Η «Η Αμερική του Ντιέγκο Ριβέρα» αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη παρουσίαση της καλλιτεχνικής πορείας του ζωγράφου που έχει γίνει ως τώρα. Η σημασία της έκθεσης έγκειται όχι μόνο στον μεγάλο αριθμό έργων του Ριβέρα που φιλοξενεί, αλλά και στο ότι προσφέρει στο κοινό την ευκαιρία να δει ορισμένα έργα του καλλιτέχνη που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ ξανά δημόσια στο παρελθόν.

Την έκθεση συνθέτουν περισσότερα από 150 έργα, μεταξύ των οποίων πίνακες ζωγραφικής και σχέδια του Ριβέρα, αλλά και τρεις γκαλερί αποκλειστικά με μεγάλου μεγέθους προβολές σημαντικών τοιχογραφιών που δημιούργησε στο Μεξικό και στις Η.Π.Α. Στο σύνολο τους οι δημιουργίες αυτές έχουν παραχθεί κατά τη διάρκεια της πιο γόνιμης φάσης του καλλιτέχνη, που ξεκινάει το 1920 κα συνεχίζεται έως τα μέσα του 1940. Τότε ο Ριβέρα βρισκόταν και στο απόγειο της διεθνής επιτυχίας και αναγνώρισής του.

Από το 1920 καθιερώνει το αναγνωριστικό του ύφος με τις στρογγυλοποιημένες μορφές, τα έντονα χρώματα και πυκνές συνθέσεις. Με αλληγορική προσέγγιση, συνδυάζοντας παραδοσιακά και αβάν γκαρντ στοιχεία, ο Ριβέρα καταπιάνεται με μια σειρά από θεματικές· με τη λαϊκή κουλτούρα, την οικογένεια, την εργασία, τους ταξικούς αγώνες και την προλεταριακή επανάσταση να βρίσκονται στο επίκεντρο της δουλειάς του.

Ο Ντιέγκο Ριβέρα θεωρούσε πως η τέχνη αποτελεί ένα ισχυρό όπλο, ικανό να μορφώσει, να εμπνεύσει και να παρακινήσει τον κόσμο ώστε να διεκδικήσει μια πιο δίκαιη και ισότιμη κοινωνία. Για αυτό έθεσε ως πρωταγωνιστές στα έργα του καθημερινούς ανθρώπους και τις ασχολίες τους, θέλοντας να τους τοποθετήσει στο επίκεντρο των αφηγήσεών του.

Η έκθεση «Η Αμερική του Ντιέγκο Ριβέρα» έχει βασιστεί στη συλλογή του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο, η οποία περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό έργων του Ριβέρα, αλλά έχει εμπλουτιστεί και από χρησιδάνεια από διάφορες ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές. Τα εκθέματα έχουν ενταχθεί σε ενότητες, με το μουσείο άλλοτε να ξεχωρίζει έργα του Ριβέρα αφιερωμένα σε τοποθεσίες που κέντρισαν τη φαντασία του καλλιτέχνη και άλλοτε ανάλογα με τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται.

Η «Αμερική» του Ριβέρα εμπεριέχει ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο, κι όχι αποκλειστικά τις Η.Π.Α. Ο Ριβέρα έβλεπε μια ιδιαίτερη σύνδεση ανάμεσα στο Μεξικό και τις Η.Π.Α., που εκκινούσε από το παρόμοιο τους παρελθόν, καθώς και στις δύο χώρες αποικιοκρατικές δυνάμεις καταπίεσαν τους αυτόχθονες λαούς και τις πλούσιες παραδόσεις τους.

Ανάμεσα στα διάφορα έργα της έκθεσης, πρωταγωνιστικό ρόλο κατέχει η εμβληματική τοιχογραφία του ζωγράφου, με τίτλο “Pan American Unity”. Η τοιχογραφία αυτή, της οποίας ο πλήρης τίτλος είναι “The Marriage of the Artistic Expression of the North and of the South on This Continent” αποτελεί το μεγαλύτερο έργο τέχνης (διακρίνεται σε 10 κομμάτια) που θα φιλοξενήσει η έκθεση και εξερευνά το όραμα του Ριβέρα για μια κοινή πορεία μεταξύ Μεξικού και Ηνωμένων Πολιτειών.

Σύμφωνα με τον επιμελητή της έκθεσης James Oles, «ήταν βαθιά προβληματισμένος με την μεταμόρφωση της κοινωνίας και την διαμόρφωση της ταυτότητας – της μεξικανικής ταυτότητας, φυσικά, αλλά και της αμερικάνικης, με την ευρύτερη έννοια του όρου. Εξαιτίας της ουτοπικής πεποίθησης του πως η τέχνη είναι ικανή να αλλάξει τον κόσμο, ο Ριβέρα αποτελεί έναν κρίσιμο καλλιτέχνη να εξερευνήσουμε εκ νέου, από μια σύγχρονη οπτική».

Η έκθεση «Η Αμερική του Ντιέγκο Ριβέρα» προσκαλεί το κοινό να αναλογιστεί το όραμα του Ριβέρα μιας καλύτερης Αμερικής, στην οποία κυριαρχεί η ενότητα.

Η έκθεση άνοιξε τις πύλες της στο κοινό στις 16 Ιουλίου και θα διαρκέσει έως και τις 2 Ιανουαρίου του 2023.

Κεντρική φωτογραφία θέματος: Diego Rivera, The Marriage of the Artistic Expression of the North and of the South on This Continent, also known as Pan American Unity (detail), 1940; courtesy City College of San Francisco; © Banco de México Diego Rivera and Frida Kahlo Museums Trust, Mexico City / Artists Rights Society (ARS), New York; Image: Cultural Heritage Imaging 

Πηγή: sfmoma.org