Τα ξεχασμένα χαμόγελα: Προβολή ντοκιμαντέρ στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Ήταν 2 Σεπτέμβρη του 2015 όταν ολόκληρος ο πλανήτης αντίκρισε την εικόνα του άψυχου κορμιού του μικρού πρόσφυγα Αϊλάν Κουρντί που ξέβρασαν με τραγικό τρόπο τα κύματα του Αιγαίου Πελάγους στα παράλια της Τουρκίας. Το τρίχρονο αγοράκι είχε πνιγεί νωρίτερα στη θάλασσα όταν η οικογένεια του από τη Συρία επιχείρησε να διασχίσει τη Μεσόγειο μέσα σε μια αυτοσχέδια βάρκα προκειμένου να φτάσει στην Ευρώπη και από εκεί στον Καναδά, όπου είχαν ήδη μεταναστεύσει συγγενείς της οικογένειας.

Η εικόνα του 3χρονου παιδιού που κείτονταν νεκρό πλάι στην ακτή κάνει τον γύρο του κόσμου και ρίχνει φως στο δράμα χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών συγκλονίζοντας την παγκόσμια κοινότητα και δημιουργώντας ένα κύμα συγκίνησης και συμπαράστασης για το δράμα χιλιάδων ανθρώπων που ρισκάρουν την ίδια τους τη ζωή και αυτή των παιδιών τους ακολουθώντας ένα αβέβαιο ταξίδι μέσω θαλάσσης προς αναζήτηση ενός ασφαλούς καταφυγίου και καλύτερου μέλλοντος στην Ευρώπη.

Την ίδια στιγμή στον Καναδά, ανεκπλήρωτο τελικό προορισμό της οικογένειας του Αϊλάν, η νεαρή καλλιτέχνιδα Lynda Thalie, πρόσφυγας η ίδια από την Αλγερία, που είχε την τύχη να μεταναστεύσει μαζί με την οικογένεια της στο Μόντρεαλ πριν αρκετά χρόνια, συγκλονισμένη μπροστά στο δράμα των προσφύγων, αποφασίζει να ταξιδέψει στην Ελλάδα, ώστε να μεταφέρει σε όλο τον κόσμο τη φωνή, τον πόνο, την θλίψη, την οργή, αλλά και την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο μακριά από τις κακουχίες και τον φόβο του πολέμου.

Με μοναδικό μέσο τη φωνή της και τον φωτογραφικό φακό του καναδού παραγωγού Jeff Malo επισκέπτεται την Ελλάδα τον Ιούνιο του 2016 με στόχο να καταγράψει τις συνθήκες διαβίωσης των ξεχασμένων αυτών των ανθρώπων και, κυρίως των παιδιών, που ζουν σε πρόχειρους καταυλισμούς, σκηνές στην ύπαιθρο και συχνά πίσω από συρματοπλέγματα χωρίς κατάλληλη φιλοξενία, φαγητό και ιατρική φροντίδα.

Στο οδοιπορικό τους ακολουθούν τις δράσεις του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», όραμα ενός μικρού παιδιού, του 10χρονου Ανδρέα Γιαννόπουλου, ο οποίος το 1995 λίγο πριν χάσει την μάχη για τον καρκίνο οραματίστηκε τη δημιουργία ενός Οργανισμού για την προστασία όλων των παιδιών ανεξαρτήτως καταγωγής, υπηκοότητας ή θρησκεύματος.

Με μαρτυρίες και γυρίσματα στο λιμάνι του Πειραιά, στο χώρο του παλιού αεροδρομίου στο Ελληνικό, στο Νοσοκομείο Παίδων στην Αθήνα, στον Κατσικά των Ιωαννίνων, στην πόλη της Μυτιλήνης και στις δομές φιλοξενίας στη Μόρια και στον Καρά Τεπέ, η κάμερα καταγράφει προσωπικές μαρτυρίες δεκάδων ανθρώπων. Το αποτέλεσμα είναι μια ταινία-ντοκουμέντο με εικόνες που λειτουργούν σαν γροθιά στο στομάχι.

Απώτερος στόχος είναι να αναδειχτεί η ανθρώπινη διάσταση και οι συνέπειες αυτής της τραγωδίας στους ίδιους τους ανθρώπους έτσι όπως γίνονται αντιληπτές από τους ίδιους. Στο επίκεντρο του φακού βρίσκονται κυρίως τα παιδιά, αθώα θύματα του πολέμου, τα χαμόγελα των οποίων έχουν σβήσει και ξεχαστεί μαζί με τα όνειρα τους, την παιδική τους αθωότητα και την θεμελιώδη ανάγκη τους για ασφάλεια, παιχνίδι, αγάπη, εκπαίδευση και προοπτική για την υπόλοιπη ζωή τους.

Η ταινία φιλοδοξεί να δείξει πως πίσω από την στατιστική κρύβεται μια ανθρώπινη ψυχή. Πίσω από τους αριθμούς κρύβεται μια προσωπική ιστορία, ανεξερεύνητη σε μεγάλο βαθμό μέχρι σήμερα και απαραίτητη προκειμένου να κατανοήσουμε την απάνθρωπη όψη της σύγχρονης προσφυγικής κρίσης στις ζωές των ανθρώπων.

Βιογραφικά

Η Lynda Thalie, πρόσφυγας από την Αλγερία, είναι ερμηνεύτρια και συνθέτρια που ζει και εργάζεται στον Καναδά. Με διαβατήριο της στον κόσμο την φωνή και τη μουσική της, έχει συμμετάσχει σε συναυλίες και φεστιβάλ μουσικής σε πολλές χώρες και έχει ερμηνεύσει τραγούδια με σημαντικούς καλλιτέχνες, όπως η Χάρις Αλεξίου. Η Lynda είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων, έχει επιδείξει πλούσια ανθρωπιστική δράση και έχει βραβευτεί από το Υπουργείο Μετανάστευσης στον Καναδά για τη σημαντική της συμβολή στην πολιτιστική ανάπτυξη του Κεμπέκ τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Ο Jeff Malo είναι φωτογράφος και βιντεογράφος από το Κεμπέκ του Καναδά. Έχει διακριθεί διεθνώς στη χρήση της τεχνικής “light painting” στη φωτογραφία και έχει αναπτύξει συνεργασίες με πολλούς καλλιτέχνες που διαθέτουν διαφορετικές πολιτιστικές επιρροές. Τον Απρίλιο του 2017 παρουσίασε φωτογραφική έκθεση για τα παιδιά πρόσφυγες στο Μαροκινό Πολιτιστικό Κέντρο στο Μόντρεαλ με πορτραίτα που συνέλαβε στο πλαίσιο των γυρισμάτων του Ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα.