Τιμώντας τα 450 χρόνια από τη γέννηση του Κλάουντιο Μοντεβέρντι (1567-1643), το σύνολο παλαιάς μουσικής Latinitas Nostra, γνωστό για τις ιστορικά τεκμηριωμένες ερμηνείες του, προσεγγίζει με τόλμη την παρτιτούρα του μεγάλου ιταλού μουσουργού.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης είναι της Νίκης Ψυχογιού και οι φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα. Την κίνηση έχει αναλάβει η Ίριδα Κυριακοπούλου. O συνθέτης Πάνος Ηλιόπουλος αναδεικνύει τη ζοφερή ατμόσφαιρα του Κάτω Κόσμου, επεμβαίνοντας με τις διασκευές και τη ζωντανή ηλεκτρονική επεξεργασία του ήχου καθώς και με την επιμέλεια της μουσικής για το αυθεντικό τέλος της όπερας· ένα τέλος που διασώζεται μόνο ως κείμενο στο λιμπρέτο του Alessandro Striggio [Αλεσσάντρο Στρίτζο] (1607).
Στον πρωταγωνιστικό ρόλο εμφανίζεται ο φημισμένος ισπανός τενόρος Juan Sancho [Χουάν Σάντσο], ενώ την Πρωθιέρεια του Διονύσου ερμηνεύει η Σαβίνα Γιαννάτου. Μαζί τους, ένα αξιόλογο καστ ελλήνων μονωδών: η Θεοδώρα Μπάκα (H Μουσική, Ιέρεια του Διονύσου), ο Χρήστος Κεχρής (Βοσκός), η Ειρήνη Μπιλίνη (Νύμφη), η Αναστασία Κότσαλη (Ευριδίκη), η Σοφία Πάτση (Αγγελιαφόρος), η Λένια Ζαφειροπούλου (Η Ελπίδα), ο Μάριος Σαραντίδης (Χάροντας), η Μαρία Παλάσκα (Περσεφόνη) και ο Πέτρος Μαγουλάς (Πλούτωνας).
Δύο παραστάσεις (με ελληνικούς υπέρτιτλους) την Παρασκευή 24 και το Σάββατο 25 Νοεμβρίου στις 8 το βράδυ στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη στο πλαίσιο του επιτυχημένου κύκλου Όπερα–Μουσικό Θέατρο από ένα σχήμα με βραβευμένες ηχογραφήσεις που έχουν επαινεθεί από τον διεθνή Τύπο.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος και ο Ορφέας του Μοντεβέρντι
«[…] Ο Ορφέας πρωτοπαρουσιάστηκε στην πλήρη του μορφή στην Αθήνα, στην Αίθουσα Xρήστος Λαμπράκης (τότε Αίθουσα Φίλων της Μουσικής), τον Οκτώβριο του 1997. Σε μια πρόχειρη σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2017, αναρωτιέμαι, τι έχει αλλάξει; Εννοώ, πέραν της ύπαρξης στο Μέγαρο μιας επιπλέον σκηνής όπως η Τριάντη, που μπορεί να υποστηρίξει πλήρως το ανέβασμα μιας όπερας. […] Ας δούμε: Στην Ελλάδα υπάρχουν εδώ και χρόνια αρκετά ελληνικά ορχηστρικά σύνολα και σχήματα μπαρόκ μουσικής […] με διεθνή δραστηριότητα και δισκογραφία.
Οι δύο Κρατικές Ορχήστρες, τα προπύργια της κλασικής μουσικής, έχουν δώσει, αμφότερες, εξαιρετικά τεκμήρια ιστορικά ενημερωμένης ερμηνείας. […] Πολλοί νέοι Έλληνες έχουν σπουδάσει την παλαιά μουσική και ειδικευτεί σε τέτοιο βαθμό, που νιώθουν αρκετά άνετα στο αντικείμενό τους ώστε να μη χρειάζεται να λειτουργούν μουσικά σε συνθήκες απόλυτης στεγανότητας. Αντίστοιχα, το άκουσμα του μπαρόκ και των αυθεντικών οργάνων είναι πλέον τόσο οικείο στην Ελλάδα, ώστε να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις μουσικοί διαφορετικών παραδόσεων να ενδιαφέρονται να συνομιλήσουν μαζί μας. Αν όντως έτσι διαμορφώνεται η εικόνα της παλαιάς μουσικής τα είκοσι αυτά χρόνια στη χώρα μας, τότε δεν είναι παρά προδιαγεγραμμένο να τιμούμε την επέτειο της γέννησης του Μοντεβέρντι και με αυτόν τον Ορφέα.»
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου και ο μύθος του Ορφέα
«[…] Ο μύθος του Ορφέα είναι μια παραβολή. Μια παραβολή για το φως και το σκοτάδι. Για την αρμονία και το θόρυβο. Για την ένωση και το διαμελισμό. Για το πώς μες στον κύκλο της ζωής συνυπάρχουν η ομορφιά και η ασχήμια, το ιερό και το βέβηλο, το λογικό και το παράλογο, το τραγικό και το κωμικό.
Η όπερα γεννήθηκε σαν μια απόπειρα αναβίωσης της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Τόσο το θέμα όσο και η δομική διάρθρωση του Ορφέα του Μοντεβέρντι το μαρτυρούν. Όλες οι τραγωδίες είναι αφιερωμένες στον θεό Διόνυσο. Αυτός είναι πάντα ο πρωταγωνιστής και ο πρώτος θεατής. Η ιστορία του Ορφέα, στην εκδοχή μας, συμφωνεί πλήρως με την παραδοχή αυτή. Παρακολουθούμε μια τελετή μύησης ενός ανθρώπου μέσα στους κύκλους της ζωής. Από τη γιορτή στο θρήνο, από τον Πάνω Κόσμο στα έγκατα της Γης. Από την αθωότητα στη γνώση. Από την ένωση, στο διαμελισμό. Είναι μια πορεία γνώσης, μες στην οποία το κεντρικό πρόσωπο, προσπαθώντας να δαμάσει τις αντιθέσεις που κυβερνούν και συνιστούν τον κόσμο γύρω του, διαμελίζεται ως αποτέλεσμα της αδυναμίας του να ισορροπήσει. […]»
Συντελεστές:
Αρχική ιδέα: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Σκηνοθεσία: Θάνος Παπακωνσταντίνου
Μεταγραφές, διασκευές, live electronics: Πάνος Ηλιόπουλος
Σκηνικά, κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Χορογραφία: Ίριδα Κυριακοπούλου
Μουσική διδασκαλία: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, Πάνος Ηλιόπουλος
Βοηθοί σκηνοθέτη: Κωνσταντίνα Ψωμά, Βασίλης Βηλαράς
Βοηθός σκηνογράφου: Μάριος Παναγιώτου
Βοηθός ενδυματολόγου: Κωνσταντίνα Παπακωνσταντίνου
Διανομή
Juan Sancho: Ορφέας
Θεοδώρα Μπάκα: Η Μουσική & Ιέρεια του Διονύσου
Χρήστος Κεχρής: Βοσκός
Ειρήνη Μπιλίνη: Nύμφη
Αναστασία Κότσαλη: Eυρυδίκη
Σοφία Πάτση: Αγγελιοφόρος
Λένια Ζαφειροπούλου: Η Ελπίδα
Μάριος Σαραντίδης: Χάροντας
Μαρία Παλάσκα: Περσεφόνη
Πέτρος Μαγουλάς: Πλούτωνας
Σαβίνα Γιαννάτου: Πρωθιέρεια του Διονύσου
Βοσκοί, Νύμφες, Πνεύματα Κάτω Κόσμου, Μαινάδες
To Χορό απαρτίζουν οι σπουδαστές του β΄ έτους της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών: Ιωάννα Βούλγαρη, Ζαχαρίας Γουέλα, Ειρήνη Ζαφειροπούλου, Αφροδίτη Καποκάκη, Αντώνης Καρναβάς, Εριφύλη Κιτζόγλου, Χριστίνα Κυπραίου, Μάριο Μπανούσι, Γιώργος Μπουφίδης, Κατερίνα Νταλιάνη, Θησέας Παπαπαναγιώτου, Μαντώ Παπαρηγοπούλου, Δήμητρα Παρασκελίδου, Μιχάλης Πητίδης, Χρήστος Πούλος Ρένεσης, Ναταλία Σουίφτ, Δέσποινα Σταυρίδη, Φώτης Στρατηγός, Γιάννης Τομάζος
Σύνολο παλαιάς μουσικής Latinitas Nostra
Μουσική διεύθυνση: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Με ελληνικούς υπέρτιτλους
