Τριστάνος και Ιζόλδη του Ρίχαρντ Βάγκνερ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Το μουσικό γεγονός της χρονιάς, η πρώτη πανελλήνια σκηνική παρουσίαση της όπερας του Βάγκνερ, Τριστάνος και Ιζόδλη – του “απόλυτου έργου τέχνης”, έρχεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 21, 28, 31 Ιανουαρίου & 4 Φεβρουαρίου 2015.

Πρόκειται για μια νέα μεγαλειώδη παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η οποία για πρώτη φορά στην 75χρονη ιστορία της, θα αναμετρηθεί με το έργο ορόσημο της μουσικής ιστορίας, το οποίο σηματοδότησε την αρχή του ύστερου μουσικού ρομαντισμού.

Την Ορχήστρα και την Χορωδία της ΕΛΣ θα διευθύνει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του οργανισμού, αρχιμουσικός Μύρων Μιχαηλίδης, ενώ την σκηνοθεσία τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφει ο διεθνής Έλληνας της όπερας Γιάννης Κόκκος.

Ο Τριστάνος και Ιζόλδη, είναι ένα έργο πυρετώδους συναισθηματικής φόρτισης, το οποίο με τις καινοτομίες της αρμονίας και τον πλούτο της γραφής του, άλλαξε δια παντός την ιστορία της μουσικής. Η σύνθεση του έργου ολοκληρώθηκε ανάμεσα στο 1857 και το 1859, ενώ η πρεμιέρα του δόθηκε στο Μόναχο το 1865.

Ο Βάγκνερ το έγραψε επηρεαζόμενος από το έργο του σπουδαίου φιλοσόφου Άρθουρ Σοπενχάουερ, αλλά και από την έντονα συναισθηματική του σχέση με την Ματθίλδη Βέζεντονκ. Ενδεικτικό της σημασίας του έργου είναι ότι επηρέασε -άμεσα ή έμμεσα-, όχι μόνο σπουδαίους συνθέτες της δυτικής μουσικής, όπως τους Μάλερ, Ρίχαρντ Στράους, Μπρίτεν, Ντεμπυσσί, Ραβέλ, Στραβίνσκι κ.ά., αλλά και φιλοσόφους όπως ο Νίτσε,  λογοτέχνες όπως ο Τόμας Μαν, συμβολιστές ποιητές του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου, αλλά ακόμα και σύγχρονους κινηματογραφιστές όπως ο Λαρς Φον Τρίερ.

Όπως σε όλα τα έργα του Ρίχαρντ Βάγκνερ, το κείμενο του είναι του ίδιου και βασίζεται σε μύθο πιθανώς κελτικής προέλευσης. Η πλοκή αφορά τον έρωτα του ιππότη Τριστάνου για την ιρλανδή πριγκίπισσα Ιζόλδη, την οποία φέρνει ως νύφη στο θείο του βασιλιά Μάρκο της Κορνουάλης. Κατά το ταξίδι της επιστροφής στο πλοίο, με αφορμή ένα μαγικό ποτό, Τριστάνος και Ιζόλδη εξομολογούνται τον έρωτά τους. Στην Κορνουάλη, κατά την απουσία του βασιλιά σε κυνήγι, συναντιούνται ερωτικά. Ο Μάρκος τους βρίσκει μαζί και σε συμπλοκή που ακολουθεί ο Τριστάνος τραυματίζεται θανάσιμα. Μεταφέρεται στον πύργο του στη Βρετάνη, όπου παραληρεί. Όταν η Ιζόλδη φτάνει κοντά του είναι πια αργά: ο Τριστάνος ξεψυχά στα χέρια της και εκείνη τον ακολουθεί καθώς οραματίζεται την παντοτινή ένωση μαζί του.

Για πρώτη φορά ελληνικά μουσικά σύνολα -η Ορχήστρα και η Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής-, υπό τον αρχιμουσικό Μύρωνα Μιχαηλίδη θα ερμηνεύσουν ένα τέτοιο έργο ύψιστων απαιτήσεων, του οποίου η πλαστική ρευστότητα της μορφής το καθιστά ένα από τα πιο δύσκολα του ρεπερτορίου.

Ο Γιάννης Κόκκος ο οποίος υπογράφει την σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια σημειώνει: “Σε όλα τα έργα του παρελθόντος τίθεται η προβληματική των τριών χρόνων:  της εποχής στην οποία ο συνθέτης/λιμπρετίστας τοποθετεί τη δράση, της εποχής στην οποία γράφηκε ή συντέθηκε το έργο μαζί με το ιστορικό της υπόβαθρο και, τέλος, της δικής μας εποχής, στην οποία υποδεχόμαστε το έργο. Πάνω στη σκηνή οι τρεις εποχές πρέπει να μπορούν να συνυπάρχουν μέσα από μία μορφή που θα εφευρεθεί. Εάν ευνοήσει κανείς μία όψη σε σχέση με τις άλλες δύο, περιορίζει την πρόσληψη του έργου. Επιχειρώ να ενώσω τα στοιχεία αυτά, προκειμένου να δημιουργηθεί μία αισθητική αποτελούμενη από τα τρία στοιχεία χρόνου στο πλαίσιο μιας μορφής, η οποία εκπλήσσει και ταυτόχρονα είναι προφανής. Για τον Τριστάνο οι τρεις εποχές συνυπάρχουν ταυτόχρονα σε όλα τα στοιχεία της παράστασης, στο σκηνικό χώρο, στα κοστούμια και στην κίνηση των ερμηνευτών. Ξαναβρίσκει κανείς τον απόηχο περασμένων χρόνων, ίχνη της φύσης, λάμψη από πανοπλίες, αντανακλάσεις νερού και έναν αριθμό από αναφορές που ανήκουν στο σημερινό κόσμο”.

Μουσική διεύθυνση: Μύρων Μιχαηλίδης
Σκηνοθεσία – σκηνικά – κοστούμια: Γιάννης Κόκκος
Καλλιτεχνική συνεργάτιδα, δραματουργία: Αν Μπλανκάρ

Σχεδιασμός βιντεοπροβολών: Eρίκ Ντυραντώ

Φωτισμοί: Μίχαελ Μπάουερ
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος


Τριστάνος: Τόρστεν Κερλ  
Βασιλιάς Μάρκος: Ράινχαρτ Χάγκεν  
Ιζόλδη: Αν Πέτερσεν  
Κούρβεναλ: Κρίστοφερ Ρόμπερτσον
Μέλοτ: Χαράλαμπος Αλεξανδρόπουλος
Μπρανγκαίνε: Καταρίνα Νταλάυμαν  
Βοσκός: Νίκος Στεφάνου  
Καπετάνιος: Κωστής Ρασιδάκης
Ναύτης: Αντώνης Κορωναίος

Συμμετέχουν η Ορχήστρα και η Χορωδία της ΕΛΣ