Η έκθεση ζωγραφικής του Δημήτρη Δήμα με τίτλο Commedia dell arte – Φιγούρες συνεχίζεται στην Αίθουσα Τέχνης ΝΕΩΡΙΟΝ μέχρι και την Τρίτη 30 Δεκεμβρίου 2014.
H ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ
Η κομέντια ντελ άρτε (Commediadell’arte) είναι η ονομασία της λαϊκής Ιταλικής αυτοσχεδιαστικής κωμωδίας η οποία ήταν δημοφιλής μεταξύ του 16ου και του 18ου αιώνα και έγινε σύντομα αγαπητή και έξω από τα σύνορα της Ιταλίας.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
“Commediadell’arte” σημαίνει η κωμωδία της τέχνης, η κωμωδία δηλαδή που δημιουργείται από “τεχνίτες” –επαγγελματίες ηθοποιούς σε αντίθεση με τους ερασιτέχνες της λόγιας κωμωδίας. Επρόκειτο για ένα σύνολο λαϊκών θεατρίνων που, δημιουργώντας μόνοι τους το κοστούμι, τη μάσκα, τις ιδιαιτερότητες της φωνής τους και τη στάση του σώματός τους, έπλαθαν τους χαρακτήρες της. Στηριζόταν κατά βάση στον ηθοποιό και στον αυτοσχεδιασμό του παρά στο συγγραφέα. Οι περισσότεροι ηθοποιοί έπρεπε άλλωστε να διαθέτουν ιδιαίτερη ευλυγισία και ικανότητα στο χορό. Επίσης ήταν ένα από τα πρώτα θεατρικά είδη που συμπεριέλαβε στο θίασο γυναίκες ηθοποιούς.
Επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη του θεάτρου ενώ έργα της παίζονται ακόμη και σήμερα. Δε μπορούμε να υπολογίσουμε με ακρίβεια τη χρονολογική εμφάνιση της κομέντια ντελ άρτε. Υπολογίζεται πως άνθισε το 1550 περίπου κι άρχισε να παρακμάζει στα τέλη του 17ου αιώνα. Οι θίασοι της αυτοσχέδιας κωμωδίας ήταν πλανόδιοι και αποτελούνταν από πολλούς ηθοποιούς. Χρησιμοποιούσαν ένα πατάρι για σκηνή, με ένα ζωγραφισμένο πανί κρεμασμένο στο πίσω μέρος της για σκηνικό, το οποίο έστηναν στις πλατείες ή στις αυλές των αρχοντικών.
Είχε θεματολογία ερωτικών περιπετειών εμπλουτισμένη με επίκαιρη σάτιρα που συνήθως αφορούσε υπαρκτά πρόσωπα. Οι τοπικές διάλεκτοι ήταν ένα ακόμα γερό χαρτί στα χέρια των καλλιτεχνών της κωμωδίας αυτής –όπως και οι λεκτικοί διαξιφισμοί ανάμεσα σε γνώριμα, αντίθετα ζευγάρια όπως –πονηρού και χαζού –αφέντη και δούλου .
Η Commediadell’arte καθιέρωσε την αναπαραστατική κίνηση σαν διεθνή γλώσσα- έκφραση πάνω στην οποία βασίστηκαν κορυφαίοι μεταγενέστεροι ηθοποιοί. Οι χαρακτήρες και το ύφος της κομέντια ντελ άρτε έχουν επηρεάσει μετέπειτα θεατρικούς συγγραφείς, από τον Σαίξπηρ και τον Γκολντόνι έως τον Ντάριο Φο. Ίχνη της ανιχνεύονται στην κωμωδία του CharlieChaplin, ενώ φιγούρες της εμφανίζονται στην ζωγραφική καθώς και σε όπερες και άλλες τέχνες.
Με αυτές τις φιγούρες που είναι φτιαγμένες στο χέρι με μαύρο μελάνι, σας παρουσιάζω ορισμένους χαρακτήρες της λαϊκής Ιταλικής κωμωδίας αποτυπώνοντας στο χαρτί την ιδιαίτερη ευλυγισία και έκφραση τους.
Δήμας Δημήτρης
