Ψωμί, ψωμί πολυτελείας, ψωμί υποτελείας

Mέχρι τις 21 Ιουλίου θα διαρκέσει η έκθεση με τίτλο, Ψωμί, ψωμί πολυτελείας, ψωμί υποτελείας που παρουσιάζεται στη Mars Field Gallery …

από τις 24 Ιουνίου. Η έκθεση διοργανώνεται από τη γκαλερί με τη συνεργασία του Διαδραστικού Λαογραφικού Μουσείου Βαρνάβα και τη στήριξη των «δρόμων του ψωμιού».

Αυθεντικά εκθέματα κεντημένου άρτου, μυλόπετρες, αναλογικές – τυπωμένες στο χέρι – ασπρόμαυρες φωτογραφίες του πολυτελούς – υποτελούς μας βίου, ένα φιλμάκι για τη Λαυρεωτική και τα μεταλλεία της, μια ζωγραφιστή εικασία για ένα αρτογραμμάτιο (breadnote) της εποχής του παγκοσμίου σχεδίου σωτηρίας αποτελούν, μεταξύ άλλων, το περιεχόμενο της έκθεσης.

Στη σάρκα του ζυμώνεται το βιός,
κι απάνω του κι ολόγυρα κεντιέται
ο κόσμος όλος.
Σε ένα καρβέλι σταρένιο ψωμί ζωγραφίζεται ο κύκλος της ζωής. Ο καθημερινός μόχθος, οι γιορτές, οι παραδόσεις –στη χαρά και στη λύπη, στην οικογένεια και στην κοινότητα- τα πνεύματα και οι άγιοι, οι ευσεβείς πόθοι, οι ευχές και οι προλήψεις χώραγαν άλλοτε σε μια ζυμωτή κουλούρα, σ’ ένα καρβέλι ψωμί.

Έτσι ήταν!
Βγαίνεις από τον πόλεμο και αποκηρύττεις τη μπομπότα και το μαύρο-σταρένιο, δεν θέλεις να τις βλέπεις ούτε να τις ακούς τις λέξεις. Πληγωμένος ακόμα, ψοφάς για πολυτέλεια. Δεν την έχεις και δεν μπορείς να την έχεις άμεσα και μαζικά. Το μαύρο ψωμί θυμίζει τη φτώχεια σου, κι αυτό σε τρελαίνει. Το μαύρο ψωμί θες να καταργήσεις, το ψωμί που τρως κάθε μέρα θέλεις να κάνεις αγαθό πολυτελείας, κι’ αυτό τώρα σε εκδικείται. Κάποιος να λευκάνει το ψωμί, σκέφτηκες! Κάποιος να ξασπρίσει την κύρια τροφή μας για να μη μας λεν φτωχούς. Κάποιος ν’ αλλάξει σχήμα στο ψωμί, να πάψουν να ‘ρχονται μαύρα καρβέλια στα όνειρά μας.

Το ζήτησες και έγινε. Ο μυλωνάς έβγαλε για σένα αλεύρι λευκό, σα ζάχαρη άχνη. Επειδή εσύ το θέλησες, ο φούρναρης το έκανε φραντζόλα και έτσι έγινε το “Ψωμί Πολυτελείας». Καμάρωνες να λες στους άλλους “εμείς στο σπίτι αγοράζουμε  πολυτελείας”.

Χρόνια μετά, ζητάς ν’ αλλάξεις πάλι το ψωμί, όχι γιατί θυμήθηκες πως είχε γεύση το ψωμί της μαύρης εποχής, αλλά γιατί το λάιφ-στυλ το επιβάλει. Μαύρο πολύσπορο, σικάλεως,  γερμανικό, του κυνηγού και άλλα…
 
Τώρα…, τέλους πολυτελείας εποχή, τέλος της εποχής πολυτελείας, και το ψωμί αγοράζεις απ’ την τράπεζα, ψωμί… υποτελείας.

Συμμετοχές (2 φορείς / 7 καλλιτέχνες):

1. Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου (κεντημένα ψωμιά, φωτογραφία, συλλεκτικά αντικείμενα) – τμήμα της συλλογής του Διαδραστικού Λαογραφικού Μουσείου Βαρνάβα
2. Eurocrisis.eu (ντοκιμαντέρ, ιστορική φωτογραφία)
3. Δέσποινα Κοταλακίδου (αγιογραφία)
4. Χριστογιάννης Κουφόπουλος (κατασκευή – video)
5. Νίκος Μαρκιανός (εικαστική φωτογραφία)
6. Νατάσα Ματράγκα (ζωγραφική)
7. Κωνσταντίνος Μηνάς (ζωγραφική)
8. Πέτρος Μπάτσιαρης (μεικτή τεχνική)
9. Θεόδωρος Μπέλλος (φωτογραφία)

Μετά τιμής άρτου του επιούσιου και φόβου καλλιτεχνίας προσέλθετε.

Κείμενα: Γιώργος Σαρανταυγάς

Σημείωση – Επεξήγηση: Το Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου συνιστά ξεχωριστή δομή του Διαδραστικού Λαογραφικού Μουσείου Βαρνάβα, το οποίο ιδρύθηκε το 2002. Η συλλογή του αποτελείται από περισσότερα από 520 εκθέματα κεντημένου άρτου και 2500 σχέδια από όλη την Ελλάδα, όπως και 22 ψωμιά-εκθέματα από χώρες του εξωτερικού.

Στις συνεργασίες του περιλαμβάνονται το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, δήμοι, νομαρχίες, Μ.Κ.Ο., σύλλογοι και σχολεία όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Λειτουργεί όλες τις ημέρες του χρόνου, ενώ διοργανώνει τακτικά εκδηλώσεις και παραδίδει μαθήματα κεντημένου άρτου. “Οι δρόμοι του ψωμιού” είναι το νέο εγχείρημα του Μουσείου, σχεδιαζόμενο στα πρότυπα των αναγνωρισμένων από την UNESCO παγκόσμιων πολιτιστικών διαδρομών. http://www.ilmb.gr/.