Το Φεστιβάλ Αθηνών παρουσιάζει στην Πειραιώς 260 την παράσταση «Μέδουσα – Σχέδια και αυτοσχεδιασμοί …
για σχεδίες και ναυάγια», μια σύνθεση των Θωμά Μοσχόπουλου, Κορνήλιου Σελαμσή, Αμάλια Μπένετ, Κωνσταντίνου Κυπριωτάκη, Έλλης Παπαγεωργακοπούλου, Λευτέρη Παυλόπουλου, Ηλία Γιαννακάκη, Τάσου Αγγελόπουλου, Άννας Μιχελή, Ευαγγελίας Θεριανού, Άννας Καλαϊτζίδου, Άννας Μάσχα, Κώστα Μπερικόπουλου, Δημήτρη Νασιούλα, Αργύρη Ξάφη, Μαρίας Σκουλά, Θάνου Τοκάκη
Συμμετέχουν οι εθελοντές Λευτέρης Αγγελάκης, Κατερίνα Αλέξη, Πέτρος Βερβερής, Λεονώρα Γαϊτάνου, Χριστίνα Γαρμπή, Κατερίνα Γιαννοπούλου, Κλήμης Εμπέογλου, Ευθύμης Ζησάκης, Γεωργία Ιωαννίδου, Γιώργος Κισσανδράκης, Κωνσταντίνος Κουνέλλας, Θάνος Λέκκας, Αουλόνα Λούπα, Νάντια Μαργαρίτη, Έλενα Μεγγρέλη, Ηλίας Μουλάς, Δαμπιράι Μπλερίμ, Σωτήρης Ντούμας, Γωγώ Παπαϊωάννου, Βασίλης Σαφός, Αντώνης Σταμόπουλος, Λυδία Τζανουδάκη, Σίσσυ Τουμάση, Γιώργος Τσιαντούλας, Έλενα Χαραλαμπούδη, Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος
Η παράσταση
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Θωμάς Μοσχόπουλος δημιουργεί μια πρωτότυπη σκηνική συλλογική σύνθεση, εμπνευσμένος από ένα ιστορικό γεγονός, το ναυάγιο της φρεγάτας «Μέδουσα», το 1816. Το ναυάγιο ενέπνευσε με τη σειρά του τον ζωγράφο Τεοντόρ Ζερικώ να δημιουργήσει τον διάσημο πίνακά του. Με τους συνεργάτες του, με τους οποίους συμπορεύονται για πολλά χρόνια σταθερά, αντλούν υλικό από το ιστορικό γεγονός, τον πίνακα, τον Σοπενχάουερ (Ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση) και τον ρομαντισμό σε όλες του τις εκφάνσεις και χρησιμοποιούν ως εργαλείο τον αυτοσχεδιασμό, δημιουργώντας ένα θέαμα που ερευνά τη σχέση ιστορίας, χρόνου και τέχνης αλλά και την αντίθεση μεταξύ του αντικειμενικού και του υποκειμενικού.
«Η ιστορία και ο χρόνος, o ζωτικός χρόνος και ο κανιβαλισμός, η τέχνη και το ταξίδι σαν μέσο ανακάλυψης της πραγματικότητας, η επιστροφή ως πορεία προς τα εμπρός, είναι κάποια από τα θέματα που χρησιμοποιούνται για τον επαναπροσδιορισμό του παρόντος (σκηνικού και ιστορικού)», λέει ο σκηνοθέτης.
Η παράσταση αποτελείται από τρία αυτόνομα και διαφορετικού ύφους μέρη που φέρουν τους τίτλους Ταξίδι, Πάθος και Ανθρώπινη Σονάτα. Κάθε μέρος της παράστασης διαρκεί περίπου 45 λεπτά και οι θεατές το παρακολουθούν από διαφορετικό σημείο του χώρου. Ο θεατής μπορεί να επιλέξει με ποια σειρά θα παρακολουθήσει τα μέρη αυτά, έτσι ώστε, ανάλογα με τη σύνδεση που θα ακολουθήσει, να συνθέσει τη δική του αφηγηματική και νοηματική ανέλιξη της ιστορίας.
Το ναυάγιο της «Μέδουσας»
Το καλοκαίρι του 1816, μετά το τέλος των Ναπολεόντειων πολέμων και την Παλινόρθωση της δυναστείας των Βουρβόνων, η φρεγάτα «Μέδουσα» αποπλέει από τη Γαλλία με προορισμό την Σενεγάλη, μεταφέροντας τον νέο κυβερνήτη της εκεί αποικίας, μαζί με ένα σώμα στρατού και αρκετούς ακόμα επιβάτες, πλήρωμα που θα οργανώσει την επανεγκατάσταση των Γάλλων στην αφρικανική χώρα. Λίγες μέρες μετά, οι κακοί χειρισμοί του διορισμένου από το νέο καθεστώς και, προφανώς, ανίκανου πλοιάρχου ρίχνουν το πλοίο σε έναν ύφαλο λίγο μετά τον ισημερινό και αρκετά μακριά από την ακτή.
Οι σωσίβιες λέμβοι αρκούν μόνο για τους ανώτερους τη τάξη επιβάτες, ενώ για τους υπόλοιπους αποφασίζεται ότι θα ανέβουν σε μια σχεδία η οποία θα ρυμουλκηθεί από τις λέμβους ως τη στεριά. Γρήγορα όμως συνειδητοποιούν ότι η ρυμούλκησή της είναι μάλλον αδύνατη και, έτσι, οι 152 επιβάτες της αφήνονται στο έλεος των κυμάτων. Όταν δυο βδομάδες αργότερα φτάνει βοήθεια για να τους περισυλλέξει, μόνο δεκαπέντε από αυτούς έχουν μείνει ζωντανοί. Οι δυνάμεις της φύσης, αλλά και οι κακουχίες, η παράλογη βία, η τρέλα, η αυτοκαταστροφή, η αλληλοεξόντωση και ο κανιβαλισμός, έχουν αφανίσει τους υπόλοιπους.
Στη Γαλλία, μετά το τραγικό αυτό γεγονός, ξεσπάει σκάνδαλο που παίρνει πολιτικές προεκτάσεις και καθώς άπαντες αλληλοκατηγορούνται ο μύθος του ναυαγίου εξαπλώνεται παντού. Μέσα σε αυτό το κλίμα ο νεαρός ζωγράφος Τεοντόρ Ζερικώ, μετά από ένα δικό του προσωπικό ναυάγιο, ξεκινάει το 1819 να δημιουργεί έναν πίνακα με θέμα την τραγική σχεδία των ναυαγών.
Όμως, ο τρόπος της κατασκευής του πίνακα αποκτά την δική του σκανδαλώδη μυθολογία, επειδή ο Ζερικώ όχι μόνο χρησιμοποιεί ως μοντέλα για την σύνθεση του πραγματικούς επιζήσαντες και προσωπικούς του φίλους, όπως ο Ευγένιος Ντελακρουά, αλλά ακόμα και πραγματικούς νεκρούς, μεταφέροντας στο ατελιέ του πτώματα και ακρωτηριασμένα ανθρώπινα μέλη από το γειτονικό νεκροτομείο και από εκτελεστικά ικριώματα. Ο πίνακάς του έχει μείνει στην ιστορία της δυτικής ζωγραφικής ως ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα του ρομαντισμού.
Στην παράσταση χρησιμοποιούνται αποσπάσματα από το βιβλίο του Τζούλιαν Μπαρνς, Ιστορία του κόσμου σε 10 και 1/2 κεφάλαια, μτφ. Δημοσθένης Κούρτοβικ, Ψυχογιός, Αθήνα 1992.
