ως έναν ανόργανο περφόρμερ που ακολουθεί το χρόνο των γεγονότων του, αποκαλύπτει δηλαδή μπροστά στους θεατές/τριές του τη μάταιη φύση του ξεφουσκώνοντας, παρατηρούσα ότι η ελαστικότητα της επιφάνειας του μπαλονιού σε ευθεία αναλογία με τον χρόνο με παρέπεμπε στο ανθρώπινο δέρμα, το εύθραυστο κουκούλι μας. Η απτικότητα που προέκυπτε από το υλικό μετέτρεπε την έννοια της ευαλωτότητας σε έναν δείκτη επίγνωσης, ανοιχτότητας και ενσυναίσθησης, δίνοντας ορατότητα στο κάθε σώμα (οργανικό ή άνόργανο) που είχα γύρω μου. Θέτοντας λοιπόν, το εικαστικό έργο στη διάσταση της βιωματικής εμπειρίας μου προέκυψε η ανάγκη να μοιραστώ την έρευνά μου με άτομα με οπτική βλάβη. Προς μεγάλη μου χαρά εντόπισα το συμπεριληπτικό εργαστήριο Connecting Body που καθοδηγούσε για τρεις μήνες στο χώρο του PLAYGROUND for the arts η χορεύτρια και χορογράφος Γιώτα Πεκλάρη. Η φροντίδα της Γιώτας και της Νατάσας Μάρτιν, της συνεργάτιδάς της, στην ισότιμη διαχείριση της πολυδύναμης αλλά άκρως ετερόκλητης ομάδας που είχε δημιουργηθεί στο πλαίσιο του εργαστηρίου, τόσο σε επίπεδο συνεργασίας των μελών όσο και στο επίπεδο της οριζόντιας πρόσληψης της πληροφορίας, ήταν συγκινητική και σίγουρα με προκαλούσε για μία κάποια συνέχεια. Ξεκινήσαμε με τη Γιώτα να ανταλλάσσουμε ιδέες θέτοντας λέξεις κλειδιά, όπως η κυκλικότητα, το εφήμερο, το θεραπευτικό και πολύ σύντομα καταλήξαμε ότι θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα από κοινού καλλιτεχνικό έργο, ενσωματώνοντας τις πρακτικές και των δυονών μας. Το εργαστήριο του Connecting Body στάθηκε ο βατήρας τόσο για την έμπνευση του έργου όσο και για την πλαισίωση της ομάδας, καθ’ ότι και οι πέντε ερμηνευτές του μπ(λ)αλούν πρωτογνωριστήκαμε και πρωτομοιραστήκαμε σε αυτό το τρίμηνο. 

Μέσα από πολύωρες κουβέντες με τη Γιώτα, προσανατολιστήκαμε στη διαμόρφωση μιας επιτελεστικής εγκατάστασης για μικτή ομάδα ερμηνευτών με ή χωρίς οπτική ή ακουστική αναπηρία που θα διερευνά την αποτύπωση του χρόνου μέσα από την υλικότητα του σώματος -οργανικού και μη. Φέρναμε σε συνδιαλλαγή τη μέθοδο του Connecting Body που χρησιμοποιεί ως βασικό εργαλείο το body music, μία εξωλεκτική γλώσσα συνύπαρξης και επικοινωνίας που στηρίζεται αποκλειστικά στην φωνή και την κίνηση του σώματος για την παραγωγή μουσικής, και τα χαρακτηριστικά της επιτελεστικότητας του χώρου που έφερνε η μακράς διάρκειας περφόρμανς του μπαλονιού στην εικαστική μου εγκατάσταση. Αρχίσαμε να αναπτύσσουμε το μπ(λ)αλούν στη βάση ενός διαρκώς διαταρασσόμενου συντονισμού. Με εργαλεία την επανάληψη και τον κανόνα δημιουργούσαμε πυκνώσεις και αραιώσεις μέσα από επαναλαμβανόμενες λούπες που αναζητούσαν ξανά το συντονισμό στην κάθε καινούργια τους αφετηρία. Ταυτοχρόνως, κρατώντας το συμβολισμό της φούσκας ως μια κατεξοχήν εφήμερη κατάσταση, το μπαλόνι λειτουργούσε ως μία αλληγορία στη ρευστότητα και τη μεταβλητότητα, δίνοντας έμφαση σε μία διαρκώς κινούμενη πραγματικότητα που αναμετριέται με το στοιχείο της έκπληξης. Όσο και να επενδύαμε μέσα στις πρόβες στην τεχνική που στηρίζει την απόδοση μιας ηχοκινητικής παρτιτούρας, αυτό που ισχυροποιούσαμε ήταν να διευρύνονται οι αισθητηριακές μας ικανότητες και το φάσμα της αλληλοϋποστήριξης μεταξύ της ομάδας. Μία τόσο έντονη οπτικοακουστική, βιωματική και θεραπευτική εμπειρία απαιτεί τόσο οξυμένα αντανακλαστικά και τόσο ακλόνητη συγκέντρωση που αυτομάτως σε υποβάλλει σε μία ενσώματη εμπειρία που θολώνει τα όρια μεταξύ ατομικού και συλλογικού. 

Φτάνοντας λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα και κουβαλώντας όλα τα στάδια μέσα από τα οποία προέκυψε η ουσιαστική συνύπαρξη των πέντε μας ως περφόρμερς, δίχως να γίνεται εμφανές αν και σε τι βαθμό έχουμε διαφορετική αισθητηριακή ευαισθησία αναμεταξύ μας θα σταθώ στο ότι μέσα από το μπ(λ)αλούν ενδιαφερόμαστε για τον χρόνο που διεισδύει σε μία ενσώματη εμπειρία. Η επιτελεστική διάσταση του έργου φέρνει στην επιφάνεια μία πολύ ενδιαφέρουσα αντίστιξη: τα μπαλόνια, ως άλλες χορεύουσες υποστάσεις butoh, παγώνουν το χρόνο καταλύοντας τα όρια της διάρκειάς του [χρόνος τετελεσμένος-παροντικός- μελλοντικός], καταδεικνύοντας το συνεχές, τη στιγμή που η σύγχρονη ακουστική σύνθεση εξυμνεί το εφήμερο, το αντιληπτό, το παροδικό. Ταυτοχρόνως, αναγνωρίζοντας την κίνηση ως διάστημα διαπλάθεται μια διττή ενσώματη αφήγηση: αυτή της εμπειρίας που έρχεται μέσα από τη φθορά της ύλης και αυτής που προκύπτει από αυτό που ακούμε και βλέπουμε. Μέσα στο εφήμερο αυτό τοπίο, ο χρόνος αποκτά διάσταση, ενσαρκώνεται σε μια μορφή ακουστικής και κινητικής ύλης, που τόσο οι βλέποντες/ ουσες όσο και οι μη βλέποντες/ουσες, οι ακούοντες και μη ακούοντες αντιλαμβάνονται ως διάρκεια και ως χρόνο που περνά. Η σωματικότητα της παράστασης διαμορφώνει τελικά μια απτική ηχο-κινητική λούπα μέσα στην οποία “μετακινείσαι” διαρκώς και όπως ο χρόνος, δεν τελειώνει ποτέ.

Photo Credit: Art & Science Microforum III, Flux Laboratory Athens © Spiros Strogilis

Διαβάστε επίσης:

μπ(λ)αλούν, των Γιώτας Πεκλάρη & Βάσιας Ζορμπαλή στο ΠΛΥΦΑ