Συλλογισμοί στην Τέχνη και τη Λογοτεχνία: έκθεση από τη Lo and Behold στο Βερολίνο

Η Lo and Behold παρουσιάζει την έκθεση Συλλογισμοί στην Τέχνη και τη Λογοτεχνία στη rosalux – the Berlin-based art platform. Επιμελήτριες της έκθεσης είναι η Άρτεμις Ποταμιάνου και η Θάλεια Βραχοπούλου.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2014, 19:00 μ.μ. και θα διαρκέσει μέχρι και το Σάββατο 22 Μαρτίου 2014.

Η σχέση των εικαστικών τεχνών με τη λογοτεχνία, στενή, αμφίδρομη, πολυεπίπεδη ως προς τα ζητούμενα και τους στόχους χαρακτηρίζεται από μια δυναμική αλληλεπίδραση που κρατά αιώνες και αποτελεί προσφιλή θεματική της ιστορίας της τέχνης με προσεγγίσεις διαφορετικές ανάλογα με το σημείο εκκίνησης του ερευνητή.

Ακόμα όμως και χωρίς την φιλοδοξία μιας τέτοιας προσέγγισης είναι αδύνατο κάποιος να μην παρατηρήσει την κοινή πορεία, την παράλληλη διαπραγμάτευση της ιστορικής πραγματικότητας, την αλληλεπίδραση ανάμεσα στα τόσο διαφορετικά πεδία καλλιτεχνικής δημιουργίας σε βαθμό τέτοιο ώστε όχι απλά να αποτελούν ερέθισμα και πηγή έμπνευσης το ένα για το άλλο αλλά και τα όρια μεταξύ τους σε συγκεκριμένες περιπτώσεις καλλιτεχνών να εξαφανίζονται.

Οι διαφορετικοί ρόλοι αλλά και οι επιρροές ανάμεσα στη λογοτεχνία και την εικαστική δημιουργία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα εξέλιξης μιας παραγωγικής, συμβιωτικής σχέσης.

Μολονότι διαφορετική σε φύση και εκφραστικά μέσα, η δημιουργική διαδικασία διέπεται από αρχές συγγενείς και ανάγκες ανάλογες δημιουργώντας νέα μονοπάτια κι ευκαιρίες για διαλόγους πέρα από τα επιμέρους χαρακτηριστικά της εικόνας και της γλώσσας.

Συμμετέχοντες εικαστικοί: Rebecca Agnes, Γιώργος Παπαδάτος, Isabel Baraona, Χριστίνα Μήτρεντσε, Άρτεμις Ποταμιάνου, Richard Humann, Νίκος Παπαδημητρίου, Meg Hitchcock, Κώστας Μπασσάνος, Renee Magnanti, Μαρία Οικονομοπούλου, Tiny Domingos, Barbara Knight, Cris Giannakos, Imni Lee, Robert C. Morgan.

Το Buddhist Blessing, 2013 της Meg Hitchcock είναι ένα σύγχρονο έργο που περιέχει γράμματα του αγγλικού αλφάβητου τοποθετημένα πάνω σε επιφάνεια με διάταξη που παραπέμπει στην Ανατολή, καθώς μπορούν να διαβαστούν τόσο κάθετα όσο και από τα δεξιά προς τα αριστερά.

Το έργο του Γιώργου Παπαδάτου εξετάζει το βιβλίο του 1980 A Thousand Plateaus, που συνέγραψαν ο φιλόσοφος Gilles Deleuze με τον ψυχαναλυτή Félix Guattari ως δεύτερο τόμο του Capitalism and Schizophrenia.

Η σειρά έργων της Αρτέμιδος Ποταμιάνου On the Origins of Art εμπνέεται από το The Origin of Species (1859) του Charles Darwin και καταδεικνύει τα εξελικτικά βήματα της τέχνης όπως παρουσιάζονται μέσα από το έργο του Velazquez, Las Meninas και των απογόνων του.

Η σύνθεση της Χριστίνα Μήτρεντσε από σελίδες των μυθιστορημάτων της Monica Ali, Brick Lane, και του Italo Calvino, Invisible Cities, έχει ως αποτέλεσμα το έργο με τίτλο 300 Pages in a Mushroom-Part of #ATML Vol. III, το οποίο αποτελεί μέρος του εν εξελίξει project Add to My Library.

Ο Robert C. Morgan στο εργο του Boddhi # 19 συνδυάζει την ποίηση του Pier Paolo Pasolini με την εικόνα ενός δέντρου Bodhi παραπέμποντας στο Δέντρο της Αφύπνισης γνωστό ως Sri Maha Bodhi μπροστά στο οποίο διαλογίστηκε ο Βούδας.

Η Rebecca Agnes καταπιάνεται με το διήγημα του Isaac Asimov, The Dying Night (1956), ερευνώντας την ιδέα ότι τίποτα δεν είναι αντικειμενικό κι απόλυτο, ούτε καν η επιστήμη η οποία συνεχώς επανεγγράφεται κι αναθεωρείται σύμφωνα με τα τελευταία ευρήματα.

Το έργο του Κώστα Μπασσάνου διαπραγματεύεται την σχέση μεταξύ τέχνης και κειμένου εξετάζοντας το Moby Dick, (1851), του Herman Melville κι εστιάζοντας στην ρήση του πρωταγωνιστή/αφηγητή Ishamel σχετικά με την αχαρτογράφητη αλήθεια.

Τα έργα της Μαρίας Οικονομοπούλου Tulpen, 2013-14 και Text, 2013, τυπωμένα και τα δυο πάνω σε χειροποίητο χαρτί, αντλούν έμπνευση από τον Ολλανδό ποιητή T. van Deel. Ο τελευταίος πραγματεύεται την ιδέα ότι η εικόνα επιζητά το κείμενο για το νόημά της.

Το “Fair is foul and foul is fair, Hover through the fog and filthy air” του Νίκου Παπαδημητρίου είναι χαλαρά βασισμένο πάνω στην ιδέα της εξουσίας, της απληστίας και της εξαπάτησης όπως αυτή αποδίδεται σε μια από τις σκοτεινότερες τραγωδίες του Shakespeare, το Macbeth.

Σε πρώτη ανάγνωση το έργο του Tiny Domingos Black Ball on Plinth δημιουργεί την εντύπωση ότι δεν σχετίζεται με την λογοτεχνία όπως διαφαίνεται από μια απουσία αφήγησης. Σε μια πιο διεισδυτική όμως εξέταση, η βαθύτερη έμπνευσή του προέρχεται από ποικίλες πηγές συμπεριλαμβανομένου του Bartleby & Company του Enrique Vila-Matas το οποίο αφορά στο θέμα της σιωπής του συγγραφέα.

Κοντά στα είκοσι ο Richard Humann εμπνεύστηκε από το Finnegan’s Wake του James Joyce που όπως η ατονική μουσική αποτέλεσε μια μοντέρνα προσέγγιση της συγγραφής.

Το κομμένο χαρτί της Renee Magnanti εμφανίζεται γεμάτο μοτίβα και όντως χρησιμοποιείται ως κυρίαρχο επαναλαμβανόμενο θέμα. qς εμπνεύσεις για την Magnanti λειτουργούν πολλαπλές συγχωνεύσεις όπως έθνικ μοτίβα υφασμάτων ή διακοσμητικά αντικείμενα.

Η performance και το έργο της Inmi Lee, Words Fail Me, πραγματεύεται την ιδέα ότι οι λέξεις είναι ανεπαρκείς ως μοναδικό μέσο έκφρασης. Η Lee, όπως και η Magnanti, προσεγγίζει την Virginia Woolf.

Η Barbara Knight χρησιμοποιεί το κολάζ και αντικείμενα απ’ όλο τον κόσμο για την έρευνα ιδεών που αφορούν στη καταναλωτική κουλτούρα και τις παγκόσμιες αλληλοεξαρτήσεις της.

Και ο Cris Giannakos αντλεί έμπνευση από ένα Καβαφικό ποίημα για το έργο του με τίτλο Young Greek Male +Two Equilateral Triangles with Cavafy Poem, (περίπου 2013). Η δουλειά αυτή σαν ένα παλίμψηστο χρόνου συνδυάζει την εικόνα με το κείμενο τοποθετώντας τα το ένα πάνω στο άλλο.

Οι πολυεπίπεδες εικόνες της Isabel Baraona χρησιμοποιούν επικαλυμμένες λέξεις συνδυάζοντάς τες με την εμπειρία της ανάγνωσης αλλά και τον χειρισμό του τυπωμένου κειμένου.