Στέλιος Πολυχρονάκης: Η (Ανα)γέννηση του ελληνικού animation

Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου ο όρος animation σημαίνει “μίκυ μάους”, ίσως θα έπρεπε πριν μιλήσουμε για την (ανα)γέννηση του εγχώριου προϊόντος αυτής της σημαντικής τέχνης, να εξηγήσουμε πρώτα τι είναι το animation…

Επειδή ο χώρος είναι μικρός και αυτό είναι πρακτικά αδύνατο θα πω μόνο το εξής: Το animation είναι μια τέχνη παλιά, τουλάχιστον όσο και ο κινηματογράφος (πολλοί μάλιστα θεωρούν ότι προϋπήρξε). Για πάνω από εκατό χρόνια διασκεδάζει, συγκινεί, διδάσκει, προβληματίζει, πληροφορεί, ευαισθητοποιεί, κινητοποιεί, ανθρώπους κάθε ηλικίας, και το σημαντικότερο, το κάνει με έναν τρόπο τόσο μοναδικό που μπορεί να σε σημαδέψει για πάντα.

Και το ελληνικό animation; Μέχρι πρόσφατα, υπήρχε μονάχα στα χαρτιά: Ηρωικές αλλά μεμονωμένες προσπάθειες από τους πρωτοπόρους (Μαραγκός, Μυρμιρίδης, Ανανιάδης), απουσία από τα διεθνή φεστιβάλ, απουσία ουσιαστικής εκπαίδευσης. Τελευταία όμως το ελληνικό animation γνωρίζει μια άνευ προηγουμένου αναγέννηση. Ελληνικές ταινίες όπως Το Χωριό του υπογράφοντος, τα The Greek Crisis Explained και The Holy Chicken of Life and Music των Nomint, διαγωνίζονται και βραβεύονται στα μεγάλα φεστιβάλ του εξωτερικού, τα τηλεοπτικά animation της Time Lapse βασισμένα σε ιστορίες του Ευγένιου Τριβιζά αγοράζονται από ξένα κανάλια, φοιτητικές ταινίες του τμήματος Γραφιστικής του Τ.Ε.Ι. Αθήνας προβάλλονται σε φεστιβάλ από το Λος Άντζελες μέχρι τη Σανγκάϊ. 

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι δύο. Πρώτον, τι άλλαξε τα τελευταία χρόνια και δεύτερον, θα διαρκέσει αυτή η χρυσή περίοδος; Στην πρώτη ερώτηση η απάντηση είναι απλή: Το ελληνικό animation “μπολιάστηκε” από ανθρώπους με σπουδές και προϋπηρεσία στο εξωτερικό. Αυτό σε συνδυασμό με την ανάπτυξη φτηνής τεχνολογίας που είναι διαθέσιμη για όλους, έκανε το έδαφος πρόσφορο για να βγουν δουλειές διεθνούς επιπέδου. 

Όσον αφορά το ερώτημα αν αυτή η άνθηση θα διαρκέσει, η απάντηση είναι πιο δύσκολη. Οι οικονομικές συνθήκες σίγουρα δεν είναι ευνοϊκές. Πέρα όμως από αυτό, κάθε προσπάθεια για μια σε βάθος χρόνου ανάπτυξη περνάει αναγκαστικά από τον τομέα της εκπαίδευσης. Είναι επιτακτική ανάγκη η δημιουργία επιτέλους μιας σχολής animation πανεπιστημιακού επιπέδου και στην Ελλάδα, ώστε να διοχετευτεί το τεράστιο ταλέντο αλλά και η δίψα για μάθηση που υπάρχει σε αυτή τη χώρα. Δεκάδες παιδιά που θέλουν να ακολουθήσουν μια καριέρα στο animation φεύγουν κάθε χρόνο στο εξωτερικό, ή συνωστίζονται σε αμφιβόλου ποιότητας προγράμματα σπουδών διαφόρων ΙΕΚ.

Θα πρέπει επίσης κάποια στιγμή, πέρα από την υποστήριξη της πολιτείας μέσω του Ε.Κ.Κ., η οποία θέλω να πιστεύω ότι θα συνεχιστεί, να δούμε και την ιδιωτική πρωτοβουλία να στηρίζει το animation, κάτι που στο εξωτερικό είναι μάλλον ο κανόνας. Ελπίζω ότι κάποια στιγμή οι Έλληνες παραγωγοί θα συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητες του ελληνικού animation και την εμπορική του αξία, και αυτό θα αλλάξει.

Info: Ο Στέλιος Πολυχρονάκης σπούδασε γραφιστική στο Τ.Ε.Ι. Αθήνας και Design για Κινηματογράφο και Τηλεόραση στην Αγγλία. Η ταινία του Το Χωριό απέσπασε 2 βραβεία στο φεστιβάλ Δράμας, έχει συμμετάσχει σε πάνω από 20 διεθνή φεστιβάλ, ενώ είναι η πρώτη ελληνική ταινία που διαγωνίσθηκε στο φεστιβάλ του Annecy στη Γαλλία. Εργάζεται ως καθηγητής animation στο τμήμα Γραφιστικής του Τ.Ε.Ι. Αθήνας.