Στη Βιέννη η Ναυσικά Πάστρα σπούδασε γλυπτική στη Σχολή Καλών Τεχνών (Akademie der Bildenden Künste) στο εργαστήριο γλυπτικής του καθηγητή Fritz Wotruba, πρωτοπόρου της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής γλυπτικής ο οποίος και οργάνωσε την πρώτη ατομική της έκθεση στη σημαντική βιεννέζικη γκαλερί Würthle, το 1963. Αυτή υπήρξε και η αρχή μίας πολύ επιτυχημένης καλλιτεχνικής πορείας που διάρκεσε ως το θάνατο της το 2011, και η οποία είχε ως πυρήνα μία ασίγαστη ερευνητική διαδικασία γύρω από τις γεωμετρικές δομές που διαμορφώνουν το γλυπτικό αντικείμενο μέσα στο χώρο και εξωτερικεύουν τις δυναμικές της σύνθεσης του, ως παράδειγμα της μαθηματικής αρμονίας που διέπει το σύμπαν.
Σε αυτή όμως την έκθεση ερχόμαστε σε επαφή με μία διαφορετική όψη της γλυπτικής της Ναυσικάς Πάστρα, η οποία διαπνέεται από έναν πρωτογονικό ουμανισμό που αντιλαμβάνεται ως μέτρο του σύμπαντος, μα και γενεσιουργό της απόδοσης αξίας στο σύμπαν, τον άνθρωπο. Η ευθυτενής Τζιακομετική φιγούρα με τα Boccion-ικά χαρακτηριστικά, που πληροί τον ορισμό του “άνω θρώσκω”, πλάθεται με όλη την προσήλωση και τρυφερότητα ενός αναγεννησιακού δημιουργού, κομμάτι κομμάτι. Η Πάστρα μαλάσσει με τρυφερότητα τον μπρούτζο σαν πηλό, σφυρηλατώντας το υλικό με το ίδιο πάθος που οιστρηλατεί και τη ματιά του θεατή, ο οποίος ατενίζει με δέος την ανάταση των ορθωμένων σωμάτων που μοιάζουν να εκτινάσσονται σαν πίδακες ύλης και ζωής στο διηνεκές.
Αυτά τα γλυπτά, με την αρχαϊκή τους θωριά και τα σχεδόν ζωώδη μέλη, φέρουν μία ζωική ορμή θυμίζοντας τους Σκλάβους του Michelangelo που αναδεύονταν μέσα από την πέτρα για να αδράξουν την πολυπόθητη ελευθερία τους, μία πράξη που χαρακτηρίζει το πνεύμα της εικαστικού. Μέσα στα μέλη-άξονες αυτών των άφυλων πρώιμων avatars, μπορούμε να διακρίνουμε αυλάκια και χάσματα, τους μύες και τους τένοντες, αλλού σαν περίτεχνοι κόμποι, αλλού σαν τεντωμένα σκοινιά, έτοιμα να αναμετρηθούν με τα στοιχεία της φύσης αυτά τα στιβαρά και ταυτόχρονα αιθέρια όντα, επιχειρώντας τον πρώτο βηματισμό ωσάν αρχέγονοι κούροι. Αυτά τα έργα μας δίνουν τη σπάνια ευκαιρία να εισχωρήσουμε στην περιπέτεια της γλυπτικής πράξης, η οποία δεν επιθυμεί να εμπλακεί σε μπαρόκ μαιάνδρους, διατηρώντας πάντα τη γραμμική της, στεντόρια ισορροπία.
Τα γλυπτά προεξέχουν σαν αρχέτυπα, ιερατικά σημεία στίξης του σύμπαντος, και αποτελούν την αρχή της μακράς εξερεύνησης της Πάστρα με τη γεωμετρία ενός νοητού συστήματος δόμησης. Ταυτόχρονα, η σειρά με τα λεπτοφυή σχέδια στον τοίχο αποτελούν την ωραιότερη άσκηση εμφύσησης πνοής στην ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, μία σειρά από κινούμενες γραμμικές ελεγείες, όπου η σιλουέτα εμψυχώνεται και θροίζει σαν ιαπωνικό χαϊκού. Στον ίδιο χώρο, δύο πρώιμα γλυπτά, ο αμφορέας και η λευκή, λιτή γυναικεία φιγούρα από γύψο, μας μεταφέρουν στη γνώση της προσθαφαίρεσης του υλικού που της μεταλαμπάδευσε ο καθηγητής της στη Βιέννη Fritz Wotruba.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μην χάσετε αυτήν την έκθεση καθώς όσο ιστορικά πολύτιμη είναι, άλλο τόσο φαντάζει σημερινή, ως προς την οικονομία του μέσου, την επαγωγική παρατήρηση της φύσης, τη σύγχρονη εννοιολογική εικονογραφία της, τον βαθύ Ουμανισμό της.
Photo credit: Φαίη Τζανετουλάκου
Διαβάστε επίσης:
Ναυσικά Πάστρα – Τα Χρόνια της Βιέννης (1956-1963): Έκθεση στη γκαλερί Kalfayan