Ένα σύγχρονο ντουέτο από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η Γωγώ Ξαγαρά στην άρπα και Ήβη Παπαθανασίου στο τσέλο, συμπράττουν με τη Φωτεινή Παπαδόδημα στην ερμηνεία και το τραγούδι και με τον Γιώργο Παλαμιώτη στο ηλεκτρικό μπάσο και τη δημιουργία ηχητικών τοπίων. Αναβιώνουν το αριστουργηματικό διήγημα του Α. Παπαδιαμάντη, “Άνθος του γιαλού” μέσα από μία μουσικοθεατρική προσέγγιση. Ακολουθούν τον ρυθμό του Παπαδιαμαντικού λόγου, υφαίνοντας γύρω του ένα μουσικό καμβά πάνω σε πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις.

Το Άνθος του γιαλού είναι ένα μικρό διαμάντι, ένα μαγευτικό ηχογράφημα λέξεων που το συνθέτουν οι παφλασμοί κάτω από τα κουπιά των “ελαφροίσκιωτων¨ ταξιδευτών, οι ανάσες τους, τα νυχτοπούλια που σκίζουν τον αέρα, η ρυθμική επωδός ¨ακόμη λίγό και το φτάσαμε¨, και ο χτύπος της καρδιάς τους που νοερά συντροφεύει τον αναγνώστη.

Οι ελαφροίσκιωτοι κωπηλάτες πασχίζουν να φτάσουν ένα άυλο φως, άγνωστης προέλευσης που εμφανίζεται κάθε νύχτα στο βάθος του ορίζοντα, έξω από το λιμάνι: “…έβλεπε, λέγω, ανοικτά εις το πέλαγος…εν μελαγχολικόν φως- κανδήλι, φανόν, λαμπάδα, ή άστρον πεσμένον- να τρεμοφέγγη, εκεί μακράν, εις το βάθος της μελανωμένης εικόνος, επιπολής εις το κύμα, και να στέκη επί ώρας φαινόμενον ως να έπλεε, και μένον ακίνητον.”

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αγγίζει με τον παιδικό του τρόπο ένα θέμα σύνθετο και πολυδιάστατο : τους δύο ίσως και περισσότερους κόσμους μέσα στους οποίους κινούμαστε. Από τη μία ο κόσμος που αντιλαμβανόμαστε με τις πέντε αισθήσεις μας και από την άλλη ένας άλλος κόσμος, αόρατος, από τον οποίο μας έρχονται καμιά φορά σαν μηνύματα, αποκαλύψεις, εμφανίσεις, θραύσματα εικόνων, που δεν ανήκουν στον χειροπιαστό, υλικό κόσμο που μας περιβάλλει. Οι δύο αυτές πραγματικότητες συνυπάρχουν. Πολλοί λίγοι όμως αντιλαμβάνονται φαινόμενα της άλλης διάστασης.

Και η σπίθα εκείνη, η φωτιά του πελάγου που είδες, Μάνο, είναι η ψυχή του βασιλόπουλου, που έλυωνε, σβήσθηκε στα σίδερα της σκλαβιάς, και κανείς δεν την βλέπει πια, παρά μόνο όσοι ήταν καθαροί τον παλαιόν καιρόν, και οι ελαφροίσκιωτοι στα χρόνια μας.”

Μ’ αυτή την αινιγματική πρόταση κλείνει το διήγημα αφήνοντας ανοιχτά σημαντικά ερωτήματα. Ποιοι ακριβώς ήταν οι “καθαροί” και αν πλέον σήμερα έχουν απομείνει μόνο ελαφροίσκιωτοι, πως μπορούμε να μάθουμε περισσότερα γι’ αυτούς; Όπως πάντα, ο Παπαδιαμάντης ανοίγει ένα παραθυράκι που τρίζει και στο βάθος της προοπτικής αχνοφέγγουν ερωτήματα και απαντήσεις που φέρουν πάντα έναν κρυφό θεολογικό χαρακτήρα, σημεία μιας ζωής μυστικής, αόρατης.

Ακολουθώντας το ρυθμό της λέξης και της ανάσας του Α. Παπαδιαμάντη θα κωπηλατήσουμε κι εμείς γιατί “…Ένα λουλουδάκι αόρατο, μοσχομυρισμένο, φύτρωσε ανάμεσα στους δύο αυτούς βράχους, οπού το λεν Άνθος του γιαλού, αλλά μάτι δεν το βλέπει.”

Συντελεστές

Μουσική σύνθεση – Σύλληψη: Φωτεινή Παπαδόδημα
Ζωγραφιές – Γιώργος Κόρδης

Παίζουν
Γωγώ Ξαγαρά – άρπα – ερμηνεία
Ήβη Παπαθανασίου – τσέλο- ερμηνεία
Γιώργος Παλαμιώτης- ηλεκτρικό μπάσο, ηχητικά τοπία- ερμηνεία
Φωτεινή Παπαδόδημα– φωνή, λούπες, λαούτο – ερμηνεία