Βαγγέλης Κυριάκου: Το να δουλεύεις με εφήβους είναι πραγματικά συναρπαστικό

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, δίνει για 6^η συνεχή χρονιά βήμα και “φωνή” στους εφήβους, μέσα από το εξαιρετικά επιτυχημένο Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου, μία ιδέα της ομάδας Grasshopper Youth.

Λίγο πριν χτυπήσει το τρίτο κουδούνι στη Μικρή Σκηνή της Στέγης, μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη και εμψυχωτή θεατρικών ομάδων Βαγγέλη Κυριάκου, έναν από τους καλλιτεχνικούς επιμελητές του φεστιβάλ (μαζί με την Σοφία Βγενοπούλου και την Κατερίνα Σκουρλή) και μέλος της Grasshopper Youth. Ο ίδιος, τα τελευταία χρόνια ασχολείται αποκλειστικά με το Εφηβικό Θέατρο, σκηνοθετώντας, διασκευάζοντας αλλά και συν-συγγράφοντας μαζί με τους εφήβους πρωτότυπα έργα.

Από την επαφή μαζί τους, που είναι μία συναρπαστική εμπειρία, κέρδισε και κάτι ακόμα πολύ σημαντικό, όπως μας είπε: “Σήμερα, με τον σύγχρονο τρόπο ζωής και τους γρήγορους ρυθμού, έχουμε ξεχάσει να μιλάμε ο ένας στον άλλο. Αυτό, λοιπόν, το βρήκα ξανά μέσα από τα παιδιά και θέλω να πιστεύω ότι δεν θα το ξεχάσω ποτέ!”

– Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με το Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου;

Το 2010- 2011, στο πρώτο πιλοτικό φεστιβάλ εφηβικού θεάτρου που διοργάνωσε η Σοφία Βγενοπούλου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου με αφορμή την παράσταση DNA, βρεθήκαμε εγώ και η Κατερίνα Σκουρλή με την Θεατρική ομάδα Εφήβων του Δήμου Κορωπίου. Εκεί συναντηθήκαμε με την Σοφία και εφόσον είχαμε ένα κοινό όραμα και οι τρεις αλλά και μεγάλη αγάπη στο εφηβικό θέατρο, αποφασίσαμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να δημιουργήσουμε την Grasshopper Youth. Την επόμενη χρονιά ξεκίνησε η συνεργασία με την Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, όπου το φεστιβάλ εφηβικού θεάτρου βρήκε ένα ιδανικό περιβάλλον και πραγματοποιήθηκε με τις καλύτερες συνθήκες. Πραγματικά, οι άνθρωποι της Στέγης το αγκάλιασαν, το “υιοθέτησαν” και έτσι συνεχίζει την επιτυχημένη πορεία του μέχρι σήμερα…

– Τι έχει αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια;

Η βασική αλλαγή είναι ότι προσπαθούμε να προσκαλούμε όλο και περισσότερους επαγγελματίες, σκηνοθέτες, συγγραφείς και ηθοποιούς. Όλοι μαζί δουλεύουμε με τους εφήβους από Νοέμβριο μέχρι Απρίλιο ή και Μάιο κάποιες φορές, όπου παρουσιάζουμε το αποτέλεσμα αυτής της δουλειάς. Οι πέντε περίπου μήνες προετοιμασίας – δημιουργικής διαδικασίας είναι πάρα πολύ σημαντικοί, καθώς ξεκινάς πραγματικά από το μηδέν σε μία σχολική αίθουσα που οι δομές, σε σχέση με το θέατρο, δεν είναι και πολύ “φιλικές”.

Σιγά – σιγά όλο αυτό αποκτά μια άλλη μορφή και η σχολική κοινότητα έχει αρχίσει να το αγκαλιάζει. Είμαστε πολύ χαρούμενοι γιατί βλέπουμε εκπαιδευτικούς, με τους οποίους έχουμε συνεργαστεί, να συνεχίζουν τη δουλειά μας και να χρησιμοποιούν πλέον καινούργια, εφηβικά έργα, που γράφουν μάλιστα τα ίδια τα παιδιά. Δηλαδή, αφήνουμε σε κάθε σχολείο φεύγοντας έναν “σπόρο” και αυτό είναι μεγάλο κέρδος. Έχει αρχίσει, λοιπόν, να δημιουργείται μία βιβλιοθήκη καινούργιων ελληνικών έργων, πρωτότυπων αλλά κυρίως εφηβικών. Και όταν λέμε εφηβικά έργα – γιατί υπάρχει μία παρανόηση ως προς αυτό – εννοούμε ότι οι κεντρικοί χαρακτήρες είναι έφηβοι. Απευθύνονται φυσικά σε όλους αλλά οι ιστορίες αφορούν εφήβους.

– Η εμπειρία του να συνεργάζεσαι και να συν-δημιουργείς με εφήβους, τί “γεύση” σας έχει αφήσει;

Νομίζω ότι είμαστε λίγο “κλέφτες”! Παίρνουμε αστείρευτη ενέργεια και ζωή από αυτούς. Ο κόσμος των εφήβων είναι ένας “τόπος” ακόμα ανεξερεύνητος, θα έλεγα, γιατί έχουν τόσα πολλά να πουν και συνεχώς μας εκπλήσσουν. Κάθε φορά μαθαίνουμε κάτι καινούργιο και κάτι διαφορετικό. Επίσης, είναι πολύ ενδιαφέρον το πως θα καταφέρεις να τους κάνεις να ανοιχτούν, ένα πράγμα αρκετά δύσκολο καθώς τα παιδιά σε αυτή την ηλικία είναι σαν “στρείδια”. Το να δουλεύεις με εφήβους είναι πραγματικά συναρπαστικό.

– Τί πιστεύετε πως αλλάζει για τους ίδιους τους εφήβους μετά την συμμετοχή τους σε αυτή την δημιουργική διαδικασία και κατόπιν στο Φεστιβάλ;

Θα πω δύο βασικά πράγματα. Πρώτον, το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών που έχουν συμμετάσχει στο φεστιβάλ, το ερωτεύονται! Γοητεύονται από την διαδικασία και όλη αυτή η εμπειρία είναι πολύ σημαντική για τις ζωές τους. Δεύτερον, κάτι που μας το λένε οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, είναι πως τα παιδιά εμφανίζουν και μία μεγάλη βελτίωση στο εκπαιδευτικό κομμάτι. Ίσως αυτό συμβαίνει επειδή δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στην πειθαρχία και στο να κάνουμε θέατρο με σωστές βάσεις. Τους μαθαίνουμε μάλιστα τον δύσκολο τρόπο γιατί, κακά τα ψέματα, η μέθοδός μας δεν είναι εύκολη. Άλλωστε, οι έφηβοι θέλουν τα δύσκολα.

– Ερχόμενοι στη φετινή διοργάνωση, θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το «Μικρό», το νέο έργο που συν-δημιουργήσατε με την ομάδα εφήβων του 2^ου Γυμνασίου Καλυβίων-Λαγονησίου;

Με την Άρτεμις Μάνου (σ.σ. σκηνοθέτις της παράστασης) δουλεύουμε πολλά χρόνια μαζί. Ήταν πολύ ωραία ευκαιρία φέτος να συναντηθούμε ξανά. Το πρώτο που κοιτάξαμε ήταν να γνωρίσουμε τα παιδιά και να μας γνωρίσουν και αυτά. Άλλωστε, όλο το υλικό του κειμένου και της παράστασης βγήκε από τα ίδια τα παιδιά, μέσα από τις δικές τους ιστορίες και ανάγκες. Το «Μικρό», ουσιαστικά, αναφέρεται στην ηλικία των 13 και 14 χρονών, μία φάση που δεν είναι πια μικρά αξιολάτρευτα παιδάκια αλλά ούτε και έφηβοι που ετοιμάζονται να βγουν στον κόσμο των ενηλίκων. Τότε είναι που αρχίζουν να μεγαλώνουν, να βγάζουν γκρίνιες και να γίνονται κάπως περίεργα. Πρόκειται για μία μεταβατική περίοδο που λίγο την ξεχνάμε και την αφήνουμε να περάσει. Αναρωτιόμαστε λοιπόν στην παράσταση: Μπορείς να αφήνεις τον χρόνο να περνάει; Και τι γίνεται αν συμβεί κάτι μεγάλο που δεν πρόλαβες να ζήσεις; Όλη η ιστορία βασίζεται σε αυτό.

– Μετά από τόσα χρόνια ενασχόλησης με το εφηβικό θέατρο, υπάρχουν κάποιες πτυχές της πραγματικότητας που θα λέγατε ότι ανακαλύψατε μέσα από τα μάτια των εφήβων;

Νομίζω ότι το πιο σημαντικό, αυτό που τους λέω συνέχεια και το υπενθυμίζω κι εγώ στον εαυτό μου πια, είναι η ανάγκη να μιλάμε· να μην κρατάμε πράγματα μέσα μας που μπορεί να μας κάνουν να σκάσουμε. Πρέπει να τα μοιραζόμαστε με τους άλλους. Για μένα ένα από τα πιο τραγικά πράγματα που συμβαίνουν στην εποχή μας είναι το να ακούω για αυτοκτονίες εφήβων… Και συνήθως διαβάζεις ιστορίες παιδιών που φοβόντουσαν να μοιραστούν αυτά που τους απασχολούσαν και όλο αυτό τους έπνιξε. Συνειδητοποίησα κάποια στιγμή ότι το να μιλάς δεν είναι σημαντικό μόνο για τους εφήβους, αλλά και για μένα τον ίδιο. Δηλαδή, να μιλάω στην οικογένειά μου, στα παιδιά μου, στη γυναίκα μου, στους συνεργάτες μου αλλά και στους ανθρώπους γύρω μου. Σήμερα, με τον σύγχρονο τρόπο ζωής και τους γρήγορους ρυθμούς, έχουμε ξεχάσει να μιλάμε ο ένας στον άλλο. Αυτό, λοιπόν, το βρήκα ξανά μέσα από τα παιδιά και θέλω να πιστεύω ότι δεν θα το ξεχάσω ποτέ!

– Πώς βλέπετε σήμερα το τοπίο του εφηβικού θεάτρου στη χώρα μας;

Δυστυχώς, είναι δύσκολα τα πράγματα. Όταν ξεκίνησε το εφηβικό θέατρο στην Ελλάδα κάποιοι το μπέρδεψαν με το παιδικό θέατρο και με τα εισιτήρια. Το εφηβικό θέατρο δεν φέρνει εισιτήρια, δεν πρόκειται πότε να βγάλει κάποιος χρήματα από αυτό. Άλλοι είναι οι στόχοι και οι βλέψεις. Άρα, καταλαβαίνω ότι αυτό θα είναι πάντα ένα εμπόδιο στο να ανεβαίνουν τέτοιες παραστάσεις. Τώρα για το αν πρέπει ή δεν πρέπει να υπάρχει και να ανθίσει το εφηβικό θέατρο, ας αναρωτηθούμε καλύτερα αν πρέπει ή όχι να ακούμε τους εφήβους.

– Όσον αφορά το μέλλον, έχετε κάποια όνειρα για το εφηβικό θέατρο που θα θέλατε να πραγματοποιηθούν;

Αν μου κάνατε αυτή την ερώτηση πριν από πέντε χρόνια, θα σας έλεγα κάποια όνειρα εκ των οποίων το 80 – 90% έχουν εκπληρωθεί σήμερα. Το μόνο που θα ήθελα, ίσως, είναι να το αγκαλιάσουν περισσότεροι χώροι και περισσότεροι άνθρωποι. Μακάρι να μην μείνει μόνο στη Στέγη – που το έχει υποδεχτεί με έναν μοναδικό τρόπο – αλλά να ανοιχτεί και αλλού.

Τώρα που το σκέφτομαι, θα ήθελα και κάτι ακόμα∙ να γραφτούν όσο το δυνατόν περισσότερα καινούργια, φρέσκα κείμενα στα σχολεία και να ανανεωθεί το εκπαιδευτικό υλικό. Το έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη τα παιδιά.

– Πριν χτυπήσει το τρίτο κουδούνι στη Μικρή Σκηνή της Στέγης, θέλετε να προσθέσετε κάτι τελευταίο για το φεστιβάλ;

Για όλους εμάς το φεστιβάλ είναι μια μεγάλη, υπέροχη γιορτή! Οι έφηβοι καταθέτουν όλη τη δουλειά που έχουν κάνει με ζωντάνια, ενέργεια και αλήθεια. Μακάρι να έρθουν όσο περισσότεροι άνθρωποι γίνεται. Δυστυχώς, λόγω μικρής χωρητικότητας, δεν χωράμε όλοι γι’ αυτό έχουμε προσπαθήσει οι παραστάσεις να παίζονται δύο και τρεις φορές. Όσοι θέλουν να επισκεφτούν το φεστιβάλ, να δουν ποιες παραστάσεις τους ενδιαφέρουν από το πρόγραμμα και να ξέρουν ότι πρέπει να είναι μία ώρα πριν αρχίσει η κάθε παράσταση εκεί για να προμηθευτούν εγκαίρως το δελτίο εισόδου. Σας περιμένουμε!

Πρόγραμμα Φεστιβάλ

Σάββατο 8 Απριλίου
14:00 | 14ο Γυμνάσιο Αθηνών: LogoX
15:00 | ΓΕΛ Κρυονερίου σε συνεργασία με την Grasshopper Youth
Το μαγαζί με τ’ ακορντεόν της Cush Jumbo
16:00 | 1ο ΓΕΛ Νέας Φιλαδέλφειας: Η Γέφυρα
17:00 | 2ο Γυμνάσιο Καλυβίων-Λαγονησίου
Μικρό του Βαγγέλη Κυριακού
18:00 | 12ο ΓΕΛ Αθηνών
Κίτρινο φεγγάρι του David Greig
19:00 | 1ο ΓΕΛ Ασπρόπυργου: Ο ήχος από τα κόκκαλα που σπάνε
20:00 | 1ο ΓΕΛ Αγίας Βαρβάρας: Disco Ηλέκτρα…
21:00 | 3ο ΓΕΛ Πειραιά: Juvie
22:00 | Grasshopper Youth: Leopold  ή κόβοντας τα δάχτυλα του κοινού

Κυριακή 9 Απριλίου
14:00 | 2ο Γυμνάσιο Καλυβίων-Λαγονησίου: Μικρό
15:00 | 1ο ΓΕΛ Ασπρόπυργου: Ο ήχος από τα κόκκαλα που σπάνε
16:00 | 12ο ΓΕΛ Αθηνών: Κίτρινο φεγγάρι
17:00 | 1ο ΓΕΛ Νέας Φιλαδέλφειας: Η Γέφυρα
18:00 | ΓΕΛ Κρυονερίου: Το μαγαζί με τ’ ακορντεόν
19:00 | 14ο Γυμνάσιο Αθηνών: LogoX
20:00 | 4ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου: Μόνα τους
21:00 | 3ο ΓΕΛ Πειραιά: Juvie
22:00 | Grasshopper Youth: Leopold  ή κόβοντας τα δάχτυλα του κοινού

Περισσότερες πληροφορίες για το Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου 2017, μπορείτε να βρείτε εδώ