Δυναμικό το come back του Αλέξη Σταμάτη. Μας άφησε με την «Κυριακή» το 2011 για να εμφανιστεί σχεδόν δύο χρόνια μετά με ένα μυθιστόρημα που αναστατώνει.

Από την Ελισάβετ Σπαντιδάκη

Το «Μπορείς να κλάψεις μες στο νερό;»  (εκδόσεις Καστανιώτη) είναι στο ρυθμό του σήμερα, τον γρήγορο, τον εξαντλητικό, τον ρυθμό που ανεβάζει την αδρεναλίνη μας καθημερινά.

Η ιστορία φαινομενικά απλή οικογένεια, η οικογένεια του Ορέστη Πολίτη, διαταράσσεται από ένα μυστικό που έρχεται να τους χτυπήσει την πόρτα. Ένα μυστικό με σάρκα, οστά, υπόσταση και πραγματική ζωή. Η διαφορά είναι πως σ’ αυτήν την οικογένεια δεν υπάρχει μόνο ένα μυστικό. Ο καθένας έχει το δικό του. Μυστικά που ορίζονται από τα πάθη και χαράσσουν ζωές.

Ο Αλέξης Σταμάτης ανοίγει μία χαραμάδα στην τυπική ελληνική οικογένεια. Διαταράσσει τα νερά για να έρθουν στην επιφάνεια όλα αυτά που έχουν κατακαθίσει επιμελώς στο βάθος. Μπορεί ο Ορέστης να μην είναι ο τυπικός οικογενειάρχης, μπορεί το μυστικό που αλλάζει την πορεία όλης του της οικογένειας να μην είναι ένα απλό κοινό μυστικό, σίγουρα όμως είναι μία φιγούρα που συναντάται στις διπλανές μας πόρτες, αν όχι πίσω από την ίδια τη δική μας. Μια κόρη αιώνια έφηβη και μία γυναίκα που μεγάλωσε μαζί του ξεχωριστά. Όλα παρεκκλίνουν στην κοινή πορεία που πρέπει να χαράσσεται μέσα στην οικογένεια, τις θυσίες που πρέπει να γίνονται αδιαφορώντας για τις συνέπειες και τον εγκλωβισμό σε έναν θεσμό που ναι μεν τροφοδοτεί και είναι κινητήριος δύναμη της ελληνικής κοινωνίας αλλά ταυτόχρονα είναι και η άγκυρά της.

Το παρελθόν κυνηγά το μέλλον; Το στοιχειώνει; Όχι. Το παρελθόν αποτελεί τα πόδια του μεγάλου, γιγαντιαίου και άγνωστου μέλλοντος, τα πόδια που το καθοδηγούν και θα το πάνε εκεί που ορίζει η θύμηση και όλα τα θαμμένα, ξεχασμένα, διαγραμμένα μυστικά. Μυστικά που αναπόφευκτα, μόλις αναμοχλεύσει κάποιος τα νερά, θα ανέβουν και θα φανερωθούν όσο και να προσπαθείς να το αποφύγεις.

Ο Αλέξης Σταμάτης γράφει με το ιδιαίτερο ύφος του, ένα ύφος γοητευτικό και στακάτο, ρεαλιστικό. Ένα ύφος που θα έλεγε κανείς ότι είναι σήμα κατατεθέν του. Αληθινό και προσωπικό όσο μία φωτογραφία. Ο φωτογράφος σου δείχνει την αλήθεια. Που βλέπει εκείνος. Που δεν παύει να είναι πραγματικότητα. Το μυθιστόρημα γοητευτικό, καλεί τον αναγνώστη σε ένα ταξίδι φαινομενικά με τους ήρωες της ιστορίας αλλά περισσότερο μέσα στον ίδιο του τον εαυτό. Σε συνεπαίρνει και σε ταξιδεύει στις δικές σου εμπειρίες, στις δικές ενδεχόμενες αντιδράσεις και σε μία αυτοψυχανάλυση που δύσκολα μπορεί να επιτύχει κανείς παρά μόνο όταν οι χαρακτήρες του μυθιστορήματός του αναπνέουν μπροστά του.

Μπορείς να κλάψεις μες στο νερό; Η απάντηση βρίσκεται μέσα στον αναγνώστη. Μια απάντηση που διαφέρει από τον έναν στον άλλον, με σκοπό ακριβώς αυτό. Να αναρωτηθεί, κι όχι να απαντήσει.