H 25η Νοεμβρίου έχει θεσπιστεί ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Η ημέρα θεσμοθετήθηκε από τον ΟΗΕ το 1999, μα η σημασία της παραμένει μεγάλη και στο σήμερα.
Σύμφωνα με τη σελίδα των Ηνωμένων Εθνών «Η βία κατά των γυναικών αποτελεί μία τρομερή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μία κρίση δημόσιας υγείας και ένα σημαντικό εμπόδιο στη βιώσιμη ανάπτυξη. Είναι επίμονη, διαδεδομένη και επιδεινώνεται. Από τη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση μέχρι τις γυναικοκτονίες, η βία παίρνει πολλές μορφές. Αλλά όλες έχουν τις ρίζες τους στη διαρθρωτική αδικία, που εδραιώνεται από χιλιετίες πατριαρχίας. Εξακολουθούμε να ζούμε σε μια ανδροκρατούμενη κουλτούρα που αφήνει τις γυναίκες ευάλωτες αρνούμενες την ισότητα στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα τους.»
Το CultureNow συγκέντρωσε ορισμένες προτάσεις για να τιμήσει την ιδιαίτερη αυτή η ημερομηνία.
Θεατρικές παραστάσεις
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
«Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας» είναι ο τίτλος του έργου, της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας (2015) Λευκορωσίδας δημοσιογράφου και συγγραφέως Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, το οποίο παρουσιάζεται σε σύλληψη και ερμηνεία Κάτιας Γέρου και Ναταλίας Γεωργοσοπούλου και δραματουργική επεξεργασία Παντελή Μπουκάλα. Δύο γυναικείες φιγούρες στη σκηνή καταθέτουν ένα σύγχρονο μαρτυρολόγιο για τη συμμετοχή της σοβιετικής γυναίκας στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Αφηγούνται την τραγική ιστορία της θηλυκότητας μέσα στα πεδία των μαχών, δημιουργώντας ένα τοπίο μνήμης, όπου συνδέονται το παρόν με το παρελθόν, το πραγματικό με το ονειρικό.
Αυτές που δεν προλάβατε | Κείμενο – Σκηνοθεσία: Δανάη Λιοδάκη | Θέατρο Χώρα
Σε κείμενο και σκηνοθεσία της Δανάης Λιοδάκη και πρωτότυπη μουσική του Φοίβου Δεληβοριά, το «Αυτές που δεν προλάβατε» μιλάει για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια σύγχρονη γυναίκα: την έμφυλη βία, τη γυναικεία καταπίεση, τη σεξουαλική παρενόχληση, μέσα από το πρίσμα της γυναικείας φιλίας. Ρεαλισμός και φαντασία, χιούμορ και ευαισθησία, δράση και αφήγηση εναλλάσσονται δημιουργώντας μια πρωτότυπη παράσταση. Τέσσερις παιδικές φίλες που ξαναβρίσκονται αναπάντεχα και αναλαμβάνουν δράση ενάντια στην πατριαρχία, δημιουργώντας μια μυστική φεμινιστική ομάδα. Όταν ο υπουργός υγείας της χώρας τους θα ανακοινώσει την απαγόρευση των αμβλώσεων, οι τέσσερις γυναίκες αποφασίζουν να αναβαθμίσουν την δράση τους με μια μεγάλη επιχείρηση. Ό, τι θα ακολουθήσει θα ενώσει ξανά τις τέσσερις φίλες για πάντα.
Διαβάστε τη συνέντευξη της Δανάη Λιοδάκη εδώ.
Γιατί Τώρα | Από την ομάδα Ανδρομέδα | Θέατρο 104
Η Θεατρική Ομάδα Ανδρομέδα αποφάσισε να καταπιαστεί με την ψυχολογία των θυμάτων κακοποίησης, ένα θέμα που συζητείται, επιτέλους, τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά τον ερχομό του κινήματος #metoo στην Ελλάδα. Τρεις γυναίκες εργάζονται σε έναν φορέα που υποστηρίζει θύματα κακοποίησης. Έπειτα από μια καταγγελία, αναλαμβάνουν μια υπόθεση σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων. Ένας νέος συνεργάτης εμφανίζεται. Οι μαρτυρίες πληθαίνουν. Η υπόθεση παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Οι άνθρωποι σπάνε τη σιωπή τους. Προσωπικές αντιστάσεις, ντροπή, φόβος για την κοινωνική κατακραυγή. Όμως, όσο αυτές οι γυναίκες προσπαθούν να δώσουν φωνή και να στηρίξουν αυτούς που το έχουν ανάγκη, ζουν έναν εφιάλτη που κανείς δεν ξέρει. Μέχρι τώρα.
Διαβάστε το άρθρο της Αναστασίας Τσούτση για την παράσταση «Γιατί Τώρα» εδώ.
Ταινίες
Κάτι Ανεπίτρεπτο | Σκηνοθεσία: Susana Nieri | Online
Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών στις 25 Νοεμβρίου, η Πρεσβεία της Αργεντινής στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου Αθήνας – FeCHA, θα παρουσιάσουν σε δωρεάν διαδικτυακή προβολή την Αργεντίνικη ταινία “Algo Incorrecto/Κάτι Ανεπίτρεπτο” της Susana Nieri για όλη την Ελλάδα. Δύο γυναίκες επιστρέφουν στη γενέτειρά τους, τη Βικτώρια της Αργεντινής, για να καταγγείλουν ένα γνωστό δικαστή για τη σεξουαλική κακοποίηση της αδερφής τους πριν από πολλά χρόνια, όταν εκείνη ήταν ακόμη παιδί. Θα χρειαστούν τη βοήθεια της κόρης του δικαστή, η οποία ήταν πιθανό να υπήρξε μάρτυρας αυτής της φρίκης.
Look What You Made Me Do | Σκηνοθεσία: Coco Schrijber | Cinedoc
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, το CineDoc προβάλλει το ντοκιμαντέρ “Look What You Made Me Do” της Coco Schrijber. Ένα κοριτσάκι παραπονιέται στη μαμά του ότι ένα αγόρι το χτύπησε στην παιδική χαρά. «Το κάνει επειδή του αρέσεις», απαντάει η μητέρα, τροφοδοτώντας έτσι στη νεότερη γενιά την κανονικοποίηση της βίας. Μια γυναίκα εξομολογείται πως φοβάται για τη ζωή της, καθώς βρίσκεται σε κακοποιητική σχέση από την οποία δυσκολεύεται να φύγει. Τρεις γυναίκες που βίωσαν ενδοοικογενειακή βία και δέχτηκαν απειλές και για την ασφάλεια των παιδιών τους, μιλούν για τη δική τους εμπειρία. Η Λόρα, η Ρέιτσελ και η Ροζάλμπα δεν μπήκαν στην ατελείωτη λίστα των 30.000 και πλέον γυναικών που δολοφονούνται κάθε χρόνο από τους συντρόφους τους. Έχουν επιβιώσει. Για να τα καταφέρουν όμως, οδηγήθηκαν οι ίδιες στον φόνο. Οι τρεις τους μιλούν για την απόφασή τους και το βάρος που κουβαλούν, ενώ ο διάσημος πίνακας της Artemisia Gentileschi, λειτουργεί συμβολικά ως συνδετικός κρίκος, ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν.
Διαβάστε το άρθρο της Χριστίνας Μανωλακάκη για το ντοκιμαντέρ “Look What You Made Me Do” εδώ.
Βιβλία
Εφευρίσκοντας τον έρωτα ξανά | Μόνα Σολέ | Εκδόσεις Στερέωμα
Ένα βιβλίο για την επιρροή της πατριαρχίας στις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις. Πολλές γυναίκες και άνδρες που αναζητούν την ερωτική ευτυχία μαζί βρίσκονται άοπλοι απέναντι στον τρίτο πρωταγωνιστή που εισβάλλει στο σαλόνι τους ή στο κρεβάτι τους: την πατριαρχία. Το βιβλίο αυτό προτείνει μια σειρά από διασαφηνίσεις για ένα ζήτημα που στοιχειώνει τις φεμινίστριες εδώ και δεκαετίες και που επανέρχεται σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους: το ζήτημα του ετεροφυλοφιλικού έρωτα. Στην καρδιά των ρομαντικών μας κωμωδιών, των αναπαραστάσεών μας για το ιδανικό ζευγάρι, κωδικοποιείται συχνά μια μορφή γυναικείας κατωτερότητας που υποβάλλει ότι οι γυναίκες πρέπει να διαλέξουν ανάμεσα στην πλήρη έκφραση του εαυτού τους και την ερωτική εκπλήρωση. Το κοινωνικό ντρεσάρισμα που υφίσταται ο καθένας μας πείθει τους άνδρες ότι όλα είναι δικαίωμά τους, ενώ καταξιώνει την αυταπάρνηση και την αφοσίωση των γυναικών, και, υπονομεύοντας την αυτοπεποίθηση των τελευταίων, παράγει ανισότητες εξουσίας που μπορούν να κορυφωθούν σε μορφές σωματικής και ψυχολογικής βίας. Ακόμα και η στάση που καλούμαστε να υιοθετήσουμε απέναντι στον έρωτα –με τις γυναίκες να μαθαίνουν να τον (υπερ;)εκτιμούν και τους άνδρες να του αρνούνται κεντρική θέση στη ζωή τους– μας προδιαθέτει για σχέσεις που μόνο δυστυχισμένες μπορεί να είναι. Στο σεξουαλικό επίπεδο, τέλος, οι ανδρικές φαντασιώσεις εξακολουθούν να κατακλύζουν τον χώρο της επιθυμίας: πώς μπορούν οι γυναίκες να ξαναβρούν το βλέμμα τους και τη φωνή τους;
Ο άντρας μου | Ρούμενα Μπουζάροφσκα | Εκδόσεις Gutenberg
Έντεκα γυναίκες μιλούν χωρίς ταμπού για την καθημερινότητά τους και τη σχέση με τους συντρόφους τους. Οι αφηγήτριες πλάθουν με τρόπο ανελέητο τα πορτρέτα των ανδρών παρουσιάζοντας τα ελαττώματά τους −μοιχοί, χειριστικοί, υποκριτές, βάναυσοι, απατεώνες, φαντασμένοι−, ενώ αποκαλύπτουν με τόλμη και τον εαυτό τους: τα σχέδια της ζωής τους, τις ήττες, τις ελπίδες, τις ψευδαισθήσεις, αλλά και τις αδυναμίες τους. Έντεκα ιστορίες, έντεκα παραλλαγές της πατριαρχίας, άλλοτε σκληρά ρεαλιστικές, άλλοτε σουρεαλιστικές ακόμα και αστείες, από τη Ρούμενα Μπουζάροφσκα (Βόρεια Μακεδονία, γενν. 1981), μια από τις πιο επιτυχημένες και αναγνωρίσιμες συγγραφείς στα Βαλκάνια. Το βιβλίο Ο άντρας μου έχει ήδη μεταφραστεί στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες και έχει εκδοθεί από μεγάλους και ιστορικούς εκδοτικούς οίκους.
Η δεσποινίς Χάας | Μισέλ Ωντέν | Εκδόσεις ΚΨΜ
Είναι είκοσι χρονών, ή τριάντα, ή λίγο παραπάνω, το 1934, και λίγο μετά. Ονομάζονται δεσποινίς Χάας. Είναι βιβλιοθηκάριος, θυρωρός, μαγείρισσα, κομμώτρια, μοδίστρα, φρεζαδόρα, νοσοκόμα, συγγραφίνα, υπηρέτρια, δασκάλα, δημοσιογράφος, παραδουλεύτρα, επόπτρια, μεταλλεργάτρια, βιβλιοπώλισσα, πιανίστρια, φυσικός, στημονίστρια, μαία, πωλήτρια… Δουλεύουν. Σχεδόν όλες με τα χέρια τους – χέρια μαμής, χέρια εργάτριας, χέρια πιανίστριας. Είναι βοηθοί, αναπληρώτριες, εποχικές, δεσποινίδες. Ονειρεύονται. Ζουν, μέσα στη χαρά και μέσα στον πόνο, μια ιστορία γεμάτη κρότο και τρόμο. Είναι αόρατες. Τα βιβλία ιστορίας τις έχουν αγνοήσει. Τις έχουν λησμονήσει. Ή, μάλλον, τις έχουν παραλείψει.
Photo Credit: Miguel Bruna, via UnSplash
