Σύγχρονοι περιηγητές στην Ελλάδα: έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Η νέα έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο «The Last Grand Tour | Σύγχρονοι Περιηγητές στην Ελλάδα» που θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Κυκλαδικής …

Τέχνης από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο 2011 φιλοδοξεί να παρουσιάσει μαζί για πρώτη φορά το έργο διεθνώς καταξιωμένων καλλιτεχνών, οι οποίοι έζησαν και δημιούργησαν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Βλέποντας την Ελλάδα ως τόπο έμπνευσης κατά τα τελευταία εξήντα χρόνια, τα έργα που θα παρουσιαστούν αντικατοπτρίζουν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους η χώρα, η μακρά πολιτιστική της ιστορία και τα γεωγραφικά της χαρακτηριστικά συνεχίζουν να αποτελούν πηγή καλλιτεχνικών πρωτοποριών μέσα στο χρόνο.

Επικεντρώνοντας το βλέμμα μας σε εκείνους τους καλλιτέχνες που αφιέρωσαν μακρά περίοδο παραμονής τους στην Ελλάδα ή και σε κάποιες περιπτώσεις δημιούργησαν το δεύτερο σπίτι τους εδώ, η έκθεση θα φέρει στο προσκήνιο γνωστούς επισκέπτες αλλά και εκείνους που είναι διακριτικά παρόντες τις τελευταίες δεκαετίες.

Από τους ελεγειακούς στοχασμούς των Βρετανών καλλιτεχνών John Craxton και Ben Nicholson στη δεκαετία του 1950, των οποίων οι πίνακες και τα σχέδια αντανακλούν το τοπίο, το φως και τη μυθολογία των ελληνικών νησιών, μέχρι τη ζωγραφική προσέγγιση του Brice Marden, του οποίου τα έργα σε μάρμαρο από τη δεκαετία του 1980 εμφανίζονται σαν θραύσματα αρχαίων κατασκευών μεταμορφωμένων σε αφηρημένη ζωγραφική, η έκθεση περιλαμβάνει μια πληθώρα εικαστικών ανταποκρίσεων στην ελληνική έμπνευση.

Οι ‘Δήλιες Ωδές’ του Cy Twombly, μια σειρά σχεδίων που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια της πρώτης του επίσκεψης στις Κυκλάδες το 1961, αντιπροσωπεύουν τη σταθερή εμμονή του καλλιτέχνη με τον ελληνικό πολιτισμό και τη μυθολογία, ενώ το έργο της Lynda Benglis, της οποίας τα πτυχωμένα και επιχρυσωμένα γλυπτά θυμίζουν τα ενδύματα των Καρυάτιδων, αποτελεί  χαρακτηριστικό παράδειγμα Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς που μεγάλωσε στην Αμερική, αλλά διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τον πολιτισμό της Ελλάδας.

Κεντρική θέση στην έκθεση κατέχει η σειρά γλυπτών ‘Magie à la noix’ (1966-67) του Daniel Spoerri, η οποία φιλοτεχνήθηκε στη Σύμη από απορρίμματα που ο καλλιτέχνης συνέλεξε εκεί, ενώ παράλληλα παρουσιάζονται αποσπάσματα από το βιβλίο του ‘Μυθολογία και Κεφτέδες’, το οποίο γράφτηκε κατά την επιστροφή του το 1968 και αντιπροσωπεύει την πεμπτουσία της συσχέτισης τροφής και πολιτισμού από τον καλλιτέχνη.

Οι γεννημένοι στην Ελλάδα Λουκάς Σαμαράς, Ιάννης Ξενάκης και Γιάννης Κουνέλλης, που έφυγαν από τη χώρα σε νεαρή ηλικία αλλά συνέχισαν να δημιουργούν έργα στενά συνδεδεμένα με την ιστορία και τον πολιτισμό της, αντιπροσωπεύονται από εμβληματικά έργα που αποκαλύπτουν τη συχνά περίπλοκη σχέση τους με την πατρίδα. Το θρυλικό έργο MoMAS (Museum of Modern Art Syros) του Martin Kippenberger – ένα εκτεταμένο και χαρακτηριστικά χιουμοριστικό έργο που χρησιμοποιεί ένα από τα πολλά μισοχτισμένα κτήρια της χώρας ως σημείο εκκίνησης για τη δημιουργία ενός ευφάνταστου μουσείου μοντέρνας τέχνης, στελεχωμένου από φίλους και γνωστούς του καλλιτέχνη – παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Επίσης, το ‘Metro Net’ του ίδιου καλλιτέχνη, ένα φανταστικό σύστημα υπόγειου σιδηρόδρομου (το οποίο ξεκίνησε στη Σύρο με την πρώτη είσοδο μετρό που χτίστηκε εκεί το 1993) θα παρουσιαστεί μέσα από μακέτες, πίνακες, σκίτσα και εφήμερα. Στην έκθεση εκτίθενται επίσης οι διθυραμβικοί πρώτοι πίνακες του Markus Lüpertz από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 (ο τίτλος των οποίων αναφέρεται σε εκστατικά τραγούδια και τελετουργίες προς τιμή του Διονύσου) και οι πίνακες αφηρημένης τέχνης του Helmut Middendorf – ένας καίριος σχολιασμός των τσιμεντένιων επιφανειών που κυριαρχούν στην Αθήνα. Οι νεότεροι καλλιτέχνες στην έκθεση, Manfred Pernice και Juergen Teller, προσφέρουν μια ειρωνική ματιά στη σύγχρονη θέση της κλασικής κληρονομιάς στο στυλ του Kippenberger.

Ανάμεσα στα ερωτήματα που εγείρει η έκθεση είναι το πώς ο ρόλος του αρχαίου πολιτισμού άλλαξε στη σύγχρονη τέχνη και πότε οι καλλιτέχνες σταμάτησαν να ταξιδεύουν στην Ελλάδα για μεγάλες χρονικές περιόδους.

Η έκθεση φωτίζει την εντυπωσιακή αλλαγή του σύγχρονου πολιτισμού, στον οποίο ο παραδοσιακός ‘Μεγάλος Περίπατος’ -τόσο στενά συνδεδεμένος με τον Byron και τους Ρομαντικούς καλλιτέχνες- έχει εμφανώς έρθει σε ένα τέλος. Πού αναζητούν τώρα έμπνευση οι καλλιτέχνες και ποιοι παραλληλισμοί μπορεί να γίνουν τη σημερινή παγκοσμιοποιημένη εποχή της υπερκινητικότητας, με τα ταξίδια και τις πολιτιστικές εξερευνήσεις καλλιτεχνών των προηγούμενων γενεών;

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Etel Adnan, Lynda Benglis, Leonard Cohen, John Craxton, Barbara Hepworth, Martin Kippenberger, Jannis Kounellis, Markus Lüpertz, Brice Marden, Helmut Middendorf, Ben Nicholson, Manfred Pernice, Lucas Samaras, Daniel Spoerri, Juergen Teller, Cy Twombly, Iannis Xenakis

Επιμέλεια έκθεσης: Jessica Morgan

φωτογραφίες: έξω και μέσα 3, Lynda Benglis Σαν Μάρκος, 1995 ανοξείδωτο ατσάλι και χαλκός 48 x 43 x 20 εκ. Ιδιωτική Συλλογή, Αθήνα-Με την ευγενική μεσολάβηση των Kalfayan Galleries, Αθήνα – Θεσσαλονίκη
Φωτογράφιση: Γιάννης και Οδυσσέας Βαχαρίδης

μέσα 1: Martin Kippenberger, “Χωρίς Τίτλο” Made in Syros, 1995, Λάδι σε καμβά, 90 x 75 εκ. Ευγενική παραχώρηση: Ελένη Κορωναίου Gallery © Estate Martin Kippenberger

μέσα 2 – Cy Twombly, Δήλια Ωδή 32, 1961 – Λαδοπαστέλ, μπλε στυλό, μολύβι σε χαρτί, 33,4 x 35,4 εκ. Συλλογή Lambert, Αβινιόν, Γαλλία