Η έκθεση «Άγγελος Σπαχής 1903-1960» εντάσσεται στο ευρύτερο εκθεσιακό πρόγραμμα της ΕΒΕ και προβλέπεται, όπως εξάλλου όλες οι προηγούμενες εκθέσεις της, να είναι ανοιχτή επτά μέρες την εβδομάδα, από τις 9.30 ως τις 20.00 με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.
Ο Άγγελος Σπαχής γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν αυτοδίδακτος καλλιτέχνης. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του το 1922, ως σκιτσογράφος του Ελευθέρου Βήματος του Δημητρίου Λαμπράκη και υπήρξε μέλος της πρωτοποριακής μεσοπολεμικής «Ομάδας Τέχνη 1930» λαμβάνοντας μέρος στην δεύτερη (1931), την τρίτη (1933) και την έβδομη (1940) έκθεση της Ομάδας. Συμμετείχε στην ελληνική παρουσία για την Μπιενάλε της Βενετίας το 1934, ενώ είχε δείξει έργα του και στις εκθέσεις του Συνδέσμου των Σκιτσογράφων (το 1932 και το 1938).
Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, ο Σπαχής συγκαταλεγόταν μεταξύ των πλέον πρωτοποριακών Ελλήνων καλλιτεχνών. Χωρίς να έχει ταξιδέψει στο εξωτερικό αλλά και χωρίς να έχει παρακολουθήσει συστηματικές σπουδές ζωγραφικής, χάρη στις προσωπικές του αναζητήσεις, είχε κατορθώσει να ενστερνισθεί τις αρχές της μοντέρνας τέχνης και ιδίως του κυβισμού και του κονστρουκτιβισμού/νεοπλαστικισμού. Ήταν από τους πρώτους μάλιστα, που, με τόλμη, οικειοποιήθηκε την τεχνική του κολάζ και χρησιμοποίησε στα έργα του ετερόκλητα υλικά (χαρτιά, ξύλα, πανιά, σπάγκους, επικολλημένες φωτογραφίες), δίνοντας μερικά από τα πλέον ανατρεπτικά – για τα δεδομένα της ελληνικής τέχνης της περιόδου – ζωγραφικά έργα. Δεν είναι τυχαίο που πίνακές του παρουσιάστηκαν στην εμβληματική έκθεση Μεταμορφώσεις του Μοντέρνου. Η ελληνική εμπειρία, που επιμελήθηκε η Άννα Καφέτση το 1992 στην Εθνική Πινακοθήκη.
Κατά τις δεκαετίες του 1930 και 1940, ο Σπαχής είχε, επίσης, εκφράσει και ιδιαίτερα σημαντικό, αν και περιορισμένης έκτασης, θεωρητικό λόγο, γεγονός όμως που επιτείνει τη σημασία του για την ελληνική τέχνη και τη σύνδεσή της με τον Μοντερνισμό. Στον Μεσοπόλεμο είχε επιδείξει ιδιαιτέρως αξιομνημόνευτο σκηνογραφικό έργο, είναι μάλιστα ο δημιουργός της σκηνογραφίας της περίφημης παράστασης της Εκάβης, σε σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη, στο Παναθηναϊκό Στάδιο, παράσταση που θεωρείται η πρώτη αναβίωση του αρχαίου δράματος στη σύγχρονη εποχή.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Σπαχής αποστασιοποιήθηκε από τη ζωγραφική και ασχολήθηκε αποκλειστικά με τις εφαρμοσμένες τέχνες και ειδικά με τη διαφήμιση, τη δημιουργία αφισών (είχε ήδη μακρά θητεία στις τουριστικές αφίσες του ΕΟΤ τη δεκαετία του ’30) και τη διακόσμηση εσωτερικών χώρων, όπου επίσης καινοτόμησε υιοθετώντας και προβάλλοντας στην Ελλάδα την αισθητική του Μπαουχάουζ. Ο Σπαχής θεωρείται ο πατέρας του γραφιστικού design στην Ελλάδα, καθώς είναι ο πρώτος που ασχολήθηκε συστηματικά με αυτό. Εργάστηκε ακούραστα για τις εταιρείες καπνοβιομηχανίας Παπαστράτου και Γ. Α. Κεράνη, δημιουργώντας ως καλλιτεχνικός τους σύμβουλος όλα τα σχέδια και λογότυπα των προϊόντων τους. Ένα από τα λογότυπά του, το έμβλημα των τσιγάρων Άσσος της εταιρείας Παπαστράτου, επιβιώνει και σήμερα, σχεδόν 100 χρόνια μετά τη δημιουργία του. Χαρακτήρας εσωστρεφής και σεμνός, παρόλο που αφοσιώθηκε στη γραφιστική της διαφήμισης, ουδέποτε ασχολήθηκε με την προσωπική του προβολή, γι’ αυτό και το έργο του δεν έτυχε μέχρι σήμερα της προβολής που του αξίζει.
Επιμέλεια έκδοσης-Καταλόγου: Σταύρος Ζουμπουλάκης
Επιμέλεια έκθεσης: Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, Ν.Π.Παΐσιος, Κωνσταντίνα Ντακόλια, Αθηνά Κυριακώδη
