Ηλέκτρα: μια σύγχρονη τραγωδία, από την ομάδα Sarkha στο θέατρο Σταθμός

Στα τέλη Ιουλίου 1944, βρίσκεται πεταμένο στους δρόμους και παραδίδεται στο νεκροτομείο της Αθήνας μισοκαμένο και παραμορφωμένο απ’ τα βασανιστήρια το νεκρό κορμί μιας 32χρονης. Η άτυχη γυναίκα είναι η Ηλέκτρα Αποστόλου, αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και υπέρμαχος των γυναικείων δικαιωμάτων. Λίγες μέρες νωρίτερα, την Τρίτη 25 Ιουλίου 1944, είχε συλληφθεί και μεταφερθεί στην Ειδική Ασφάλεια από Έλληνες δοσίλογους, συνεργάτες των Γερμανών. Βασανιστές και δολοφόνοι της Ηλέκτρας Αποστόλου είναι ο διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας υποστράτηγος Αλέξανδρος Λάμπου, ο ανθυπασπιστής Ευσέβιος Παρθενίου και ο Μηνάς Καθρέπτης. Μάταια προσπαθώντας ν’ αποσπάσουν πληροφορίες για την αγωνιστική της δράση, την υποβάλλουν στο ξενοδοχείο Κρυστάλ, το διαβόητο κέντρο βασανιστηρίων, σε μια μαρτυρική ανάκριση μέχρι θανάτου.

Ηλέκτρα Αποστόλου

Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1912 και μεγάλωσε σε εύπορη αστική οικογένεια. Το 1926, σε ηλικία 14 χρόνων, οργανώθηκε στην Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαίων Ελλάδος (ΟΚΝΕ), όπου διηύθυνε λίγα χρόνια αργότερα, το 1933, το τμήμα της εργαζόμενης νεολαίας της εφημερίδας της. Διετέλεσε επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο των Γυναικών στο Παρίσι το 1935, υπεύθυνη της πανελλαδικής αντιστασιακής οργάνωσης “Ελεύθερη Νέα” και συντονίστρια αντιφασιστικών ομάδων που αποτελούνταν αποκλειστικά από γυναίκες. Έχοντας αναπτύξει σημαντική δραστηριότητα στην οργάνωση της αντιστασιακής πάλης του λαού, κατά τη δικτατορία του Μεταξά συνελήφθη και μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Αποφυλακίσθηκε το 1938 και συνελήφθη ξανά το 1939 ετοιμόγεννη. Μόλις επτά ημερών λεχώνα μεταφέρθηκε με το βρέφος στην εξορία, στην Ανάφη, απ’ όπου απέδρασε τον Αύγουστο του 1942.

“Εγώ όταν πιάνομαι, δε νιώθω καμία ανησυχία για την απολογία μου, γιατί μόλις περάσω εκείνα τα κατώφλια, βάζω στον νου μου πως δεν έχω πια μνήμη, δεν έχω αυτιά, δεν έχω γλώσσα, δεν έχω μιας μέρας παρελθόν.”

Η Ηλέκτρα Αποστόλου πάλεψε με όλα της τα μέσα να εμπνεύσει στις γυναίκες σιγουριά για το δίκιο τους και ν’ αποδείξει ότι η απελευθέρωσή τους θα ήταν δυνατή μόνο μόνο με την ενεργό συμμετοχή τους στους κοινωνικούς αγώνες. Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας όρισε το παράσημο “Ηλέκτρα Αποστόλου” ως την έξοχη τιμητική διάκριση γυναικείου ηρωισμού. Μετά την απελευθέρωση, το φθινόπωρο του 1945, οι τρεις εκτελεστές της Ηλέκτρας Αποστόλου και δεκάδων άλλων αγωνιστών καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη, αλλά λίγους μήνες αργότερα αφέθηκαν ελεύθεροι στο πλαίσιο του εμφυλιακού κλίματος.

Σκηνοθετικό Σημείωμα

Στο γενικότερο κλίμα της τρομοκρατίας και των σύγχρονων πλέον τακτικών βασανισμού, θ’ αφηγηθούμε τη νύχτα της δολοφονίας της Ηλέκτρας Αποστόλου, που έχασε τη ζωή της με τρόπο ειδεχθή, αρνούμενη να προδώσει την ιδεολογία της και να συμβιβαστεί. Η ιστορία της, έχοντας ταξιδέψει πια πέρα απ’ τα σύνορα της Ελλάδας, αποτελεί παγκόσμιο φεμινιστικό πρότυπο. Πόσο δυνατή είναι η ελευθερία στις μέρες μας, σε ποιον βαθμό μπορεί ένας άνθρωπος ν’ αλλάξει την ιστορία μόνο με τη στάση ζωής του και πώς συνδέεται η έννοια της θυσίας και της κρατικής βίας με τη δημοκρατία, το κράτος και την ελευθερία του λόγου; Η Ηλέκτρα Αποστόλου θυσίασε τη ζωή της, υπερασπιζόμενη τα ιδανικά, την ιδεολογία και τους αγώνες χιλιάδων ακόμα λαϊκών αγωνιστών, για μια κοινωνία ειρηνική κι ελεύθερη από εκμετάλλευση. Η Ηλέκτρα Αποστόλου είναι μία σύγχρονη τραγωδία. Είναι η Ηλέκτρα της εποχής μας.

Λίγα λόγια την ομάδα Sarkha

Η ομάδα Sarkha αποτελείται απ’ τον Κωνσταντίνο Μωραΐτη και την Άλκηστη Νικολαΐδη. Sarkha στα Αραβικά σημαίνει κραυγή. Στόχος της ομάδας είναι να δώσει φωνή, μέσα από το θέατρο Ντοκουμέντο, σε υπαρκτά πρόσωπα, η στάση ζωής των οποίων επηρέασε τον κόσμο μας. Η “Ηλέκτρα: μια σύγχρονη τραγωδία” είναι η πρώτη τους παράσταση.

Ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης είναι αριστούχος απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών (2010) και του τμήματος Σκηνοθεσίας Θεάτρου του Royal Central School of Speech and Drama (2016). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος των 4Frontal και έχει συνεργαστεί με τους Κατερίνα Μπερδέκα, Ένκε Φεζολάρι, Παναγιώτη Κατσώλη, Τζωρτζίνα Κακουδάκη κ.ά. Έχει συμμετάσχει στις παραστάσεις “I am because you are” (devised theatre), το 2016, στο πλαίσιο των Φεστιβάλ Εδιμβούργου και Fringe, σε σκηνοθεσία Ντέιβιντ Σίλβα. Το 2017 συνεργάστηκε με τον Σίμο Κακάλα στο υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, στην παράσταση “Ο φόβος τρώει τα σωθικά” (Ράινερ Φασπίντερ) και στο Φεστιβάλ Αθηνών στο Greek Freak-All star Game, που παρουσιάστηκε την επόμενη σεζόν στο θέατρο ΧΩΡΟΣ με τον τίτλο Greek Freak- Fire and Fury.

Ενδιάμεσα, περιόδευσε στη Μεγάλη Βρετανία με τους DV8 στην επανάληψη της παράστασής τους “To Be straight with you”. Το 2018 συμμετείχε στα “Ανεμοδαρμένα ύψη” (Έμιλυ Μπροντέ), σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα στο θέατρο ΧΩΡΟΣ. Τον Μάιο 2018 ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του στη μέθοδο Ido Portal Movement Culture. Ακολούθησαν οι παραστάσεις “Ο Καταποντισμός του εγωιστή Γιόχαν Φάτσερ” (Μπέρτολτ Μπρεχτ) σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού, “La Strada” (Φεντερίκο Φελλίνι) σε σκηνοθεσία Fly Theatre και “Φαλακρή τραγουδίστρια” (Ευγένιος Ιονέσκο) στο Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Σοφίας Μαραθάκη.

Η Άλκηστις Νικολαΐδη είναι απόφοιτος του Royal Central School of Speech and Drama. Έχει συμμετάσχει στην παράσταση “Τρεις αδερφές” (Άντον Τσέχωφ) το 2016 στο Embassy Theatre, σε σκηνοθεσία Dana Blackstone. Επίσης, ήταν η Lucy στη μικρού μήκους ταινία “With love from B” των Michael Hinchcliffe – Harmit Sharma και η Jane στη μικρού μήκους ταινία “The Veil” της Maby Alam. Ακολούθησε το 2017 η παράσταση “Ο Μορφωμένος” (Document Theatre) στο θέατρο 104, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μωραΐτη, όπου συνεργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη.

Το 2018 συμμετείχε στην performance “Οι Δούλες” (Ζαν Ζενέ), στο Bios, σε σκηνοθεσία Άντζελας Μπρούσκου και στην παράσταση “Φλεγμονή” στο πλαίσιο του Adapt Festival-Tempus Verum, σε κείμενο και σκηνοθεσία Αριάννας Χατζηγαλανού. Ακολούθησε η παράσταση “Η Μόνικα Βίτι δεν θυμάται πια” (Θωμάς Τσαλαπάτης), στο θέατρο 104, σε σκηνοθεσία Νικόλ Δημητρακοπούλου. Τον Σεπτέμβριο 2019, συμμετείχε στην παράσταση “Τα ίχνη της Αντιγόνης” (Χριστίνα Ουζουνίδου) σε σκηνοθεσία Έλλης Παπακωνσταντίνου, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Αναλόγιο. Τον Νοέμβριο του 2019 συμμετείχε στην παράσταση της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θέατρου “Ο καταποντισμός του εγωιστή Γιόχαν Φάτσερ” (Μπέρτολτ Μπρεχτ), σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια τεχνικής Meisner και Michael Chekhov στο Λονδίνο, και Performance στο Εθνικό Θέατρο στο πλαίσιο της Documenta 14.

Ερρίκος Λίτσης

Ο Ερρίκος Λίτσης είναι ηθοποιός ευρύτερα γνωστός απ’ τις συμμετοχές του στον ελληνικό κινηματογράφο, το θέατρο και την τηλεόραση. Σπούδασε στατιστική και διοίκηση επιχειρήσεων στην Α.Β.Σ.Π., υποκριτική και παντομίμα στην Αθήνα και το Τελ Αβίβ. Ασχολήθηκε με το stand up comedy στα Χανιά (1982-83) και στην Πάτρα (1989-90), ενώ έχει διατελέσει και ραδιοφωνικός παραγωγός. Στον κινηματογράφο έχει συμμετάσχει σε περισσότερες από 30 ταινίες.

Έχει συνεργαστεί με σκηνοθέτες όπως ο Γιάννης Οικονομίδης (“Σπιρτόκουτο”, “Η ψυχή στο στόμα”), ο Νίκος Παναγιωτόπουλος (“Delivery”, “Αθήνα-Κωνσταντινούπολη”), ο Νίκος Κούνδουρος (“Το πλοίο για την Παλαιστίνη”), η Κατερίνα Ευαγγελάκου (“Ώρες κοινής ησυχίας”), ο Σύλλας Τζουμέρκας (“Χώρα Προέλευσης”), ο Τάσος Μπουλμέτης (“Νοτιάς”, “1968”), ο Δημήτρης Αθανίτης (“Τρεις μέρες ευτυχίας”), ο Γιάννης Σακαρίδης (“Πλατεία Αμερικής”), η Δώρα Μασκλαβάνου (“Κι αν φύγω θα ξανάρθω”, “Πολυξένη”), ο Σταύρος Τσιώλης (“Γυναίκες που περάσατε από δω”) κ.ά. Έχει βραβευτεί για την ερμηνεία του στις ταινίες μικρού μήκους “Ο Μάριος και το κοράκι” του Γιάννη Μπουγιούκα (2010), “Κόφ’το” του Βασίλη Καλαμάκη (2011) στο φεστιβάλ Δράμας, και “Hidden Life” (2012) των Roland Rammul και Δημήτρη Γκότση στο δεύτερο Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου. Στο θέατρο έχει συνεργαστεί με σημαντικούς σκηνοθέτες όπως ο Γιάννης Κακλέας, η Μάρθα Φριντζήλα, ο Έκτορας Λυγίζος, η Ελένη Σκότη , ο Γιώργος Γιανναράκος.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μωραΐτης
Κείμενο: Ελένη Τριανταφυλλοπούλου
Δραματουργία-Σκηνογραφία: ομάδα Sarkha
Φωτισμοί-Φωτογραφίες: Karol Jarek
Βοηθός σκηνοθέτη: Δώρα Χουρσανίδου
Trailer: Πάτροκλος Σκαφίδας
Υπεύθυνη Επικοινωνίας παράστασης: Ελεάννα Γεωργίου
Παίζουν: Ερρίκος Λίτσης, Άλκηστις Νικολαΐδη

Η παράσταση “Ηλέκτρα: μια σύγχρονη τραγωδία” επιχορηγείται απ’ το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ”.