Η Δευτέρα Παρουσία, οι Τέσσερις Καβαλάρηδες, οι Επτά Σφραγίδες, ο Αμνός του Θεού, ο 666. Ένα από τα πιο επιδραστικά και δυσερμήνευτα κείμενα στην ιστορία της ανθρωπότητας γίνεται υλικό για μια σύγχρονη σκηνική τελετουργία του βιβλίου της Αποκάλυψης του Ιωάννη.

Προφητεία, όραμα ή, μήπως, μανιφέστο εξέγερσης; Η Αποκάλυψη του Ιωάννη εξάπτει τη φαντασία των ανθρώπων από τον 1ο αιώνα μ.Χ. Έδωσε πνοή σε ουτοπίες, δυστοπίες και επαναστατικά κινήματα. Ιερή προφητεία; Εσχατολογικό κήρυγμα; Μήνυμα προσμονής, πίστης και ελπίδας σε ένα καλύτερο μέλλον; Οπωσδήποτε, πάντως, μια κοσμογονική κατάθεση και μια δυσοίωνη φαντασμαγορία που αποτελεί πηγή έμπνευσης για τον Θάνο Παπακωνσταντίνου, τον σκηνοθέτη της νεότερης γενιάς, ο οποίος με ιδιοσυγκρασιακή εικαστική ματιά σκύβει πάνω σε ένα από τα πιο επιδραστικά κείμενα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Στην πρώτη συνεργασία του με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, ο σκηνοθέτης αντλεί έμπνευση για μια σύγχρονη τελετουργία και επισημαίνει: «Ο μύθος της Αποκάλυψης είναι σαν μια παραβολή των αέναων μεταμορφώσεων της πίστης των ανθρώπων σε έναν καλύτερο κόσμο που έρχεται».

Από τις 3 έως τις 20 Οκτωβρίου το όραμα του Ιωάννη στοιχειώνει την Κεντρική Σκηνή της Στέγης. Μια ομάδα σημαντικών συντελεστών και ερμηνευτών μάς μεταφέρει σε μια σκηνική αλληγορία για τη Δευτέρα Παρουσία, τους Τέσσερις Καβαλάρηδες, τις Επτά Σφραγίδες, τον Αμνό του Θεού, τον 666. Ποιος αξίζει την αιώνια ζωή;

Αποκάλυψη (95-96 μ.Χ.)

Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, δημιουργός της Αποκάλυψης (95-96 μ.Χ.) είναι ο ευαγγελιστής Ιωάννης, εξόριστος από την Έφεσο στην Πάτμο.

Η Αποκάλυψη είναι το μόνο από τα αποκαλυπτικά κείμενα που περιλαμβάνεται στον Κανόνα της Αγίας Γραφής.

Για την Αποκάλυψη έχουν γραφτεί, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«Κείμενο όχι ενός καιρού και μιας γενεάς ανθρώπων, αλλά όλων των καιρών και όλων των γενεών.» (Γιώργος Σεφέρης)
«Βιβλίο παρηγοριάς και ελπίδας.» (Jean Delumeau, ιστορικός)
«Τρομοκρατικό κείμενο-μετεωρίτης που ξέφυγε από την έλξη της Παλαιάς Διαθήκης και έπεσε στο περιβόλι των Ευαγγελίων.» (Ηλίας Πετρόπουλος)
«Δεν είναι απλώς μια βιβλική περιγραφή, αλλά ένα πολύ πραγματικό ενδεχόμενο.» (Javier Pérez de Cuéllar, πρώην Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών)
«Πηγή από την οποία ξεκινάνε διάφορες προσμονές και ανταρσίες. Μόνιμο πρότυπο της αναμονής μιας καταστροφής και μιας ελπίδας για μεταμόρφωση. Όργανο αμφισβήτησης οποιουδήποτε καθιερωμένου νοήματος.» (Umberto Eco)

Μέρος της έρευνας για την παράσταση υποστηρίχθηκε από τη 12ωρη δράση “Hack the Drama” του Τμήματος Δραματουργίας της Στέγης, που πραγματοποιήθηκε στις 9 & 16 Ιουλίου 2019, με υπεύθυνες τις Ιλειάνα Δημάδη και Εστέλ Παπαδημητρίου, στην οποία είχαν πολύτιμη συμβολή οι: Σάββας Μιχαήλ (γιατρός, θεολόγος, πολιτικός ακτιβιστής), Γιώργος Κουτσοδιάκος (θεολόγος, βιβλιοϋπάλληλος), Ευρυδίκη Κραββαρίτη (παθολόγος-γηρίατρος), Ηλίας Στουραΐτης (ιστορικός και δημιουργός εκπαιδευτικών ψηφιακών παιχνιδιών), Χριστίνα Χρυσανθοπούλου (VR artist), Χρήστος Βρεττός (οικοανθρωπολόγος) και Τίνα Μανδηλαρά (δημοσιογράφος και κριτικός βιβλίου).

Σημείωμα του Θάνου Παπακωνσταντίνου

«Πίσω από κάθε εξέγερση, υπάρχει η επιθυμία ριζικής αναμόρφωσης του ανθρώπου και του κόσμου.
Πίσω από κάθε κίνηση αναμόρφωσης του ανθρώπου και του κόσμου, υπάρχει η βία του θερισμού.
Πίσω απ’ τη βία του θερισμού, υπάρχει η ελπίδα της αναγέννησης.
Πίσω απ’ την ελπίδα της αναγέννησης, υπάρχει η χαρά της καταστροφής.
Πίσω απ’ τη χαρά της καταστροφής, υπάρχει ο τρόμος του θανάτου.
Πίσω απ’ τον τρόμο του θανάτου, υπάρχει η πίστη στην ομορφιά.
Πίσω απ’ την πίστη στην ομορφιά, υπάρχει το φως.
Ο μύθος της Αποκάλυψης είναι σαν μια παραβολή των αέναων μεταμορφώσεων της πίστης των ανθρώπων σε έναν καλύτερο κόσμο που έρχεται.»

Βιογραφικό Θάνου Παπακωνσταντίνου

Σκηνοθέτης και ηθοποιός. Πτυχιούχος της δραματικής σχολής «Εμπρός – Θέατρο Εργαστήριο» (2009) και της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. (2007).
Έχει σκηνοθετήσει τις παραστάσεις: Οι Στοιχειωμένοι του Δημήτρη Μαραμή (σε μουσική διεύθυνση Δημήτρη Μαραμή, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 2019), Ηλέκτρα του Σοφοκλή (Εθνικό Θέατρο, Επίδαυρος, 2018), L’Orfeo του Claudio Monteverdi (σε μουσική διεύθυνση Μάρκελλου Χρυσικόπουλου, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 2018), Colossus (βασισμένο στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, 2017), Μετατόπιση προς το Ερυθρό του Γιάννη Μαυριτσάκη (Φεστιβάλ Αθηνών, 2014 και σε επανάληψη το 2015), Μάκβεθ του Σαίξπηρ (Από Μηχανής Θέατρο, 2015), Pedestal (βασισμένο στις Χοηφόρες του Αισχύλου, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, 2013), Venison (βασισμένο στις Ευμενίδες του Αισχύλου, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, 2012), Άμλετ, ο Πρίγκηπας της Δανίας του Σαίξπηρ (Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, 2011).

Πρόγραμμα

-Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2019: Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές
-Σάββατο 12, Κυριακή 13, Παρασκευή 18, Σάββατο 19 και Κυριακή 20 Οκτωβρίου με αγγλικούς υπέρτιτλους

Συντελεστές

Σύλληψη & Σκηνοθεσία: Θάνος Παπακωνσταντίνου
Μετάφραση: Μιχαήλα Πλιαπλιά
Σκηνικά & Κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού
Μουσική Σύνθεση & Προγραμματισμός Ηλεκτρονικών: Πάνος Ηλιόπουλος
Μουσική Επιμέλεια & Διεύθυνση, εκκλησιαστικό όργανο: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Σχεδιασμός Κίνησης: Νάντη Γώγουλου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα
Γλυπτική: Αλέκος Μπουρελιάς
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου

Ερμηνεύουν: Αλεξία Καλτσίκη, Μαριάννα Δημητρίου, Καλλιόπη Σίμου, Ελένη Μολέσκη, Κλεοπάτρα Μάρκου, Θανάσης Δόβρης, Σωτήρης Τσακομίδης, Μάριος Παναγιώτου, Μιλτιάδης Φιορέντζης, Γιώργος Δικαίος

Συμμετέχουν οι μουσικοί: Θοδωρής Βαζάκας (κρουστά), Κώστας Γάτσιος (κλαρινέτο, μπάσο κλαρινέτο), Αλέξης Καραϊσκάκης (τσέλο), Σπύρος Μοσχονάς (τρομπόνι), Ελευθερία Τόγια (βιόλα), Δημήτρης Τίγκας (κοντραμπάσο), Κώστας Τσιώλης (ηλεκτρονικά)

Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση


Κεντρική φωτογραφία θέματος: © NICK KNIGHT