Σεμινάριο «Η Δύναμη του Ηθοποιού» με τον Ryszard Nieoczym στην Αθήνα

Στο πλαίσιο του κύκλου σεμιναρίων Soundings* (2014 -2015): «Από την Προετοιμασία στην Παράσταση», η ομάδα θεατρικής έρευνας Mad Dam διοργανώνει από 16 έως 20 Οκτώβρη 2014 στην Αθήνα το σεμινάριο «Η Δύναμη του Ηθοποιού: σώμα, φωνή, θεατρικός λόγος» με εισηγητή τον Ryszard Nieoczym.

«Ο πρώτος στόχος της προετοιμασίας στο θέατρο είναι να αναζωπυρώσει τη φωτιά στην ψυχή του καλλιτέχνη» R. Nieoczym 

Η ομάδα θεατρικής έρευνας Mad Dam διοργανώνει κύκλο τριών σεμιναρίων με γενικό τίτλο «Από την Προετοιμασία στην Παράσταση» για την περίοδο 2014 – 2015, με εισηγητή τον θεατρικό δάσκαλο Ryszard Nieoczym (Ρίτσαρντ Νιεοτζίμ):

Α. Η Δύναμη του Ηθοποιού: σώμα, φωνή, θεατρικός λόγος –  16 έως 20 Οκτωβρίου 2014 –

Β. Η Έκταση της Φαντασίας: κείμενο και εικόνα (Φεβρουάριος 2015)

Γ. Η Τέχνη και η Δομή της Σκηνικής Δράσης: μονόλογος και διάλογος (Μάιος 2015)

Οι συμμετέχοντες μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή σε όσα από τα σεμινάρια επιθυμούν και να εργαστούν σε ατομικά ή ομαδικά project της επιλογής τους.

Βιογραφικό:

Ο R. Nieoczym είναι σκηνοθέτης, δάσκαλος και ερευνητής του θεάτρου για περισσότερα από 40 χρόνια. Υπήρξε μαθητής του J. Grotowski  και μέλος του «Teatr Laboratorium» (Θέατρο Εργαστήριο) στο Βρότσλαβ της Πολωνίας (1970-1971). Διδάχτηκε δραματουργία από τον  Ludwik Flaszen και εκπαιδεύτηκε στη φωνή και το λόγο από τον Zygmunt Molik. Ίδρυσε το κέντρο θεατρικής έρευνας και πράξης LeTHAL: Le Theatre de l’ Homme Actor’s Laboratorium (Το Θέατρο του Ανθρώπου το Εργαστήρι του Ηθοποιού)  στο Τορόντο του Καναδά και παρέμεινε σε σχέση συνεργασίας και καλλιτεχνικής συνδιαλλαγής με τους ανθρώπους του Εργαστηρίου για τις επόμενες δεκαετίες. Διοργάνωσε φεστιβάλ και Master Class στον Καναδά με τον J. Grotowski και τα μέλη του Eργαστηρίου ενώ παράλληλα συνέχιζε το δικό του θεατρικό έργο. Από το 1975 έως το 1984 υπήρξε  συνεργάτης του J. Grotowski στην παραθεατρική αναζήτηση σε project στην Ευρώπη και τη Β. Αμερική. Έχει υλοποιήσει πλήθος ατομικών και ομαδικών ερευνητικών project τα οποία έχουν παρασταθεί σε θέατρα και φεστιβάλ του Καναδά και της Ευρώπης. Η μέθοδος που ανέπτυξε για την ενεργοποίηση της δύναμης του ηθοποιού σε σωματικό, φωνητικό και υποκριτικό επίπεδο είναι αποτέλεσμα μακρόχρονης έρευνας και εμπειρίας στο χώρο του θεάτρου. Τα θεατρικά σεμινάρια και Master Class που πραγματοποιεί στον Καναδά και την Ευρώπη φέρουν τον γενικό τίτλο *Soundings (Αντηχήσεις): ο όρος είναι εμπνευσμένος από την ωκεανογραφία και παρομοιάζει τη διαδικασία αναζήτησης βάθους στην τέχνη του ηθοποιού με την εξερεύνηση  του βυθού των θαλασσών. Η μεγάλη εμπειρία και η ικανότητα του R. Nieoczym  να αναγνωρίζει σε βάθος τις ανάγκες του ερμηνευτή επιτρέπουν σε κάθε συμμετέχοντα στα σεμινάρια Soundings να κάνει ένα σημαντικό βήμα στην καλλιτεχνική του πορεία.

Ο κύκλος των τριών σεμιναρίων δίνει τη δυνατότητα για μια συνολική προσέγγιση της τέχνης του ηθοποιού με αφετηρία το σώμα. Στο πρώτο σεμινάριο «Η Δύναμη του Ηθοποιού» διερευνούμε τα βασικά κλειδιά αυτής της προσέγγισης.

«Πρώτα έρχεται η πράξη και μετά η θεωρία»

Σώμα

«Το σώμα είναι ένα μυστήριο που περιμένει να το βιώσουμε»

Αντιμετωπίζοντας το σώμα με σεβασμό και προσοχή, η δουλειά/παιχνίδι είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε σταδιακά να αφυπνίζει την ενέργεια μέσα στο σώμα του ερμηνευτή. Ήπιοι και έντονοι ρυθμοί, κίνηση, ελεύθερος χορός, ισορροπίες, διατάσεις, τρέξιμο, ανάπτυξη της ευλυγισίας της σπονδυλικής στήλης κ.α. οδηγούν σταδιακά στην απελευθέρωση της φυσικής αναπνοής, ξυπνούν τη διάθεση για παιχνίδι και επιτρέπουν στον ερμηνευτή να ανακαλύψει ξανά την «ελευθερία του ζώου» στο σώμα του. Η δουλειά με το σώμα καλλιεργεί:

την ετοιμότητα, την τόλμη, την αντοχή  

την εμπειρία των διαστάσεων της κίνησης: έκταση, ποιότητες, ροή, κορύφωση

την ευαισθησία προς την εσωτερική ζωή που αφυπνίζεται και την τέχνη να διατηρούμε αυτή τη ζωή

την παρουσία στον χώρο και την αλληλεπίδραση με τους συνεργάτες

την ανάπτυξη των αισθήσεων

Φωνή

«Η φωνή είναι το βαρόμετρο της ψυχής»

Η αφύπνιση της φωνής ενσωματώνεται στη διαδικασία αφύπνισης του σώματος. Ο παραγόμενος ήχος και οι δονήσεις του είναι αποτέλεσμα συνειδητών δράσεων και αντιδράσεων: διατάσεις με έμφαση στην περιοχή του θώρακα, χαλάρωση των μυών του προσώπου, κινήσεις  της λεκάνης, εγρήγορση των αισθήσεων με έμφαση στην ακοή κ.α. Η ελεύθερη διερεύνηση στο πλαίσιο της ομαδικής δουλειάς εναλλάσσεται με το άνοιγμα της φωνής μέσα από προσωπική δουλειά με τον δάσκαλο.

Η διαδικασία βασίζεται στην αντίληψη του Stanislavski για την «οργανική βάση όλων των σωματικών δράσεων» και τη μέθοδο του Grotowski για «το άνοιγμα των ηχείων του σώματος». Στόχος είναι η απελευθέρωση από ψυχικά και σωματικά εμπόδια έτσι ώστε οι συμμετέχοντες:

να ανακτήσουν τη δύναμη της προσωπικής φωνής που όλοι κατείχαμε ως παιδιά

να συνδέσουν τη δύναμη και την ποιότητα της φωνής με την ενέργεια των συναισθημάτων, των παρορμήσεων και της φαντασίας.

να συνειδητοποιήσουν πως η ποιότητα της φωνής εξαρτάται από τον τρόπο που συνδεόμαστε με τον κόσμο γύρω μας.

να αντιμετωπίζουν τη φωνή ως έναν ζωντανό συνεργάτη και όχι σαν ψυχρό εργαλείο προς εκπαίδευση

να αποτρέπουν την πίεση των φωνητικών χορδών

Θεατρικός Λόγος και Τραγούδι

«Να βρίσκετε πάντα το φυσικό δέσιμο της δράσης με τον λόγο. Κυρίως αυτό, μην απομακρύνεστε από τους απλούς τρόπους της φύσης» Σαίξπηρ (Άμλετ)

Στα πρώτα στάδια της διερεύνησης του κειμένου δεν μας απασχολεί το νόημά του.  Ξεκινάμε με  ομαδικές και ατομικές ασκήσεις άρθρωσης παίζοντας με τα  σύμφωνα και τα φωνήεντα, από την αλφαβήτα μέχρι τη σύνθεσή τους σε λέξεις.  Κινούμενοι σε διαφορετικούς ρυθμούς και κατευθύνσεις, παίζοντας και αλληλεπιδρώντας με συνεργάτες, εκφέρουμε παράλληλα το κείμενο, αφομοιώνοντάς το μέσα από το σώμα. Έτσι, χτίζουμε σταδιακά την προσωπική μας σχέση με το κείμενο και μέσα από αυτή ο λόγος ζωντανεύει. Το τραγούδι ως ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ του απλού ήχου και του λόγου είναι επίσης ένα πολύτιμο εργαλείο στην παραπάνω διαδικασία. 

 Με όχημα το ατομικό, το ομαδικό κείμενο (χορικό) και το τραγούδι διερευνούμε την έννοια της κορύφωσης αγγίζοντας πρακτικά τα όρια που για το ίδιο το σώμα είναι πολύ ευρύτερα από ότι το μυαλό θεωρεί. Μέσα από τη δουλειά με τον λόγο οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία:

να καλλιεργήσουν την αβίαστη ροή του κειμένου

να εκφέρουν με καθαρότητα τις λέξεις και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά δυσκολίες που σχετίζονται με την εκφορά του λόγου

να απεμπλακούν από τον κίνδυνο μηχανικής απομνημόνευσης τονισμών

να ανακαλύψουν πολλαπλές διαστάσεις του κειμένου (χρώματα, ρυθμούς, νοήματα)

να ενώσουν τον λόγο με την κίνηση και τη δράση

να τραγουδήσουν χωρίς φόβο

Το σεμινάριο απευθύνεται:

σε ηθοποιούς που ζητούν να εμπλουτίσουν τη μέθοδό τους ή προετοιμάζονται για ακροάσεις

σε θεατρικές ομάδες  που αναζητούν το καλλιτεχνικό τους όραμα ή αυτοσκηνοθετούνται

σε χορευτές και τραγουδιστές που θέλουν να ενδυναμώσουν τη σχέση με την τέχνη τους

σε παιδαγωγούς και εμψυχωτές που θέλουν να εμπλουτίσουν τις ικανότητες που απαιτεί το έργο τους

γενικότερα στους φίλους της Τέχνης που θέλουν να εμβαθύνουν στη σχέση με το σώμα, τη φωνή και τη φαντασία

Επίσης σε νέους όλων των ηλικιών

Στο εργαστήριο συνυπάρχουν τακτικοί μαζί με νέους συμμετέχοντες και καλλιτέχνες σε διαφορετική φάση της δημιουργικής τους πορείας. Το αποτέλεσμα είναι ένα δυναμικό γκρουπ που δημιουργεί ένα έδαφος συναδελφικότητας για να αναμετρηθεί κανείς με τα προσωπικά του όρια και να τα υπερβεί. 

Οι συμμετέχοντες καλούνται να γνωρίζουν έναν μονόλογο (από το κλασσικό ή σύγχρονο ρεπερτόριο, βασισμένο σε ένα οποιοδήποτε θέμα Αγάπης, Προδοσίας ή Εκδίκησης από τον Αισχύλο ως τον Σαίξπηρ και τον Μπρεχτ), καθώς και ένα τραγούδι. Επίσης, ένα απόσπασμα από την πάροδο των Βακχών, το οποίο θα δοθεί από τους διοργανωτές πριν την έναρξη του σεμιναρίου και θα αξιοποιηθεί στην ομαδική δουλειά. Όσοι συμμετέχουν ομαδικά μπορούν ακόμα να γνωρίζουν έναν διάλογο.

Επιπλέον σας ζητάμε ένα γράμμα ενδιαφέροντος και μια ομαδική συνάντηση πριν την πρώτη μέρα του σεμιναρίου, ώστε να γνωριστούμε και να μας εξηγήσετε – στο βαθμό που επιθυμείτε –  ποια είναι η καλλιτεχνική και προσωπική ανάγκη που σας φέρνει στο σεμινάριο, ελπίζοντας πως θα ανταποκριθούμε όσο το δυνατόν καλύτερα.

Βιογραφικό Σημείωμα της ομάδας Mad Dam

Κάθε χρόνο από το 2006 η ομάδα έχει την ευθύνη της διοργάνωσης και εμψύχωσης των Soundings στην Αθήνα, με εισηγητή τον R.Nieoczym, ενώ πλήθος αντίστοιχων σεμιναρίων έχουν διοργανωθεί από μέλη της και στη Θεσσαλονίκη. Έχει παρουσιάσει τρεις θεατρικούς μονολόγους σε σκηνοθεσία του R.Nieoczym  σε θεατρικές σκηνές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και άλλες πόλεις του εσωτερικού: «Κασσάνδρα Έκστασις», “The Sky up Above” και «Μέδουσα – Η γυναίκα στον καθρέφτη», που δημιούργησαν και ερμήνευσαν οι ηθοποιοί Άννα Γριβάκου, Μυρτώ Μπέρνχαρτ και Δήμητρα Μπάρλα αντίστοιχα, μέσα από μια μακρόχρονη διαδικασία έρευνας και προβών στην Ελλάδα και τον Καναδά. Η ομάδα οργάνωσε «Βραδιές ανοιχτής σπουδής» παρουσιάζοντας δουλειά σε εξέλιξη και με τη συμμετοχή διεθνών συνεργατών, σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Τίμπινγκεν και Βιέννη, ενώ μέλη της παρουσίασαν τη δουλειά τους σε διεθνείς θεατρικές διοργανώσεις. Οι ηθοποιοί της Mad Dam οδηγούν ομαδικά training, εισηγούνται σεμινάρια και αναλαμβάνουν την καθοδήγηση υποψήφιων σπουδαστών δραματικής τέχνης.