Araz: Η νέα δουλειά της Ζεϊνέπ Ταμπάι στο Φεστιβάλ Αθηνών

Η «Μεγάλη Κυρία» του σύγχρονου χορού στην Τουρκία, η Ζεϊνέπ Ταμπάι, έρχεται στην Ελλάδα για πρώτη φορά, για να παρουσιάσει την καινούρια …

της χορογραφική δουλειά Araz. Πρόκειται για μία χορογραφία σε 14 αυτοτελή μέρη, που μαρτυρά τις κινησιολογικές επιρροές της, με σόλο, ντουέτα ή ομαδικά σχήματα, ντυμένα με ποικίλες μουσικές επιλογές από δημιουργούς όπως ο Μπουρχάν Οτσάλ με τα παραδοσιακά κρουστά ή ο Φίλιπ Γκλας με τις μινιμαλιστικές μελωδίες του. Ο τίτλος δηλώνει τη βαθιά πολιτική άποψη του έργου, καθώς araz σημαίνει σύμπτωμα, αλλά είναι επίσης το όνομα ενός χωριού στην ανατολική Τουρκία, που έχει υποφέρει από τις εθνικές αντιπαραθέσεις. Η Ταμπάι θέλει μέσα από την παράσταση να μιλήσει για την καταπίεση και για το πώς είναι να είσαι διαφορετικός μέσα σε μία κοινωνία που σε αντιμετωπίζει με επιφύλαξη, πώς είναι να ζεις «ανάμεσα σε κόκκινες γραμμές».

Η θέση αυτή δεν είναι τυχαία, αφού η Τανμπάι είναι έντονα πολιτικοποιημένη. Παράλληλα με τη χορογραφική και διδακτική της πορεία, δραστηριοποιείται στην πολιτική, σαν ιδρυτικό μέλος του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος και πιστεύει πως οι κοινωνικές ανισότητες στη χώρα της είναι πολύ έντονες και ότι η αυστηρότητα της κοινωνίας δεν επιτρέπει στις τέχνες να ανθίσουν.

H Τανμπάι ίδρυσε την ομάδα της «Jeynep Tambay Dans Projesi» το 2000, με την υποστήριξη της τράπεζας Akbank. Είναι η πρώτη επαγγελματική ομάδα μοντέρνου χορού στη χώρα, αλλά και πρώτη που πετυχαίνει να βρει σπόνσορα για το χορό. Έχει συμμετάσχει σε πολλά φεστιβάλ, μεταξύ των οποίων το Διεθνές Φεστιβάλ Άγκυρας, το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της Κωνσταντινούπολης, το Φεστιβάλ Θεάτρου της Κωνσταντινούπολης, το Φεστιβάλ του Τελ-Αβίβ και το Now Stuttgart Festival, διεκδικώντας έτσι μια δυναμική παρουσία στο τοπίο του σύγχρονου χορού. Τελικά, η Ζεϊνέπ Ταμπάι, που επέστρεψε στη χώρα της μετά από 16 χρόνια καριέρας στην Αμερική, για να για να εμβολιάσει με τις εμπειρίες της την εγχώρια σκηνή, πέτυχε τον στόχο της: απέδειξε ότι η χορογραφική δημιουργία έχει έναν πόλο στην Τουρκία.

Ζεινέπ Ταμπάι

Η Ζεινέπ Ταμπάι γεννήθηκε στη Άγκυρα. Σε ηλικία 12 ετών η μητέρα της την έγραψε παρά τη θέλησή της σε ένα τμήμα μπαλέτου. Από την πρώτη μέρα ερωτεύεται τον χορό και ονειρεύεται να ακολουθήσει χορευτική καριέρα, ωστόσο από τη μία της το απαγορεύει ο πατέρας της και από την άλλη το υπερβολικό για μπαλαρίνα ύψος της, εξαιτίας του οποίου απορρίφθηκε στα 14 της από τη Royal Academy of Dance του Λονδίνου. Παρακολουθεί μαθήματα με τα σπουδαιότερα ονόματα του τούρκικου χορού και τελειώνοντας το σχολείο, πείθει τους γονείς της να τη στείλουν στις Η.Π.Α. για να συνεχίσει τις σπουδές της στο χορό.

Φτάνει στην Αμερική το 1981, και για ένα χρόνο παρακολουθεί μαθήματα όλων των επιπέδων, δουλεύοντας τόσο έντονα, ώστε οι καθηγητές της ζητούν να ελαττώσει τους ρυθμούς της. Χωρίς να έχει ακόμα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον σύγχρονο χορό, δίνει εξετάσεις στις μεγαλύτερες σχολές χορού, όπως στο Alvin Ailey, όπου γίνεται αμέσως δεκτή. Ωστόσο επιλέγει να συνεχίσει στον κλασικό χορό, όπου διαπρέπει μέχρι το 1985, όταν μετά από έναν τραυματισμό υποχρεώνεται να σταματήσει. Επανέρχεται μετά από δύο χρόνια με ένα σόλο που είναι η πρώτη της επαφή με τον μοντέρνο χορό, τον οποίο δε θα εγκαταλείψει ποτέ ξανά.

Στη συνέχεια συνεργάζεται με μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του σύγχρονου χορού. Κερδίζει υποτροφία ταυτόχρονα για τη σχολή του Paul Taylor και για της Martha Graham. Αρχίζει να διδάσκει στη σχολή Alvin Ailey και στη σχολή της Martha Graham, χωρίς να εγκαταλείψει τη χορευτική της καριέρα. Το 1994 παρουσιάζει την πρώτη δική της χορογραφία, το Nothing που συμμετέχει στο Φεστιβάλ της Αβινιόν.

Παρ’ όλα αυτά, μετά από 16 χρόνια επιτυχημένης καριέρας στις Η.Π.Α., επιλέγει να επιστρέψει στην Τουρκία. Εγκαθίσταται στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο σύγχρονος χορός είναι κάτι σχεδόν άγνωστο. Αρχίζει να διδάσκει, όμως η απουσία πανεπιστημιακού διπλώματος ανακόπτει την πορεία της. Χωρίς να το βάζει κάτω, πηγαίνει στην Αμερική για σπουδές για δύο ακόμα χρόνια και επιστρέφει στην Πόλη για να διδάξει στην πανεπιστημιακή πλέον σχολή. Σήμερα αναγνωρίζεται στην Τουρκία και όχι μόνο, ως η «Μεγάλη Κυρία» του τούρκικου χορού.

Χορογραφία Zeynep Tanbay, μουσική Yann Tiersen, Philip Glass, Reich Remixed, Baba Zula, Mercan Dede, Burhan Öçal, κοστούμια Network, σχεδιασμός φωτισμών Zeynep Tanbay, Arek Nişanyan

Χορεύουν Alper Marangoz, Bengi Sevim, Beril Şenöz, Can Gökdoğan,Cennet Erdoğan, Evrim Akyay, Gül Batırbaygil, Mert Öztekin, Nil Batırbaygil, Önder Çevik, Pınar Güremek, Suzan Alev, Zeynep Tanbay