Χαθίντο Μπεναβέντε – Τα Κατασκευασμένα Συμφέροντα: Το βιβλίο με το θεατρικό κείμενο από τις εκδόσεις Ίων

Το πλήρες κείμενο του έργου που παίζεται αυτή τη σεζόν (2023-2024) στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, σε διασκευή και σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού και μετάφραση Μαρίας Χατζηεμμανουήλ.

Το διασημότερο έργο του Χαθίντο Μπεναβέντε (Jacinto Benavente) – Νόμπελ Λογοτεχνίας 1922 –  που παίζεται μέχρι σήμερα στην Ισπανία και σε πολλές άλλες χώρες.

«Από το να δημιουργείς συμπάθειες, είναι καλύτερο να δημιουργείς συμφέροντα».

Ο Λεάνδρο και ο Κρισπίν φτάνουν σε μια μεγάλη πόλη. Έχουν μόλις καταφέρει να ξεφύγουν από τη δικαιοσύνη μιας άλλης πόλης που τους κυνηγάει για παρανομίες. Ο πονηρός Κρισπίν, που έχει περάσει χρόνια καταδικασμένος στις γαλέρες (κάτεργα), είναι ο βασικός πρωταγωνιστής της γκινιολέσκας φάρσας. Πείθει τον Λεάνδρο να παρουσιαστεί εκείνος μεν ως πλούσιος άρχοντας, ο δε Κρισπίν ως υπηρέτης του, και να τον αφήσει να χειριστεί την κατάσταση όπως θέλει. Βασική αρχή της κοσμοθεωρίας του Κρισπίν είναι ότι: “Αντί να δημιουργείς συμπάθειες, καλύτερα είναι να δημιουργείς συμφέροντα”. Έτσι, πολύ σύντομα, εκμεταλλευόμενος τις περιστάσεις, καταφέρνει να δέσει όλους τους κατοίκους της πόλης με συμφέροντα που θα τους αναγκάσουν να υποστηρίξουν τους δυο άφραγκους απατεώνες. Ο έρωτας του Λεάνδρο για τη Σίλβια, την πλούσια κόρη του Πουλτσινέλα και πολύφερνη νύφη της πόλης, παραλίγο να του χαλάσει τα σχέδια, στο τέλος όμως η πονηριά του θριαμβεύει μαζί με τον έρωτα του ζευγαριού.

Χαθίντο Μπεναβέντε – Περισσότερες πληροφορίες για τον συγγραφέα

Ο Χαθίντο Μπεναβέντε (Jacinto Benavente) υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους ισπανούς δραματουργούς και λογοτέχνες του 20ού αιώνα.

Γεννήθηκε στη Μαδρίτη το 1866. Σπούδασε νομικά, όταν όμως πέθανε ο πατέρας του, γνωστός οδοντίατρος, και του άφησε μια μεγάλη περιουσία, εγκατέλειψε τις σπουδές του και ταξίδεψε για πολύ καιρό στη Γαλλία, την Αγγλία και τη Ρωσία. Όταν επέστρεψε στην Ισπανία άρχισε να δημοσιεύει άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσίευσε μια συλλογή ποιημάτων το 1893 και απέκτησε φήμη με τα Γράμματα γυναικών (1892-93), μια σειρά από γυναικείες επιστολές την οποία ακολούθησε μια δεύτερη σειρά το 1902. Αυτά τα γράμματα χάρισαν στον Μπεναβέντε τη φήμη λαμπρού στυλίστα.

Η καριέρα του ως δραματουργού άρχισε το 1892 με μια συλλογή έργων με τίτλο Το φανταστικό θέατρο στο οποίο περιλαμβανόταν και το πρώτο του θεατρικό έργο που ανέβηκε στην σκηνή, Η ξένη φωλιά, με θέμα την αντιζηλία ανάμεσα σε δυο αδέλφια. Το έργο ήταν εμπορικά μια αποτυχία, γιατί σύμφωνα με τον κριτικό Λάθαρο Καρετέρ “το κοινό και η κριτική δεν μπόρεσαν να δουν τις σημαντικές καινοτομίες του”. Ο Μπεναβέντε είναι περισσότερο γνωστός για τα έργα του Η πικραγαπημένη, Φθινοπωρινά ρόδα, Η γυναίκα του κυβερνήτη και Τα κατασκευασμένα συμφέροντα (1907), που θεωρείται το αριστούργημά του και είναι το έργο του που έχει ανέβει τις περισσότερες φορές. Η αναβίωση των τύπων της δημοφιλούς και στην Ισπανία κομέντια ντελ άρτε, την οποία έκανε με μεγάλη επιτυχία ο Μπεναβέντε στο έργο αυτό, βρήκε πολλούς μιμητές (Βάγιε Ινκλάν, Λόρκα, Πίο Μπαρόχα κ.ά.) οι οποίοι συνδύασαν στα δικά τους έργα τους τύπους της κομέντια με το εξίσου δημοφιλές στην Ισπανία κουκλοθέατρο. Η απήχηση του έργου στο κοινό ήταν τέτοια, που οι θεατές μετέφεραν στους ώμους τους κάθε βράδυ τον δραματουργό στο σπίτι του, όταν ανέβηκε για πρώτη φορά στο Θέατρο Λάρα της Μαδρίτης. Λόγω της μεγάλης αυτής επιτυχίας ο Μπεναβέντε έγραψε και μια συνέχεια του έργου με τίτλο Η χαρούμενη και σίγουρη πόλη, η οποία δεν είχε όμως την απήχηση των Κατασκευασμένων συμφερόντων.

Ενώ στα πρώιμα έργα του ο Μπεναβέντε ενδιαφερόταν κυρίως να δώσει ένα πορτρέτο της κοινωνίας της εποχής του, στα μεταγενέστερα έδειξε ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη δραματική δομή. Κάποια από αυτά (όπως η Πικραγαπημένη, 1913) έχουν γίνει ταινίες και τηλεοπτικές σειρές στην Ισπανία και τη Λατινική Αμερική.

Το 1922 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας “για τον ωραίο τρόπο με τον οποίο συνέχισε τη λαμπρή παράδοση της ισπανικής δραματουργίας”. Πέθανε το 1954.