Το Παρίσι του Nonda: έκθεση στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών

Στην έκθεση Το Παρίσι του Nonda που φιλοξενεί το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, παρουσιάζεται το έργο του Έλληνα καλλιτέχνη Επαμεινώνδα Παπαδόπουλου (1922-2005), γνωστότερου ως Nonda.

Πρόκειται για τον πρωτοπόρο καλλιτέχνη που επί πέντε και πλέον δεκαετίες οδήγησε με το έργο του την ευρωπαϊκή σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία σε νέες κατευθύνσεις.

Σταθερή αναφορά του και πηγή έμπνευσης στο έργο του αποτέλεσε ο τόπος όπου έζησε και εργάστηκε: το Παρίσι της μεταπολεμικής περιόδου, και της περίφημης Ecole de Paris.

Στην έκθεση που εγκαινιάζεται στις 27 Ιανουαρίου 2016 παρουσιάζονται πενήντα έργα του Nonda, από διάφορες ιδιωτικές συλλογές. Κατανεμημένα στις πέντε αίθουσες του Μουσείου, τα έργα αυτά προτείνουν στον επισκέπτη ένα συναρπαστικό ταξίδι που οδηγεί στους δρόμους της Pigalle, της Montmartre και της Les Halles, φανερώνει όψεις από το Παρίσι των cabaret, των πλανόδιων μουσικών, αλλά και των φτωχοδιαβόλων και μικροαπατεώνων, αφηγείται τη σκληρή καθημερινότητα των βιοπαλαιστών της, θυμίζοντας όμως επίσης και τη σαγήνη της αιώνιας πόλης του έρωτα, της άλλοτε αδιαφιλονίκητης μητρόπολης των τεχνών. Στις αίθουσες του Μουσείου, που κάθε μια είναι αφιερωμένη σε έναν «τόπο» από το Παρίσι του Nonda, ο επισκέπτης θα βρει να διαγράφεται μια μαγική διαδρομή που τον οδηγεί πίσω στο χρόνο, σε ένα Παρίσι, όπως το είδε και όπως το κατέγραψε ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους καλλιτέχνες.

Η έκθεση συνιστά μια μοναδική ευκαιρία για το ελληνικό κοινό όχι μόνο για να θυμηθεί ξανά το έργο του σημαντικού Έλληνα καλλιτέχνη, του οποίου η δυναμική και ασυνήθιστη πορεία στο χώρο της τέχνης άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της στην ιστορία του μοντερνισμού, αλλά και για να δει μέσα από το έργο του, ένα Παρίσι ολωσδιόλου ιδιαίτερο, το «δικό του» Παρίσι.

Διάσημος για το σκάνδαλο που προκάλεσε στην Αθήνα και το Αθηναϊκό κοινό το 1952 όταν εξέθεσε τα πρώιμα Γυμνά του στην Γκαλερί Παρνασσός, (η οποία βρίσκεται μόλις λίγα βήματα από το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών) σκανδάλισε κατόπιν ξανά με την έκθεση έργων του στη Γαλλία, όπου ακραία αντισυμβατικό, του χάρισε τον τίτλο του «Greque volcanique» από έναν από τους σημαντικότερους τεχνοκρίτες του Παρισιού της εποχής του. Πρόδρομος των υπαίθριων Εγκαταστάσεων και πρωτοπόρος στη χρήση μη συμβατικών μέσων και υλικών (όπως το αίμα, το κάρβουνο και η άμμος), ο Nonda κατατάσσεται στη μεταπολεμική «Ecole de Paris», τη Σχολή δηλαδή του Παρισιού, στην οποία ανήκουν οι καλλιτέχνες του Μοντερνισμού που έδρασαν στο Παρίσι μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Με ετήσια παρουσία σε όλα τα ιστορικά Salon του Grand Palais (στα Salon d’ Hiver, Salon d’ Automne, τα Salon des Independants και des Sur-Independants), έκανε αισθητή την παρουσία τουστη γαλλική μητρόπολη συνεκθέτοντας με άλλους σημαντικότατους καλλιτέχνες της εποχής του στην περιζήτητη Galerie Charpentier, με την οποία συνεργάστηκε για πάνω από μία δεκαετία. Εισάγοντας καινοτομίες στη ζωγραφική, όπως η χρήση αίματος βοοειδών, έγινε γνωστός στο Παρίσι και για τις τέσσερις εκθέσεις της Pont Neuf, που με τη στήριξη του Andre Malraux επανέφεραν στο προσκήνιο την ξεχασμένη παράδοση των υπαίθριων εκθέσεων -εγκαταστάσεων στην Ευρώπη. Ανάμεσα στις περίφημες υπαίθριες κατασκευές του Nonda, που η ιστορικός τέχνης Αθηνά Σχινά χαρακτηρίζει ως προδρομικά έργα αυτού που σήμερα αποκαλείται «Τέχνη της Εγκατάστασης», ανήκει Ο Δούρειος Ίππος. Έργο τού 1963, το μνημειακών διαστάσεων γλυπτό θα το κατασκευάσει κάτω από τη γέφυρα Pont Neuf διαμένοντας εντός του γλυπτού του καθόλη τη διάρκεια της έκθεσής του.
 
Τον Nonda με το ανήσυχο πνεύμα και την ξεχωριστή προσωπικότητα-τον ανακάλυψαν αρκετά νωρίς ο συγγραφέας Francis Carco και ο τεχνοκριτικός J.P. Crespelle, οι οποίοι τον χαρακτήρισαν ως έχοντα « ένα σπάνιο καλλιτεχνικό ταμπεραμέντο» και καλλιτέχνη που με το έργο του κατάφερε να διασώσει τη φήμη και την παράδοση του λόφου της Μονμάρτρης, ως έδρας «της ελεύθερης και επαναστατικής ζωγραφικής».

Φωτό: Γλυπτό, Δούρειος Ίππος 1963 Trojan Horse, Sculpture 1963