Η Μυρσίνη Ζορμπά, η νέα Υπουργός Πολιτισμού

Η Μυρσίνη Ζορμπά, η νέα Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, είναι Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Φιλοσοφία του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης. Ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Οδυσσέας. Διετέλεσε σύμβουλος του υπουργού Πολιτισμού (1993) και Ευρωβουλευτής (2000-2004). Ήταν η πρώτη Διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (1994-1999). Από το 2006 ως το 2012 δίδαξε πολιτισμική θεωρία και πολιτική πολιτισμού σε μεταπτυχιακά προγράμματα.

Συμμετείχε σε ευρωπαϊκές επιτροπές και δίκτυα, και ίδρυσε μαζί με άλλους το «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού» του οποίου ήταν πρόεδρος ΔΣ (2004-2016). Έχει δημοσιεύσει μελέτες σε συλλογικούς τόμους και πολυάριθμα άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες , ελληνικά και ξένα, για θέματα πολιτισμικής πολιτικής. Το βιβλίο της «Πολιτική του πολιτισμού» διδάσκεται σε πολλά πανεπιστημιακά μεταπτυχιακά τμήματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Κατά την τελετή παράδοσης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού η κα Μυρσίνη Ζορμπά, ανέφερε τα εξής:

Μαθήτευσα στο χώρο του βιβλίου ως εκδότρια κοντά σε συγγραφείς, ποιητές, μεταφραστές, βιβλιοθηκονόμους, τυπογράφους. Κόσμος μαγικός!

Αγάπησα τις βιβλιοθήκες, τα βιβλία και πιστεύω πως η στέρησή τους συνιστά μια μεγάλη κοινωνική αδικία. Ο πολιτισμός του βιβλίου ήταν ο σταθερός προσανατολισμός μου.

Εργάστηκα κοντά σε πολιτικές προσωπικότητες με όραμα και με ευρύτερη πολιτική αντίληψη. Έμαθα ότι η πολιτική χρειάζεται ιδέες, συνέπεια αλλά και μεθοδικότητα στη διαχείριση και την εφαρμογή.

Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, ήταν ένα εργαστήρι πολιτισμού, που επεξεργάστηκε τις μεθόδους και τους τρόπους με τους οποίους οι καλύτερες ιδέες, οι μεγάλες αξίες δεν μένουν στα ράφια των βιβλιοθηκών, αλλά περνούν στα χέρια μικρών και μεγάλων, έτσι ώστε ο πολιτισμός να σημαίνει τον πολιτισμό της καθημερινής ζωής.

Η θητεία μου στην Ευρωβουλή ήταν ένα παρατηρητήριο για την πολιτική του πολιτισμού στην Ευρώπη, για τη μελέτη των τρόπων μέσα από τους οποίους η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημαίνει δημιουργία κοινού πολιτισμού.

Ένιωσα την ανάγκη να μελετήσω και να κατανοήσω βαθύτερα την πολιτισμική πραγματικότητα μέσα στην οποία ζούμε, αναπνέουμε και συμμετέχουμε. Την ιστορία της, τη θεωρητική και τη διαχειριστική της πλευρά. Η πολιτική του πολιτισμού υπήρξε το αντικείμενο επιστημονικής ενασχόλησής μου, και τα συμπεράσματα τα συνόψισα στο πρόσφατο βιβλίο μου, «Η πολιτική του πολιτισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη» (2014).

Δεν μπορώ να δω τον πολιτισμό σαν ανωτερότητα κάποιων απέναντι σε άλλους, σαν πολυτέλεια, σαν βιτρίνα, σαν ανταγωνιστικό κατόρθωμα αλλά σαν ανθρώπινη καλλιέργεια, διεργασία, σχέση και διάλογο με τους άλλους, δημιουργικότητα, φαντασία αλλά και προσπάθεια για την βελτίωση της καθημερινής ζωής. Η έννοια της πολιτισμικής δημοκρατίας, η αντιμετώπιση των καινούργιων και των παλιών ανισοτήτων και διακρίσεων, είναι σταθερή μου επιδίωξη. Ο πολιτισμός έχει ξεπεράσει πια την παλιά αντίληψη να θεωρείται πλέον προνόμιο κι έχει γίνει δικαίωμα των πολιτών. Οι ανισότητες πρόσβασης στα αγαθά του πολιτισμού και οι διακρίσεις δηλητηριάζουν τις κοινωνίες μας.

Και βέβαια πολιτισμός και παιδιά. Έμαθα από το «Δίκτυο για τα δικαιώματα του παιδιού» που ιδρύσαμε με φίλες και φίλους στις πιο δοκιμαζόμενες γειτονιές της Αθήνας. Το Δίκτυο στάθηκε με αλληλεγγύη στις πιο δύσκολες στιγμές της κρίσης, φέρνοντας μαζί τις οικογένειες των μεταναστών και των μόνιμων κατοίκων της πόλης, όπου ο πολιτισμός-τα βιβλία-οι τέχνες ήταν η κοινή γλώσσα επικοινωνίας. Γιατί ο πολιτισμός δεν είναι κόσμημα για να φαινόμαστε όμορφοι.

Η κρίση απέδειξε ότι οι άνθρωποι του πολιτισμού είναι επίμονοι, αμετανόητοι, ευφάνταστοι, δημιουργικοί, ανθεκτικοί. Γι’ αυτό και ο πολιτισμός στον καθρέφτη της κρίσης έχει να διδάξει στην κοινωνία μας πολλά για την εφευρετικότητα, την αλληλεγγύη και τη σημασία της συμμετοχής στην κοινότητα.

Τώρα η μεγάλη πρόσκληση είναι να δούμε ποιες αλλαγές έφερε η κρίση στους πολιτισμικούς θεσμούς και στην κουλτούρα που μοιραζόμαστε και να κοιτάξουμε μπροστά, στο όραμα της επόμενης ημέρας, της επόμενης περιόδου. Επομένως το υπουργείο Πολιτισμού πρέπει να ανταποκριθεί σ’ αυτόν τον πιο παραγωγικό και δημιουργικό ρόλο που καλείται να παίξει. Έργο του είναι να προκαλεί τη δημιουργικότητα, να μην αρκείται στα παλιά και καθιερωμένα, να στηρίζει πειραματικές ιδέες, να κινεί την πολιτική οικονομία των νοημάτων.

Θα είμαστε εδώ για να ανοίξουμε το διάλογο, να συνεργαστούμε με τις πιο δημιουργικές δυνάμεις για να συγκροτήσουμε και να οργανώσουμε το καινούργιο κοινό όραμα που έχει ανάγκη η κοινωνία μας μετά τα χρόνια της εθνικής κατάθλιψης.

Η Ελλάδα βγαίνει από την κρίση με τραύματα, με μεγαλύτερες κοινωνικές ανισότητες, που σημαίνουν επίσης και μεγαλύτερες ανισότητες στην πρόσβαση στον πολιτισμό. Ζούμε σε εποχές που αναδύονται και συγκροτούνται νέες ταυτότητες, που χρειάζεται να συμβιώσουμε με τη Διαφορετικότητα, να συνεργαστούμε, να αναπτύξουμε καινούριες συμμετοχικές πολιτιστικές πρακτικές, να αντεπεξέλθουμε στους νέους όρους παραγωγής, διακίνησης και κατανάλωσης πολιτιστικών προϊόντων και υπηρεσιών.

Προκλήσεις, όπως οι μεγάλες αλλαγές στις τεχνολογίες, η οικονομία και η περιφερειακή ανάπτυξη, ο τουρισμός αναζητούν απαντήσεις. Η πολιτική του πολιτισμού δεν έχει δικαίωμα να είναι ρομαντική, πρέπει να διαθέτει αξιόπιστους και αποτελεσματικούς θεσμούς και δημόσιους οργανισμούς, να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, να εξασφαλίζει την ανάπτυξη των πόλεων, να στηρίζει τη δημιουργία και τους καλλιτέχνες ώστε τα οράματα και τα έργα τους να προκαλούν τις προσδοκίες μας για το μέλλον και να διευρύνουν τον διανοητικό μας χάρτη. Πρέπει επίσης, πολύ σημαντικό, να συντελεί στη συγκρότηση και την ενίσχυση της πολιτισμικής ιθαγένειας των πολιτών.

Πολιτισμική ιθαγένεια που χαρακτηρίζεται από αξιοπρέπεια, ιστορική συνείδηση, εξωστρέφεια, αλληλεγγύη, δημοκρατικές αρχές, σεβασμό στη διαφορετικότητα, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις, αντλώντας από τις καλύτερες παραδόσεις που διαθέτει η χώρα. Μια νέα εικόνα του εαυτού μας και της χώρας, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία, είναι αναγκαίο να υπάρξει. Γι’ αυτό θα εργαστούμε το επόμενο διάστημα.

Ενώ η κα Λυδία Κονιόρδου, παραδίδοντας το Υπουργείο στην κα Μυρσίνη Ζορμπά, ανέφερε:

Ένα από τα μεγάλα μαθήματα των παλαιών δασκάλων μας είναι το γεγονός πως ο πολιτισμός είναι μια συλλογική πράξη, μια συλλογική χειρονομία. Η απόφαση να υπηρετήσεις τον πολιτισμό σημαίνει πως θα αλλάξεις θέσεις, τους τρόπους της προσφοράς, τους όρους της δέσμευσης. Και πως επίσης εντός αυτής της σχέσης δεν υπάρχουν υψηλότερες και κατώτερες θέσεις. Κάθε προσφορά, όσο ταπεινή και αν φαίνεται είναι εξίσου σημαντική σε αυτό το «όλον» που είναι ο πολιτισμός.

Στο ταξίδι αυτό στο Υπουργείο Πολιτισμού μου δόθηκε η χαρά να γνωρίσω ανθρώπους του πολιτισμού εδώ, κεντρικά αλλά και σε όλες τις περιφέρειες, τους ανθρώπους αυτούς που τον στηρίζουν και του δίνουν ζωή. Να έρθω σε επαφή με την καθημερινή τους δουλειά, τα προβλήματα και την προσφορά τους. Να ανακαλύψω από την αρχή όλον αυτόν τον πλούτο που βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας. Να αισθανθώ από την αρχή τυχερή που υπηρετώ τον θησαυρό του τόπου μας και των ανθρώπων της. Και αυτά που έγιναν κατά τη διάρκεια αυτών των 2 περίπου χρόνων δεν ήταν λίγα. Θα μπορούσαν να είναι περισσότερα. Πάντοτε.

Βασικές μας αρχές ήταν:

-Η σύνδεση της πολιτιστικής κληρονομιάς με τον σύγχρονο πολιτισμό.
-Η δίκαιη κατανομή πόρων.
-Η ανάπτυξη στην περιφέρεια με γνώμονα τη βιωσιμότητα και την προστασία του περιβάλλοντος.
-Η στήριξη της νεανικής δημιουργίας.
-Το πνεύμα συνεργασίας και η εξωστρέφεια.