2+1 κλισέ και πώς να τα ξεπεράσετε

Η εποχή μας – των ραγδαίων αλλαγών και ανακατατάξεων – κατά την οποία ολοένα και περισσότερες σταθερές μας κλονίζονται ή/και καταρρέουν έχει ήδη προλάβει να δημιουργήσει τα δικά της κλισέ στο χώρο της δισκογραφίας:

Το βινύλιο βασιλεύει / Το cd πέθανε / Η ψηφιακή πώληση είναι το μόνο αδιαμφισβήτητο μέλλον…

Κλισέ 1ο: Το βινύλιο βασιλεύει

Το βινύλιο πράγματι σημειώνει σταθερή άνοδο πωλήσεων διεθνώς. Έχει ανακάμψει και επιπλέον η κυκλοφορία ενός άλμπουμ σε βινύλιο το περιβάλει με ένα δεδομένο κύρος. Οι συνολικές του πωλήσεις όμως δεν είναι σε καμία περίπτωση περισσότερες από αυτές του cd.

Στην ελληνική αγορά μέχρι και το τέλος του 2011 ήταν δεδομένο ότι μια έκδοση βινυλίου των 300 αντιτύπων θα εξαντλούνταν αργά ή γρήγορα. Αυτό έπαψε να είναι δεδομένο από τη στιγμή που πολλαπλασιάστηκαν οι κυκλοφορίες. Είναι συχνότατο πλέον φαινόμενο μία κυκλοφορία 300 αντιτύπων να μην εξαντλείται. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν συγκεκριμένα δισκοπωλεία στην Ελλάδα που πωλούν συνολικά μεγαλύτερο αριθμό βινυλίων από ότι cd.

Κλισέ 2ο: Το cd πέθανε

Είναι γεγονός ότι οι πωλήσεις του cd έχουν καταβαραθρωθεί διεθνώς. Κάθε πέρσι και καλύτερα. Ο κόσμος έχει σε μεγάλο βαθμό χάσει το παλιότερο ενδιαφέρον του για την απόκτηση cd. Αλήθεια είναι αυτά.

Από την άλλη πάλι, εδώ και δέκα χρόνια, ακούω σταθερά ότι το cd πέθανε ήδη, ο … επιθανάτιος ρόγχος του όμως συνεχώς… αναβάλλεται. Στην ουσία το cd δεν έχει πεθάνει. Απλά, ξαναμοιράστηκε η πίτα και πήρε ένα εντυπωσιακά μικρότερο κομμάτι. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι «πέθανε». Οι οκτακάναλες κασέτες που ακούγονταν στα αυτοκίνητα της δεκαετίας του ’60 και του ’70; αυτές έχουν πεθάνει για να καταλάβατε τη διαφορά. Ακόμη και η κασέτα της δεκαετίας του ’80 είναι διασωληνομένη μεν, αλλά κρατιέται, όπως τέλος πάντων κρατιέται (βλ. Casette Store Day και εξειδικευμένες εταιρείες που κυκλοφορούν άλμπουμ σε κασέτες).

Το cd δεν έχει ακόμη ολοκληρώσει τον κύκλο του για ένα βασικό λόγο. Το ίδιο κοινό που δεν ενδιαφέρεται να το αποκτήσει, αυτό το ίδιο κοινό δεν σε «μετράει» σαν καλλιτέχνη αν δεν έχεις κυκλοφορήσει ένα από δαύτα. Το κοινό χρειάζεται την πληροφορία ότι έχεις κυκλοφορήσει «κανονικά» ένα cd κι ας μην το πιάσει στα χέρια του ποτέ. Ή βινύλιο έστω. Τι θέλω να πω με αυτό το «έστω»;

Αν εξαιρέσεις τους ουκ ολίγους λάτρεις και φίλους του βινυλίου (συγκαταλέγομαι κι εγώ μέσα σε αυτούς), οι υπόλοιποι – που παραμένουν πλειοψηφία – τείνουν να θεωρούν την αποκλειστική κυκλοφορία σε βινύλιο ως κάτι το εστέτ. Κι αν όχι αυτό, πάντως σηκώνουν τους ώμους (δεν τους αφορά) και το προσπερνούν με μια γλυκιά νοσταλγική διάθεση. Κάτι από το παρελθόν που σε πείσμα των καιρών είναι ακόμη ανάμεσα μας.

Για όσο καιρό το κοινό εξακολουθεί να έχει την ανάγκη να γνωρίζει ότι ως καλλιτέχνης έχεις και κυκλοφορία σε cd, ο κύκλος ζωής του ως format δεν θα κλείσει.

Το παραπάνω κείμενο γράφτηκε χωρίς να συμβουλευτώ στοιχεία, με σκοπό απλά να αποτυπώσει την εντύπωση που έχω για το συγκεκριμένο θέμα. Πριν το ολοκληρώσω όμως – και θέλοντας να επιβεβαιώσω αυτή μου την εντύπωση αυτή – διάβασα ξανά (προσεκτικότερα αυτή τη φορά) τα στοιχεία που αφορούν τις πωλήσεις άλμπουμ  στην Αμερική για το 2013: οι πωλήσεις του βινυλίου ανέβηκαν κατά 32% , ενώ οι αντίστοιχες του cd έπεσαν κατά 14,5%. Συμπεραίνει λοιπόν κανείς ότι το βινύλιο βασιλεύει. Συμπέρασμα που αποδεικνύεται πολύ επιπόλαιο αν κοιτάξεις το μερίδιο της πίτας που αναλογεί σε κάθε format:

Βινύλιο 2% – CD 57,2 % – ψηφιακή πώληση 40,8 %. (πηγή: Nielsen Soundscan).
Βινύλιο 2%; Kι όμως…

Θα μου πεις… γιατί εγώ ένας πιστός φίλος του βινυλίου να το επισημαίνω αυτό; Ο λόγος είναι απλός. Από τη μια υπάρχει η δεδομένη οικονομική στενότητα λίγο – πολύ όλων των εν Ελλάδι εταιρειών (και των μεμονωμένων καλλιτεχνών που προχωρούν μόνοι τους στις κυκλοφορίες τους) που κατά κανόνα δεν επιτρέπει την ταυτόχρονη κυκλοφορία ενός άλμπουμ και σε cd και σε βινύλιο. Είναι αναλογικά λίγες οι περιπτώσεις αυτές. Από την άλλη έχεις το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι δεν έχουν όλοι και cd player και πικ-απ. Παράλληλα, τα παραπάνω κλισέ οδηγούν στην απαξίωση του cd και στη θεοποίηση του βινυλίου.

Αποτέλεσμα: Αν ένα άλμπουμ που σε ενδιαφέρει κυκλοφορεί μόνο σε cd, δεν το αγοράζεις γιατί το cd «δε λέει», «ποιος αγοράζει cd πια» κ.α.

Αντίστοιχα, αν ένα άλμπουμ που σε ενδιαφέρει κυκλοφορεί μόνο σε βινύλιο, δεν το αγοράζεις γιατί είτε δεν έχεις πικ-απ, είτε γιατί έχεις αλλά δεν το χρησιμοποιείς («δεν με βολεύει μωρέ» ή «τι χιπστεριές είναι αυτές;» ή «είναι αρκετά ακριβότερο από το cd»)

Μήπως όλη αυτή η παρέλαση κλισέ (βάλτε και τις φράσεις που είναι σε εισαγωγικά μέσα σε αυτήν την παρέλαση) αποτελούν τροχοπέδη στην προσωπική σου ενασχόληση με τη μουσική; Μήπως βάζουν φρένο στη δεδομένη άνθηση της σύγχρονης ελληνικής σκηνής και την κρατάνε πιο κάτω από ένα δυνητικό, υψηλότερο σημείο στο οποίο θα μπορούσε ήδη να έχει φτάσει;

Μήπως έχει έρθει η ώρα να ασχοληθούμε στα σοβαρά με το περιεχόμενο ενός άλμπουμ και μόνο με αυτό;

Και η ψηφιακή πώληση; Το μέλλον; Αυτό θα είναι το αντικείμενο του επόμενου «Άρση-Θέση». Στις 30 Νοεμβρίου.