Ο Όσκαρ Ουάιλντ γράφει πως μόνο οι θαμποί λάμπουν στο πρόγευμα

«Να είσαι ο εαυτός σου, όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι» έγραφε ο καυστικός και φλεγματικός Ιρλανδός Όσκαρ Ουάιλντ επιχειρώντας να καυτηριάσει όλα όσα του συνέβαιναν. Είχε αποδεχτεί ανοιχτά την «αδυναμία» του και λειτουργούσε χωρίς να απαρνείται την ομοφυλοφιλία του, την οποία όμως και δεν αποκάλυπτε, δημόσια φοβούμενος την ίδια του τη ζωή και το μίσος των ανθρώπων. Στους στοχασμούς του, ο παρεξηγημένος Ιρλανδός πρίγκιπας ξετυλίγει το κουβάρι των σκέψεών του, είναι αυτές που περιγράφει ουσιαστικά αλλά απροκάλυπτα στα γνωστά σε όλους μας βιβλία, όπως το μυθιστόρημα Το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι ή στο πασίγνωστο παραμύθι Το Αηδόνι και το τριαντάφυλλο. Ο Ουάιλντ σε όλη τη διάρκεια της πολύπαθης ζωής του προσπάθησε να διατηρήσει το δικαίωμά του να είναι διαφορετικός, να σκέφτεται ελεύθερα και να πράττει ανεξάρτητα από τις κοινωνικές επιταγές. Κάτι βέβαια που του κόστισε και που τελικά το πλήρωσε με την ίδια του τη ζωή.

Στα άδυτα του πρίγκιπα που επιθυμούσε να είναι ευτυχισμένος

Πριν από τρία χρόνια κυκλοφόρησε μια ταινία που αφορούσε στη ζωή του περίφημου Ιρλανδού πρίγκιπα που τόσο άδικα διασύρθηκε στην εποχή του, του οποίου το έργο δεν εκτιμήθηκε όσο έπρεπε, του οποίου η λογοτεχνική αξία καταβαραθρώθηκε υπό την σκέπη των ομοφυλοφιλικών του τάσεων. Αυτός ο κορυφαίος παραμυθάς που έγραψε ενήλικες ιστορίες με την ψυχή ενός παιδιού βρήκε καταφύγιο στη Γαλλία για να μπορέσει να ζήσει μακριά από συκοφαντίες και χυδαιολογίες. Αυτή η ταινία με τίτλο The prince είναι μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να ξαναγνωρίσουμε αυτόν το μεγαλειώδη δημιουργό που ναι μεν είχε πάθη και έκανε λάθη παρασυρμένος από αυτά, όπως όλοι οι άνθρωποι εξάλλου, αλλά το έργο του είναι εξέχον και ο ίδιος ανήκει στους επιφανέστερους συγγραφείς όλων των εποχών. Το De Profundis, μια προσπάθεια αποκατάστασης του ονόματός του, είναι έργο χαμηλόφωνο, εξομολογητικό, εκφράζει αγανάκτηση, οργή αλλά και οίκτο” γράφει εύστοχα ο Δημήτρης Καρακίτσος στην εισαγωγή του βιβλίου.

Μέσα από τα πρωτότυπα, ελκυστικά και ιδιαίτερα ευφυή αποφθέγματά του, ο αναγνώστης βρίσκεται στην ιδιαίτερη θέση να γνωρίσει, με όπλο και τη μετάφραση του συγγραφέα Δημήτρη Καρακίτσου, τον άνθρωπο και συγγραφέα Όσκαρ Ουάιλντ, να διεισδύσει στον ψυχισμό του και να αποκρυπτογραφήσει μία ιδιοφυία του λόγου αλλά και έναν εκκεντρικό άνθρωπο που προσπάθησε να μετουσιώσει σε λόγο όσα τραυματικά έζησε τόσο στα παιδικά όσο και στα εφηβικά του χρόνια. Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας, το περίφημο παραμύθι του, το οποίο έγραψε για “τα παιδιά και για όσους έχουν διατηρήσει τα παιδικά χαρίσματα της απορίας και της χαράς” όπως ο ίδιος διατεινόταν, είναι από μόνο του ένα ισχυρό οχυρό ρομαντισμού ενάντια στη βαρβαρότητα και ένας κόσμος άμυνας που χτίζει απέναντι στην ασχήμια του κόσμου μέσα στον οποίο ζει.

Ο Όσκαρ Ουάιλντ, αυτή η φυσιογνωμία με την ασθενική φύση και την ακόμα πιο εύθραυστη προσωπικότητα, αποτέλεσε, όπως και ο Βαν Γκογκ, ένα πρόσωπο βασανισμένο, μια ταλαιπωρημένη ψυχή που παραδόθηκε λόγω της ευθραυστότητάς της βορά στα νύχια των σύγχρονών του που διψούσαν για αίμα και εκδίκηση, όπως η Σαλώμη. Και αυτό γιατί υπήρξε πρωτοπόρος στο ύφος, μεγαλόπνοος και γενναιόδωρος στα αισθήματα, χτίστης ενός ολόκληρου κόσμου αισθητικής αναβάθμισης του καιρού του, κάτι που κανείς δεν κατανόησε και ίσως δεν κατανοεί ακόμα και σήμερα. Είχε καταστεί δυστυχώς ο ιδανικός σάκος του μποξ για να ξεβράζεται και να ξεχύνεται πάνω του ο οχετός της απαξίωσης ανθρώπων που ήταν στην πραγματικότητα μισάνθρωποι και καθόλου ανεκτικοί στο διαφορετικό. Δεν μπορείς να αγαπήσεις τους άλλους αν δεν αγαπήσεις πρώτα τον ίδιο σου τον εαυτό. Αν ζούσε ο Χριστός θα ήταν οι ίδιοι που θα φώναζαν ανοιχτά για την καταδίκη του σε θάνατο επειδή ήταν αυτός που ήταν και όχι αυτός που εκείνοι θα ήθελαν να είναι.

Ο ίδιος, ως γνωστόν, πέρασε δια πυρός και σιδήρου, λοιδορήθηκε, εξευτελίστηκε, διασύρθηκε, διαπομπεύθηκε και θα μπορούσε κάποιος να παραθέσει μια σειρά ρημάτων για να περιγράψει το όνειδος και την απεχθή συμπεριφορά μιας κοινωνίας που αδυνατούσε να δει στα μάτια του ιδιοφυούς αυτού ανθρώπου την ομορφιά της ψυχής του και το μεγαλείο της δημιουργίας του. Ο Ιρλανδός πρίγκιπας με την κομψή εμφάνιση, την ευγενή και αξιοπρεπή συμπεριφορά απέναντι στους επικριτές του, την αγάπη του για τη μη βία αλλά και την αδιαμφισβήτητα θηλυπρεπή όσο και ευγενική φυσιογνωμία του, αποτελούσε για την κοινωνία της εποχής το απόλυτο εξιλαστήριο θύμα.

Ο Αντρέ Ζιντ, που είχε την τύχη να τον γνωρίσει και να τον ακούσει να διηγείται ιστορίες έχει γράψει στο πόνημά του, το οποίο έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη: “Απ’ τη σοφία του, ή ίσως απ’ την τρέλα του, δεν έδινε ποτέ παρά ό,τι πίστευε πώς θα μπορούσε να γευθεί ο ακροατής του ͘ πρόσφερε στον καθένα, κατά την όρεξή του, το φαγητό που νόμιζε πώς ταίριαζε σ’ αυτόν ͘ εκείνοι πού δεν περίμεναν τίποτε δεν έπαιρναν και τίποτε, ή μάλλον λίγο ελαφρότατον αφρό”. Με όπλο την αστείρευτη φαντασία του και την τρυφερότητα που εκπέμπει η ψυχή του, ξεκουράζει τη μοναχικότητά του και εξωτερικεύει τον πόνο και την αδικία που νιώθει μέσα του. Με τον απαράμιλλο και χαρακτηριστικό τρόπο φιλοσοφεί και διαλογίζεται, εντρυφά στα πιο απόκρυφα σημεία της πληγωμένης του ιδιοσυγκρασίας για να τα ανακουφίσει με τα γραπτά του και πλάθει μια δική του πραγματικότητα με πρωταγωνιστή το άγαλμα του ευτυχισμένου πρίγκιπα.

Aποσπάσματα από το βιβλίο

“Μια τραγωδία είναι η αγάπη”.

“Οι ακίνδυνες ιδέες είναι ανάξιες της λέξης ιδέα”.

Διαβάστε επίσης:

Μόνο οι θαμποί λάμπουν στο πρόγευμα: Μια συλλογή αποφθεγμάτων του Όσκαρ Ουάιλντ