Έρση Βασιλικιώτη: «Μετανάααστες» ή «Είμαστε πάρα πολλοί πάνω σ’ αυτήν τη βάρκα»

Το συγκεκριμένο έργο ο Ματέϊ Βιζνιέκ το έγραψε το 2016, την εποχή της μεγάλης προσφυγικής κρίσης. Εργαζόταν τότε και ως δημοσιογράφος στο Radio France και κατακλυζόταν καθημερινά από εικόνες και πληροφορίες που τον είχαν συγκλονίσει. Άρχισε να γράφει μικρές σκηνές, ασύνδετες μεταξύ τους, με θέματα που επεξεργαζόταν, προσθέτοντας την προσωπική συναισθηματική και ποιητική του ματιά στην δημοσιογραφική πληροφορία. Για την παράσταση χρειάστηκε να γίνει μια επιλογή σκηνών, καθώς επίσης και να προστεθεί η πρώτη σκηνή του έργου με ένα παιδάκι που περνάει τα σύνορα – σκηνή από καινούργιο έργο του με τίτλο «Γιορτή στα Σύνορα». Αυτή η δημοσιογραφική και συγχρόνως ποιητική αίσθηση των κειμένων έγινε οδηγός για την παράσταση. Καθόλου εύκολη δουλειά, καθώς η σκληρότητα της είδησης έπρεπε να συναντήσει την ποίηση και την ώθηση για σκέψη. Και τα στοιχεία αυτά να αποτυπωθούν τόσο από τους ηθοποιούς, όσο και από τις εικόνες που προβάλλονται (Γιάννης Ντουσιόπουλος) και την μουσική (Νικόλας Καρίμαλης-Razastarr).

Όλες οι σκηνές διαδραματίζονται πάνω σε δύο διαδρόμους που παραπέμπουν σε δρόμους των προσφυγικών ροών, αλλά και σε κύματα της θάλασσας, σηματοδοτώντας τις διαδρομές των προσφύγων προς την Ευρώπη.

Με πλήρη απουσία κάθε ρεαλιστικού στοιχείου στον σκηνικό χώρο, τα λίγα ρεαλιστικά στοιχεία αυθεντικών εικόνων από πρόσφυγες που προβάλλονται σε όλη την επιφάνεια του θεάτρου, μπλέκονται με τους ηθοποιούς επί σκηνής ώστε να δημιουργούν την αίσθηση μιας ανθρώπινης μάζας σε απελπισία, που τραγουδώντας μας θυμίζει τις ευθύνες του «πολιτισμένου» κόσμου για τα δεινά στις χώρες τους.

Σκηνοθετικά, δόθηκε έμφαση στην ιδέα που πλανάται πάνω από τις διαφορετικές σκηνές του έργου: «Στη θέση μας μπορεί να βρεθήκατε κι εσείς στο παρελθόν, ή να βρεθείτε στο μέλλον». Έγινε προσπάθεια με όσα σκηνικά μέσα διαθέταμε, να δοθεί αυτή η αέναη κίνηση της ιστορίας.

Σ΄αυτό συνέδραμε και η προβολή από προσφυγικές ροές άλλων εποχών, μιξαρισμένες αριστοτεχνικά από τον Γιάννη Ντουσιόπουλο με εικόνες της σύγχρονης μετανάστευσης απ΄ όλες τις μεριές του πλανήτη. Εικόνες που είναι εδώ, που δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε στην μνήμη μας για να τις θυμηθούμε. Αιτίες πάντα οι ίδιες: Πείνα, πόλεμοι, εκμετάλλευση των αδυνάτων από τους κατά καιρούς ισχυρούς. Με τους πολιτικούς να κοιτάζουν τρομαγμένοι αυτό που συμβαίνει γύρω τους, αρνούμενοι να το αντικρύσουν κατάματα και να κρύβονται πίσω έννοιες όπως το «πολιτικώς ορθό» που πολύ βολικά θολώνουν την πραγματικότητα.

Στην παράσταση συνυπάρχουν με τους εξαιρετικούς ηθοποιούς, και ερασιτέχνες από το Δημοτικό Θέατρο Μαραθώνα που ανταποκρίθηκαν με συνέπεια στους ρόλους των μεταναστών. Ο μικρός Στέφανος Λιοδάκης, που η σοβαρότητα του εκπλήσσει στον ρόλο του παιδιού που προσπαθεί να περάσει τα σύνορα με τους γονείς του. Και ο νεαρός Walsh Evina που μας ήρθε πρόσφυγας από το Καμερούν και ξαναζεί στη σκηνή την ίδια του τη ζωή.

Γενικά, στη σκηνική υλοποίηση του λόγου του Ματέϊ Βιζνιεκ μας οδηγούσαν φράσεις δικές του, όπως: «Πώς να συνεχίσεις να ζεις όταν κουβαλάς τόσα σύνορα μέσα σου; Γιατί τα εσωτερικά σου σύνορα πολλαπλασιάζονται… Όχι! Δεν είναι φυσιολογικό να γεννάς τόσα σύνορα. Και μη μου πείτε πως μπορεί μια μέρα να πετσοκόψουν και τη σκέψη μας. Σκέφτεσαι πως πρέπει να δράσεις αμέσως. Αλλά δεν ξέρεις τι να κάνεις».

Άλλωστε κι εμείς όλοι δεν ξέρουμε τι να κάνουμε. Γι΄ αυτό κάνουμε θέατρο. Γι΄ αυτό κι εσείς ερχόσαστε στο θέατρο…

Φωτογραφίες Παράστασης: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΕΠΟΥΡΗΣ

Διαβάστε επίσης:

Μετανάααστες, του Ματέι Βιζνιέκ σε σκηνοθεσία Έρσης Βασιλικιώτη και Νίκου Γκεσούλη στο Θέατρο Σημείο