Η έκθεση «Αυτοκρατορική Κίνα», βασισμένη κυρίως στη συλλογή του βρετανού ομογενή Γεώργιου Ευμορφόπουλου, μεγάλου δωρητή του Μουσείου Μπενάκη, αποτελεί μια εισαγωγή στους θεσμούς και τις ιδεολογίες της αυτοκρατορικής Κίνας. Την έχει επιμεληθεί ο Γιώργης Μαγγίνης, επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, και την έχει σχεδιάσει η Ναταλία Μπούρα, υπεύθυνη των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου, ειδικά για το Σαντιρβάν.
Η αφήγηση της έκθεσης ξεκινάει το έτος 221 π.Χ., όταν ο Τζάο Τζενκγκ, βασιλιάς της δυναστείας των Τσιν, καταφέρνει να ενώσει την Κίνα. Αποδύεται σε μια εκστρατεία διοικητικής, οικονομικής και πολιτιστικής ενοποίησης και αλλάζει το όνομά του σε Σι Χουάνγκ Ντι, «Πρώτος Αυτοκράτορας». Μολονότι η γενιά του βασιλεύει λίγα μόλις χρόνια, ο Πρώτος Αυτοκράτορας είναι ο θεμελιωτής της αυτοκρατορικής Κίνας. Η πολιτική της ιδεολογία βασίζεται στη συγχώνευση της φιλοσοφίας του Κομφούκιου, της κοσμοθεωρίας του ταοϊσμού και της βουδιστικής θρησκείας και θα παραμείνει ζωντανή για πάνω από δύο χιλιετίες. Η τάξη των λόγιων αξιωματούχων, των γνωστών μανδαρίνων, οι οποίοι επιλέγονται μέσα από το σύστημα των αυτοκρατορικών εξετάσεων και προάγονται αξιοκρατικά, στηρίζει την εξουσία του αυτοκράτορα. Παράλληλα, αναπτύσσεται η εναλλακτική ιδεολογία των διανοουμένων, οι οποίοι εστιάζουν στις τέχνες και τα κείμενα της κλασικής γραμματείας.
Η συνοχή και η ιδιαιτερότητα της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της Κίνας αντανακλώνται στο ίδιο το όνομά της: «Μέσο Βασίλειο», πάνω από όλες τις άλλες χώρες και μόνο κάτω από τον Ουρανό. Παρά ταύτα, η επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο είναι διαρκής μέσα από τους θαλάσσιους και χερσαίους εμπορικούς δρόμους και διαμορφώνει υβριδικά έργα τέχνης.
Το τέλος της αυτοκρατορικής Κίνας το 1912 συμπίπτει με την επανεκτίμηση της αρχαιότητας και της οικουμενικής σημασίας του κινεζικού πολιτισμού. Κομβικό ρόλο στη διαδικασία αυτή παίζουν οι συλλέκτες κινεζικής τέχνης, με εξέχοντα ανάμεσά τους τον Γεώργιο Ευμορφόπουλο, στον οποίο είναι αφιερωμένη η τελευταία ενότητα της έκθεσης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Ρόμπα για χρήση από τον αυτοκράτορα (λεπτομέρεια), μετάξι και χρυσοκλωστή, επίχρυσα κουμπιά, Κίνα, Τσινγκ, 19ος αιώνας μ.Χ., μήκος 155 εκ. / Μουσείο Μπενάκη 11696, δωρεά Μάρκου Πάλλη
