Η ιστορία ανέκαθεν αποτελούσε το όχημα εκείνο πάνω στο οποίο πατάει ο άνθρωπος για να γνωρίσει τον ίδιο του τον εαυτό μέσα από γεγονότα, κρίσεις και ανατροπές. Με αναφορές σε διαφορετικές περιόδους της ιστορίας και μέσα από μία πληθώρα πηγών τα ιστορικά πονήματα, όπως αυτό εδώ, επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές και μας ταξιδεύουν παρέα με την μηχανή του χρόνου σε όσα αξίζει να γνωρίζουμε για το παρελθόν μας. Το μυθιστόρημα αυτό αφηγείται όλο το δράμα μιας ατέρμονης εξορίας από έναν τόπο σε άλλους τόπους που δεν θα είναι ποτέ σαν τον πρώτο, ωστόσο οφείλει ο άνθρωπος κάθε φορά να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες και να προχωράει με όποιες δυνάμεις του έχουν μείνει, να αποκτά σθένος και κουράγιο και να μην λυγίζει όσα χαστούκια και αν δεχτεί. Η Catherine Hermary-Vieille μας προσφέρει μια συναρπαστική βουτιά στην ιστορία μέσα από την οικογένεια Διονή.

Η ιστορία είναι το απαραίτητο όχημα με το οποίο ταξιδεύουμε στον χρόνο

Βέβαια, κατά τον Χέγκελ «το μόνο που μας διδάσκει η ιστορία είναι ότι τίποτε δεν μας διδάσκει η ιστορία». Το οδοιπορικό στα ιστορικά γεγονότα που επιχειρεί σε αυτό το μυθιστόρημα η συγγραφέας την άποψη του Χέγκελ έρχεται με τραγικά επίκαιρο τρόπο να επικροτήσει και να επαυξήσει. Διαβάζουμε μέσα από αυτό το εξαιρετικό μυθιστόρημα όλο το νήμα της ιστορίας που απλώνεται από την άλωση της Κωνσταντινούπολης εκείνη την αποφράδα μέρα της 29ης Μαΐου του 1453 μέχρι και τον εικοστό αιώνα. Όσο πιο πολύ διαβάζουμε για την ιστορία και ειδικά για την πιο πρόσφατη θα έχουμε λιγότερες πιθανότητες να έρθουμε αντιμέτωποι με ένα ακόμα παγκόσμιο μέτωπο, κάτι που φυσικά όλοι απευχόμαστε. Αυτό που επιχειρείται σε αυτό το μυθιστόρημα είναι μια καταγραφή της πορείας της οικογένειας Διονή που ξεκινά από τα σπλάχνα του ελληνισμού και διαπερνά όλη την τότε διασπορά, διατρέχει τόσα και τόσα μέρη του ελληνισμού και αντέχει στον χρόνο και τις επάλξεις αποδεικνύοντας πως ο σπόρος της ελληνικότητας μπορεί και αντιστέκεται, επιζεί και διαπρέπει.

Η συγγραφέας καταφέρνει να αιχμαλωτίσει την προσοχή του αναγνώστη δίχως να χάνεται σε ανούσιες αναλύσεις μιας και κατέχει άριστα τον τρόπο αφήγησης της ιστορίας. Με το γενεαλογικό δέντρο να παρουσιάζεται στο τέλος του βιβλίου, ο αναγνώστης δεν έχει λόγο να χαθεί και μπορεί αισίως να παρακολουθήσει το νήμα της ιστορίας των δύο αδερφών που φεύγουν προς άγνωστες κατευθύνσεις ωστόσο είναι βέβαιο πως κάποια στιγμή θα σμίξουν γιατί η μοίρα μπορεί να είναι καταρχήν γραμμένη, ωστόσο γράφεται και από τους ίδιους τους ανθρώπους που ορίζουν τη μοίρα τους και εκείνοι με τη σειρά τους επηρεάζοντας τις καταστάσεις. Η Catherine Hermary-Vieille ξεδιπλώνει το κουβάρι των γεγονότων και παρουσιάζει όλες τις δυσκολίες, τα προσωπικά δράματα, τις επιτυχίες, τις οικογενειακές διακυμάνσεις που προκύπτουν μέσα από όλο αυτό το χρονικό τόσων αιώνων. 

«… οι Διονήδες είχαν βιώσει ενωμένοι και τις καταστροφές και τις ευτυχισμένες στιγμές. Και σήμερα σχεδόν όλοι οι απόγονοι είχαν μαζευτεί αδελφικά, περήφανοι για τους προγόνους τους, περήφανοι για την εκπληκτική επιτυχία τους στη Βηρυτό, στην Παλαιστίνη, όπως και στο Κάιρο. Το όνομά τους απολάμβανε μεγάλη εκτίμηση και σεβασμό». Η ιστορία και η σημασία της οικογένειας Διονή έγκειται στο γεγονός πως έχουν τόσο την παιδεία όσο και την μόρφωση αλλά και τα εχέγγυα ενός ένδοξου ονόματος που περνάει από γενιά σε γενιά και μεταλαμπαδεύεται αυτό το ασίγαστο πάθος για διάκριση. Γι’ αυτό άλλωστε και φτάνει μέχρι τον ίδιο τον Τσάρο της Ρωσίας που διαλέγει έναν Διονή για σύμβουλό του ενώ παράλληλα στην Αίγυπτο το άλλο σκέλος της οικογένειας Διονή διαπρέπει με μεγάλη επιτυχία στις εμπορικές δραστηριότητες και το όνομα φτάνει μέχρι την Ευρώπη. Είναι δεξιοτεχνία και χρειάζεται ευφυΐα για να ξέρεις να συνδιαμορφώνεις τα τεκταινόμενα της ιστορίας και να είσαι πρωταγωνιστής ενώ οι πολιτικές ζυμώσεις δοκιμάζονται.

Τα πρόσωπα της Ιστορίας είναι συνυφασμένα με τις τύχες των λαών, πρόσωπα που άλλαξαν προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο τον ρου της ιστορίας και τον επηρέασαν καίρια με τις σωστές ή λανθασμένες αποφάσεις της. Η ιστορία μάς διδάσκει και μας θυμίζει πώς να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, πολλές φορές όμως μας θυμίζει και το πόσο τρωτοί είμαστε, πόσο εύθραυστοι είμαστε, πόσο αδύναμοι είμαστε. Η Ιστορία είναι όμως και αμείλικτη και διορθωτική πολλές φορές, τοποθετεί τα πράγματα στη θέση τους και φέρνει στο προσκήνιο όλα εκείνα που κάποιος θα ήθελε να μείνουν εν κρυπτώ. Η επιστήμη της Ιστορίας είναι εδώ για να ανατρέχουμε κάθε στιγμή σε αυτήν και να την συμβουλευόμαστε, να μαθαίνουμε τι συνέβη στο παρελθόν και τι μέλλει γενέσθαι στο άμεσο και απώτερο μέλλον, είναι η σοφή μητέρα όλων μας. Διότι οι εποχές μπορεί να αλλάζουν, οι άνθρωποι όμως όχι.

Η Catherine Hermary-Vieille, με την σφραγίδα της πολύ άρτιας μετάφρασης του Μανώλη Πιμπλή, μας χαρίζει ένα ξεχωριστό μυθιστόρημα που ξετυλίγει τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα του ελληνικού στοιχείου και μας συστήνει μια οικογένεια που κράτησε άσβεστη της φλόγας της πίστης του όσοι αιώνες και αν πέρασαν. «Σε μια ζωή στην οποία έπρεπε να διατηρήσει λίγο φως, λίγη ελπίδα. Και γιατί τον στοίχειωνε εδώ και τόσα χρόνια ένα ταξίδι στην Ανατολή; Για να βρει ένα διαφορετικό φως, άλλα χρώματα; Για να μάθει περισσότερα πράγματα, ίσως με διαφορετικό τρόπο;». Τα ερωτήματα της ιστορίας είναι πάντα αινιγματικά και ελκυστικά μαζί και οι απαντήσεις δεν είναι εύκολο να δοθούν.

Απόσπασμα από το βιβλίο «Οι εξόριστοι του Βυζαντίου»:

«Το αίμα κυλούσε στα ρείθρα, εκεί όπου σωριάζονταν τα σφαγμένα, ξεκοιλιασμένα, αποκεφαλισμένα πτώματα. Ορδές Τούρκων είχαν εισβάλει στην Αγία Σοφία για να αρπάξουν τους θησαυρούς της ή για να τους καταστρέψουν. Ποδοπατούσαν τις ιερές εικόνες, πετούσαν τη Θεία Κοινωνία στα σκυλιά».

Διαβάστε επίσης:

Οι εξόριστοι του Βυζαντίου: Το μυθιστόρημα της Κατρίν Ερμαρί-Βιέιγ από τις εκδόσεις Στερέωμα