Παραλήπτης Άγνωστος (Address Unknown): παράταση στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων

Μετά από έναν κύκλο οχτώ επιτυχημένων παραστάσεων το Μάιο του 2014 και τη φετινή θερμή ανταπόκριση του κοινού, το αριστούργημα της Kathrine Kressmann Taylor, Παραλήπτης Άγνωστος (Address Unknown), σε σκηνοθεσία και μετάφραση της Νάντιας Φώσκολο συνεχίζεται για μερικές επιπλέον παραστάσεις στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων.

Γραμμένο το 1938, το αφήγημα δι’ αλληλογραφίας Address Unknown είναι, κατά το «New York Times Book Review», «το πιο αποτελεσματικό κατηγορώ εναντίον του ναζισμού που έχει γίνει ποτέ σε έργο μυθοπλασίας». Έχει διασκευαστεί για τον κινηματογράφο και έχει ανέβει σε κεντρικά θέατρα των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας. Στην Ελλάδα, παρουσιάζεται για πρώτη φορά επί σκηνής.

«Ποιος είναι αυτός ο Αδόλφος Χίτλερ που δείχνει να αναρριχάται προς την εξουσία στη Γερμανία;»

Μέσα από την αλληλογραφία δύο αδελφικών φίλων, επιτυχημένων μεταναστών στην Αμερική, ο ένας εκ των οποίων αποφασίζει να επιστρέψει στη Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του ‘30, το έργο αιχμαλωτίζει μια φιλία — και την ανθρωπότητα ολόκληρη — σε μια στιγμή ιστορικής μεταμόρφωσης.

Καθώς ο Χίτλερ αναρριχάται στην εξουσία, η σχέση των δύο φίλων φθίνει ανεπανόρθωτα και καταλήγει στην προδοσία.

Βασισμένη σε μια κλασική ιστορία εκδίκησης δομημένη με κινηματογραφικό σασπένς, η παράσταση διερευνά το ζήτημα της προσωπικής ευθύνης σε περιόδους κρίσεων.

Σύντομη ιστορία του κειμένου

Κλασική νουβέλα δι’ αλληλογραφίας, αιχμηρό, λιτό και προφητικό κείμενο για τις απαρχές του Τρίτου Ράιχ, την άνοδο του ναζισμού, τη διείσδυση της εθνικοσοσιαλιστικής ιδεολογίας στις συνειδήσεις, η νουβέλα Παραλήπτης Άγνωστος (Address Unknown), πρώτο βιβλίο της αμερικανίδας Kathrine Kressmann Taylor, γράφτηκε και δημοσιεύτηκε το 1938 στις Ηνωμένες Πολιτείες ένα χρόνο πριν από το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Κυκλοφόρησε πρώτα ως short story σε ένα αμερικάνικο περιοδικό και αναδημοσιεύτηκε γρήγορα από το Reader’s Digest σε μορφή βιβλίου. Το κείμενο απαγορεύτηκε αμέσως στη Γερμανία.

Η νουβέλα έπεσε ύστερα σε μια σχετική λήθη, μέχρι τη δεύτερή της αναδημοσίευση, το 1995, με αφορμή την 50η επέτειο της απελευθέρωσης των στρατοπέδων συγκέντρωσης, ένα χρόνο πριν από το θάνατο της Kathrine Kressmann Taylor.

Έχει διασκευαστεί για τον κινηματογράφο (ΗΠΑ, 1941), για το ραδιόφωνο (BBC Radio 4, 2008) και έχει ανέβει, με μεγάλη επιτυχία, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Γαλλία.

Η συγγραφέας Kathrine Kressmann Taylor (1903-1996)

Η Kathrine Kressmann γεννήθηκε το 1903 στο Πόρτλαντ της Πολιτείας Όρεγκον. Αφού αποφοίτησε από το University of Oregon, μετακόμισε στο Σαν Φρανσίσκο όπου εργάστηκε στο χώρο της διαφήμισης. Το 1928, η Kathrine Kressmann παντρεύτηκε τον Elliott Taylor, ιδιοκτήτη διαφημιστικής εταιρείας. Δέκα χρόνια αργότερα, το ζευγάρι μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου δημοσιεύτηκε το Address Unknown. Τόσο ο εκδότης όσο και ο σύζυγός της έκριναν πως η νουβέλα ήταν «πολύ δυνατή για να εμφανιστεί ως υπογεγραμμένη από γυναίκα» και δημοσίευσαν το έργο με την υπογραφή Kressmann Taylor, αφαιρώντας το μικρό όνομα της Kathrine — η οποία επρόκειτο να κρατήσει σε όλη της την καριέρα το νέο αυτό ονοματεπώνυμο. Η στηλίτευση του ναζισμού αποτελεί το θέμα και του επόμενου βιβλίου της, Until That Day (1942). Το 1947, άρχισε να διδάσκει δημοσιογραφία και δημιουργική γραφή στο Gettysburg College. Το 1995, όταν η Taylor ήταν 91 ετών, το Address Unknown επανεκδόθηκε και έγινε πλέον διεθνές best-seller, χαρίζοντάς της έναν νέο γύρο αναγνώρισης. Πέθανε το 1996, έχοντας περάσει τον τελευταίο χρόνο της ζωής της δίνοντας συνεντεύξεις και υπογράφοντας αντίτυπα του βιβλίου της.

Η νουβέλα Παραλήπτης Άγνωστος

Η νουβέλα Παραλήπτης Άγνωστος αποτελείται από 19 επιστολές που ανταλλάσσουν δύο φίλοι, ο Martin Schulse, 40 ετών, Γερμανός, παντρεμένος, πατέρας τριών παιδιών και ο Max Eisenstein, 40 ετών, εργένης, πολιτογραφημένος Αμερικάνος εβραϊκής καταγωγής.

Χρόνια συνέταιροι, έχοντας ιδρύσει και διευθύνει μαζί μια γκαλερί έργων τέχνης στο San Francisco, ο Max και ο Martin χωρίζουν εν μέρει όταν, το 1932, ο Martin αποφασίζει να επιστρέψει στο Μόναχο με την οικογένειά του.

Από τις 12 Νοεμβρίου του 1932 μέχρι τις 18 Μαρτίου του 1934, οι δύο φίλοι, χωρισμένοι από έναν ωκεανό, αλληλογραφούν τακτικά. Ο Max μιλάει για τη μοναξιά του, για τις δουλειές της γκαλερί και πληροφορείται από τον φίλο του για τις εξελίξεις στην Ευρώπη. Ο Martin, με τη σειρά του, διηγείται την εγκατάσταση και την καινούργια του ζωή σε μια Γερμανία διαλυμένη από την οικονομική κρίση, μια Γερμανία που δυσκολεύτηκε να αναγνωρίσει κατά την επιστροφή του.

Είναι οι τελευταίοι μήνες της πρωθυπουργίας του Hindenburg ˙ η Δημοκρατία της Βαϊμάρης ρίχνει τα τελευταία της φώτα αλλά κανείς δεν παίρνει ακόμη στα σοβαρά τους λόγους ενός άσημου φανατικού ονόματι Hitler. Καθώς η μια επιστολή διαδέχεται την άλλη, ένα απειλητικό βουητό αρχίζει να σκιάζει την αλληλογραφία των δύο φίλων.

Οι πολιτικές ισορροπίες αλλάζουν ξαφνικά το Μάρτιο του 1933 και ο Eisenstein διαπιστώνει πως ο καρδιακός του φίλος, υπό την επιρροή μιας ναζιστικής ιδεολογίας που κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος, έχει αρχίσει να υιοθετεί τις αντιλήψεις του καινούργιου καθεστώτος.

Μήπως πρόκειται όμως για μια προσποίηση, στην οποία προβαίνει ο Martin με στόχο να ξεγελάσει τη λογοκρισία του Τρίτου Ράιχ;

Η απορία αυτή λύνεται όταν ο Max ζητάει από τον Martin να παράσχει άσυλο και προστασία στη μικρή του αδερφή, τη Griselle, ανερχόμενη ηθοποιό στη Βιέννη, η οποία βρίσκεται, μετά από τη θέσπιση των νόμων που απαγορεύουν στους Εβραίους την άσκηση ορισμένων επαγγελμάτων, υπό τη διαρκή απειλή μιας σύλληψης.

μετάφραση, σκηνοθεσία: Νάντια Φώσκολου || σκηνογραφία, video design: Μικαέλα Λιακατά || σχεδιασμός φωτισμών: Βασίλης Κλωτσοτήρας || κοστούμια: Βασιλική Σύρμα || χειρισμός ήχων, φωτισμών & βίντεο: Δάφνη Καφετζή || παίζουν: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Αλμπέρτο Φάις

Φωτό: Νικηφόρος Πλυτάς

Η Νικολέτα Μαρκοπούλου παρακολούθησε την παράσταση μίλησε με τους συντελεστές και μας μεταφέρει το κλίμα εντός και εκτός σκηνής. Περισσότερες πληροφορίες.