Steve Hackett: Η περιοχή της Μεσογείου πάντα αποτελούσε έμπνευση για τη μουσική μου

Ο Steve Hackett (Στιβ Χάκετ) αποτελεί μια από τις πιο αναγνωρίσιμες μουσικές μορφές της ροκ. Υπήρξε βασικός κιθαρίστας στους Genesis, όπου με τους Peter Gabriel, Phil Collins, Tony Banks και Mike Rutherford παρήγαγαν καταξιωμένα άλμπουμ, όπως το “Selling England by the Pound”. Επιδεικνύει απίστευτη μουσική ευελιξία, τόσο στο στο παίξιμο της ηλεκτρικής κιθάρας, όσο και στις συνθέσεις του, μιας και ενσωματώνει επιρροές από ποικίλα είδη. Εξίσου ικανός έχει αποδειχθεί και στις διασκευές κλασικών κομματιών από συνθέτες όπως ο Μπαχ και ο Σατί.

Συνέντευξη στον Θανάση Αρβανίτη*

***

– Γειά σου Steve! Κατ’ αρχήν, θα ήθελα να σε ευχαριστήσω πολύ για το χρόνο που μου διαθέτεις για αυτήν τη συνέντευξη. Κατανοώ απολύτως ότι η συγκεκριμένη περίοδος είναι ιδιαίτερα φορτωμένη για σένα, εν μέσω συναυλιών σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. Σε αυτήν την περιοδεία, φέτος, παρουσιάζεις με την μπάντα σου το “Genesis Revisited: Foxtrot at Fifty + Hackett Highlights”. Ποια αίσθηση έχεις από τις συναυλίες μέχρι τώρα; Έχει αλλάξει η σύνθεση του κοινού σου μέσα στα χρόνια;

Το κοινό παντού, όπου παίζουμε, ανταποκρίνεται με εκπληκτικό τρόπο στις συναυλίες “Genesis Revisited: Foxtrot @ Fifty + Hackett Highlights”, γεγονός που μου δίνει πολύ μεγάλη χαρά. Το ζωντανό κοινό μου περιελάμβανε πάντα θαυμαστές που παρακολουθούσαν, όλα αυτά τα χρόνια, τόσο τη δουλειά μου όσο και αυτή των Genesis, καθώς και νέους υποστηρικτές που ανακάλυψαν πιο πρόσφατα τη συγκεκριμένη μουσική.

– Υπάρχει κάποια πιθανότητα να δώσεις συναυλία στην Ελλάδα στο εγγύς μέλλον;

Θα το ήθελα πραγματικά πολύ να παίξω στην Ελλάδα. Είναι κάτι το οποίο έχω ήδη συζητήσει με τον ατζέντη μου και ελπίζω πως σύντομα θα οργανώσει μια παρουσίαση της δουλειάς μου στην Ελλάδα.

-Ως μοναδικός θεματοφύλακας της αρχικής κληρονομιάς των Genesis – γεγονός που επιβεβαιώνεται μέσω των Genesis Revisited projects σου – ποιες ήταν οι σημαντικότερες προκλήσεις που έχεις να αντιμετωπίσεις, παρουσιάζοντας ζωντανά ένα «κλασικό» άλμπουμ, όπως είναι το Foxtrot, δεδομένου ότι το άλμπουμ ηχογραφήθηκε και παρουσιάστηκε με μια μακροχρόνια περιοδεία των Genesis πριν από 50 χρόνια;

Ένιωσα ότι ήταν σημαντικό να δουλέψω τόσο με μουσικούς όσο και με τραγουδιστή που θα ήταν σε θέση να ερμηνεύσουν τη μουσική των Genesis αλλά και το σόλο υλικό μου, επιδεικνύοντας εξειδίκευση και αναδεικνύοντας, ταυτόχρονα, τη λάμψη της μουσικής. Ολόκληρη η ομάδα μου ανταποκρίθηκε στην πρόκληση, όντας όλοι πιστοί στον αρχικό ήχο, ενώ, παράλληλα, προσθέτουμε νέα ενέργεια με επιπλέον στοιχεία. Αισθάνομαι απόλυτα ικανός να το κάνω αυτό ως ένα από τα αρχικά μέλη των Genesis αλλά και ως συμμέτοχος στη συγγραφή των τραγουδιών μαζί με τα άλλα μέλη των Genesis.

– Το 2021 κυκλοφόρησες δύο άλμπουμ που ηχογράφησες σε στούντιο. Αυτά ήταν το σινεματικό, νεοκλασικό με ακουστική κιθάρα “Under a Mediterranean Sky”  και το εκλεκτικό, ηλεκτρικό prog-world fusion “Surrender of Silence”. Και τα δύο αυτά άλμπουμ έτυχαν θετικής κριτικής. Άραγε αυτό το υλικό ηχογραφήθηκε κατά την διάρκεια της πανδημίας; Και αν ναι, πόσο δύσκολο ήταν να γίνει η παραγωγή αυτών των ηχογραφήσεων κάτω από τέτοιες πρωτόγνωρες και άνευ προηγουμένου συνθήκες;

Και τα δύο άλμπουμ που κυκλοφόρησα το 2021, το “Under A Mediterranean Sky” και το “Surrender Of Silence”, ηχογραφήθηκαν κατά τη διάρκεια του Lockdown. Ετοίμασα τις μουσικές ιδέες για το “Under A Mediterranean Sky” την εποχή που δεν μπορούσα ακόμα να συνεργαστώ με μηχανικό ήχου, και μόλις μου επέτρεψαν να συνεργαστώ με άλλο άτομο, ο Roger King και εγώ δουλέψαμε για την παραγωγή των άλμπουμ. Δεν ήταν δύσκολη η παραγωγή τους. Συνεργαστήκαμε εξ αποστάσεως με τους μουσικούς και τους τραγουδιστές, οι οποίοι, αφού ηχογραφούσαν τα δικά τους μέρη στα σπίτια και τις εγκαταστάσεις τους,  μετά έστελναν τα αρχεία τους σε εμάς.

-Έχεις αναφέρει στο παρελθόν πως το κομμάτι Memory Of Myth, από το άλμπουμ “Under a Mediterranean Sky”, το εμπνεύστηκες  από «τη μυστηριακή Ελλάδα». Απ’ ότι φαίνεται, αυτή η περιοχή του πλανήτη – η Μεσόγειος – σε έχει επηρεάσει, όχι μόνο ως προς τις μουσικές επιρροές, αλλά επίσης πνευματικά, με τον πλούτο τόσο της σύγχρονης όσο και της αρχαίας πολυπολιτισμικότητάς της.

Η περιοχή της Μεσογείου πάντα αποτελούσε έμπνευση για τη μουσική μου. Επίσης, η σύζυγός μου, η Jo, ήταν πάντα μεγάλη θαυμάστρια όλων όσων συνδέονται με την Αρχαία Ελλάδα. Ο πατέρας της, σε μια επίσκεψη που πραγματοποίησαν στην Ελλάδα, την πήγε σε πολλές από τις αρχαίες ελληνικές τοποθεσίες, όταν η Jo ήταν μόλις δεκατριών ετών. Αργότερα, επέλεξε να σπουδάσει Κλασσικές σπουδές στο πανεπιστήμιο. Τόσο η Jo όσο κι εγώ αγαπάμε την Ελλάδα και την επισκεπτόμαστε συχνά. Φέτος, κατά τη διαμονή μας στο Ναύπλιο και μετά από τις επισκέψεις μας στους κοντινούς αρχαιολογικούς χώρους, αισθάνθηκα να με κατακλύζει η έμπνευση για μουσική.

Κάποτε γνώρισα τον Ντέμη Ρούσσο, ωστόσο δεν γνωρίζω πολλούς μουσικούς από την Ελλάδα. Πάντως, είναι αλήθεια πως, ολόκληρη τούτη η χώρα πλημμυρίζει με μουσική τα αυτιά μου. Μέχρι στιγμής, συνεργάζομαι με μουσικούς και τραγουδιστές που έχω γνωρίσει από πολλές και διαφορετικές χώρες, όπως η Ινδία, η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, το Τατζικιστάν, η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Σουηδία, η Ουκρανία, η Ισλανδία, το Ισραήλ, η Παλαιστίνη, η Αργεντινή, η Αυστραλία και οι ΗΠΑ… Δεν έχω επισκεφτεί όλες αυτές τις χώρες, αλλά είναι υπέροχο να συνδέομαι με μουσικούς από όλο τον κόσμο.

– Χρησιμοποίησες τις τεχνικές παιξίματος tapping και sweep picking πολύ πριν από οποιονδήποτε στο χώρο της ροκ μουσικής και έχεις επηρεάσει αρκετούς κιθαρίστες, μεταξύ των οποίων τους Eddie Van Halen and Brian May. Σήμερα, η έμφαση στο τρόπο παιξίματος της κιθάρας – ειδικά αυτή την εποχή των social media – εστιάζεται περισσότερο στον εντυπωσιασμό που προκαλούν τα τεχνικά άρτια αλλά κατακερματισμένα, βιρτουόζικα soli, που όμως ακούγονται περισσότερο σαν «ανεστίαστες εξορμήσεις» στην ταστιέρα μιας κιθάρας. Ποια θα ήταν η συμβουλή σου σε νεαρούς συνθέτες/κιθαρίστες που ξεκινούν τώρα την καριέρα τους και θέλουν να γίνουν μέλη μίας μπάντας;

Η συμβουλή μου στους νέους μουσικούς σήμερα είναι να ακολουθήσουν τα όνειρα τους και την έμπνευσή τους ώστε να μπορέσουν να προσθέσουν κάτι μοναδικό και απόλυτα δικό τους, στους ήχους που θα δημιουργήσουν. Είναι σημαντικό για αυτούς να βρουν άλλους μουσικούς που σκέφτονται και παίζουν με παρόμοιο τρόπο και, στη συνέχεια, να παίζουν μαζί τη μουσική τους σε όσο το δυνατόν περισσότερες συναυλίες, για να μπορέσουν να προσεγγίσουν ένα δικό τους κοινό.

– Καθ’ όλη τη διάρκεια της σόλο καριέρας σου, και ιδιαίτερα από την αρχή της χιλιετίας, έχεις υπάρξει πολύ παραγωγικός, κυκλοφορώντας μουσική που αναμιγνύει διάφορα στιλ, υφές και διαθέσεις. Παραμένεις πάντα ένας «ευρηματικός κιθαρίστας – συνθέτης», ο οποίος «αναζητά να εμπλακεί σε συνεργασία με δεκτικούς μουσικούς που είναι αποφασισμένοι να προσπαθήσουν πέρα από τις στάσιμες μουσικές φόρμες» (σ.σ. Σε εισαγωγικά μεταφρασμένο το κείμενο της αγγελίας που είχε καταχωρίσει ο SH στη μουσική εφημερίδα Melody Maker τo 1970. Χάρις σε αυτή την αγγελία κέρδισε αρχικά μία οντισιόν στους Genesis  και σταδιακά την θέση του κιθαρίστα στο γκρουπ). Προσωπικά, θα ήθελα να προσθέσω πως αυτός ο «ευρηματικός κιθαρίστας – συνθέτης», μέσα από τις μουσικές του αναζητήσεις, ακόμα και σήμερα, σπρώχνει το κοινό του σε νέες κατευθύνσεις. Με περισσότερα από 30 προσωπικά άλμπουμ – αν θα έπρεπε επιτακτικά να αποφασίσεις – ποια είναι τα αγαπημένα σου άλμπουμ και γιατί;  

Υπάρχουν διαφορετικά πράγματα στα περισσότερα άλμπουμ μου, για τα οποία είμαι πολύ ευχαριστημένος. Αλλά το αγαπημένο μου, πρώιμο άλμπουμ, ήταν πάντα το “Spectral Mornings”, καθώς είμαι περήφανος για τις συνθέσεις που συνέγραψα και για τον τρόπο που έπαιξε το συγκρότημα. Νομίζω ότι πετύχαμε μια μοναδική ατμοσφαιρική αίσθηση σε αυτό το άλμπουμ. Νιώθω ιδιαίτερα περήφανος τόσο για το “Under A Mediterranean Sky” όσο και για το “Surrender Of Silence”, και αυτό όχι μόνο επειδή ηχογραφήθηκαν και τα δύο στο Lockdown. Το “Surrender Of Silence” εξέφρασε από τη μια ένα ευρύ φάσμα στυλ, που περιλάμβανε εκρηκτικά κομμάτια με κιθάρα και από την άλλη ορχηστρικές υφές. Επιπροσθέτως, εξέφρασε κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες που μιλάνε στην καρδιά μου. Νιώθω ότι το ακουστικό άλμπουμ κάλυψε μια μεγάλη γκάμα από ήχους και ατμόσφαιρες, ταξιδεύοντας τον ακροατή σε ένα πραγματικό ταξίδι στη Μεσόγειο. Ένα άλλο ακουστικό άλμπουμ που διεύρυνε τα ακουστικά όρια για μένα ήταν το “Metamorpheus”, η ιστορία του Ορφέα. Η Jo και εγώ επεξεργαστήκαμε μαζί πολλές ιδέες για αυτό το άλμπουμ. Για παράδειγμα, εξερευνήσαμε την ιδέα της αντίθεσης που υφίσταται μεταξύ της φρενίτιδας των Μαινάδων και της αγάπης των Μουσών, τη στιγμή που  αποτίουν τα σέβη τους στον Ορφέα. Συνειδητοποιήσαμε ότι οι Μαινάδες και οι Μούσες ήταν σαν τις δύο όψεις του ιδίου νομίσματος. Πρόσφατα οι δυο μας μιλούσαμε για το “Shadow of the Hierophant” από το “Voyage of the Acolyte” και την έντονα υποβλητική ατμόσφαιρα που δημιουργεί. Η Jo λέει ότι της δίνει την ίδια αίσθηση με το τέλος της Ορέστειας του Αισχύλου. Είναι αυτή η αίσθηση του τελετουργικού που οδηγεί σε ένα ισχυρό σημείο αποκάλυψης…

-Πολλά κομμάτια των Genesis, στην αρχή της δεκαετίας του 70,  αναφέρονται στο παρελθόν, μέσα από  θέματα επικής φαντασίας, που εμπεριέχουν καταστάσεις από ένα εναλλακτικό κόσμο, ποιμενικό και παραμυθένιο μαζί, που είναι τραγούδια με πλούσιο στίχο, που περιέχουν εκκεντρικούς χαρακτήρες  και σουρεαλιστικές αναφορές σε Αγγλικά  σκηνικά του παρελθόντος αλλά και του παρόντος. Έχεις σκεφτεί ποτέ, πώς αντιλαμβάνεται αυτά τα κομμάτια το κοινό που δεν έχει Αγγλοσαξωνική καταγωγή; Για παράδειγμα, μου πήρε αρκετό καιρό για να συνειδητοποιήσω ότι το τραγούδι The Battle Of Epping Forest ήταν βασισμένο στη «μάχη» δύο αντιμαχόμενων συμμοριών από το East End του Λονδίνου και όχι σε μια πραγματική μάχη που ίσως έλαβε χώρα κάποτε στην μεσαιωνική Αγγλία.

Ναι, η μουσική των Genesis ήταν συχνά γεμάτη εκπλήξεις! Υπήρχε μια συνολική αίσθηση μυστηρίου και μια δυνατή ατμόσφαιρα στη μουσική, ενώ, μερικές φορές, υπήρχε ένα τραγούδι συνδεδεμένο με ένα σύγχρονο θέμα. Νιώσαμε ότι δεν υπήρχε τίποτα εκτός ορίων! Νομίζω ότι σε όλους όσους απολάμβαναν τη μουσική, από όποια χώρα κι αν προέρχονταν, άρεσε ο εκλεκτικός χαρακτήρας της.

-Παρεμπιπτόντως, μερικούς μήνες πριν από τη κυκλοφορία του “Foxtrot”, κυκλοφόρησε το concept album “666” των Aphrodite’s Child, που είναι ένα άλμπουμ εμπνευσμένο από το Βιβλίο της Αποκάλυψης και το οποίο συνέθεσε και επιμελήθηκε ο Βαγγέλης Παπαθανασίου. Τότε, η βάση των Aphrodite’s Child ήταν στο Παρίσι και αρχικά το άλμπουμ είχε λίγες πωλήσεις. Εσύ, γνώριζες τότε την ύπαρξη του; Ποια είναι η γνώμη σου για τη συνεργασία του Vangelis με τον Jon Anderson (των Yes) και, επίσης, πώς αξιολογείς τη μουσική που έγραψε για ταινίες;

Όχι, δεν γνώριζα το  “666” των Aphrodite’s Child’s, όταν πρωτοκυκλοφόρησε. Πάντα μου άρεσε η μουσική του Vangelis αλλά και η συνεργασία του με τον Jon Anderson. Οι δυο τους απετέλεσαν έναν ιδιαίτερο συνδυασμό προικισμένων και ευφάνταστων καλλιτεχνών.

-Όταν πρωτάκουσα έφηβος το Selling England By The Pound, σκέφτηκα ότι ήταν το απόλυτο Αγγλικό άλμπουμ. Για αρκετούς φαν (συμπεριλαμβανομένου και εμού) το SEBTP ήταν το αποκορύφωμα της prog rock περιόδου των Genesis σε ότι αφορά στη καλλιτεχνική δημιουργία, σύνθεση και μουσική ικανότητα (τεχνική). Είναι πραγματικά εκπληκτικό αν σκεφτει κάποιος ότι ήσασταν ηλικιακά στα early 20s…Είναι fair να πούμε ότι ότι  η δουλειά σας σαν ομάδα έφερε ένα αποτέλεσμα που ήταν μεγαλύτερο από τo άθροισμα της συνεισφοράς του καθενός ξεχωριστά και ότι και τα 5 μέλη των Genesis, ως γκρουπ, φτάσατε στην καλλιτεχνική σας κορυφή; Υπάρχει κάποια σημασία στο τίτλο Selling England By The Pound; Λέγεται ότι η ιδέα για τον τίτλο προέρχεται από μανιφέστο  του Εργατικού Κόμματος στις αρχές των 70ς. Εμπεριείχε κάποιο κοινωνικοπολιτικό μήνυμα για την σύγχρονη Βρετανική ταυτότητα ή ήταν απλά ένα λογοπαίγνιο μιας και η λέξη pound αναφέρεται σε νόμισμα (Αγγλική λίρα) αλλά και σε μονάδα μέτρησης μάζας (βάρους);

Ναι, νομίζω ότι όλοι μαζί στους Genesis φτάσαμε στην καλλιτεχνική μας κορύφωση με το “Selling England by the Pound”, που πάντα αγαπούσα ιδιαίτερα, από την εποχή με τους Genesis. Όλοι μαζί δουλέψαμε σκληρά πάνω σε αυτό, παρέχοντας ο καθένας τη δική του διαφορετική οπτική γωνία, ώστε, τελικά, όλοι μαζί να δημιουργήσουμε ένα εξαιρετικό άλμπουμ. Το “Dancing with the Moonlit Knight”, για παράδειγμα, είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια των Genesis, καθώς είναι τρομερά ατμοσφαιρικό και περνά από πολλές εναλλαγές, για να φτάσει σε μια υπέροχη κορύφωση. Το συγκεκριμένο άλμπουμ δεν απηχούσε μια απροκάλυπτα κοινωνική ή πολιτική δήλωση αλλά εμπεριείχε την αίσθηση του χρόνου που περνά, μαζί με τις αλλαγές που κάτι τέτοιο συνεπάγεται, και τη θλίψη για όσους αισθάνονται ότι μένουν πίσω.

-Πολλοί φανατικοί φίλοι της πρώτης περιόδου των Genesis, πιστεύουν ότι η αρχέτυπη φύση του γκρουπ άλλαξε περισσότερο  όταν αποχώρησες εσύ, παρά όταν αποχώρησε ο P. Gabriel. Επιπλέον, αποκαλούν το πρώτο προσωπικό σου άλμπουμ “Voyage of the Acolyte” (1975) το «χαμένο άλμπουμ των Genesis”. Υπάρχει μία λεπτή γραμμή που συνδέει το SEBTP με τα άλμπουμ “A Trick Of The Tail” και “Wind and Wuthering” του 1976. Οι μουσικοκριτικοί και οι φαν του γκρουπ ήταν θετικοί για αυτά τα άλμπουμ. Πως καταφέρατε να «επιβιώσετε», μετά την αποχώρηση του P. Gabriel, και να συνεχίσετε τη διαδικασία συγγραφής των τραγουδιών σας ως κουαρτέτο;

Μαζευτήκαμε όλοι μαζί, μετά την αποχώρηση του Peter, για να συνεχίσουμε το μουσικό μας ταξίδι τόσο στο “A Trick of the Tail” όσο και στο “Wind and Wuthering”, τα οποία περιλαμβάνουν πολλά ηχοτοπία και ατμόσφαιρες. Απόλαυσα, επίσης, πραγματικά τη δημιουργία του “Voyage of the Acolyte”, το οποίο υποθέτω ότι περιείχε στοιχεία που μοιάζουν με των Genesis, αλλά ήταν απόλυτα δική μου δημιουργία, μέσα στην οποία καρποφόρησαν αρκετές μουσικές ιδέες που είχαν αναπτυχθεί για αρκετό καιρό.

-Κατά την διάρκεια της Τελετής Εισαγωγής των Genesis στο Rock & Roll Hall of Fame, το 2010, αναφέρθηκες με θέρμη στον μάνατζερ σας Tony Stratton-Smith καθώς και στη σημαντική συμβολή του στο πρώιμο στάδιο της καριέρας σας. Επιπλέον, κυκλοφόρησες τα προσωπικά σου άλμπουμ (Highly Strung), έως το 1983, στην δισκογραφική του εταιρεία Charisma Records. Ποια προσόντα πιστεύεις πως διέθετε ως μάνατζερ και διευθυντής δισκογραφικής εταιρείας;

Ο Tony Stratton-Smith ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος με μεγάλο όραμα. Ασχολήθηκε με πολλά projects, αλλά πάντα εύρισκε χρόνο για να μας βοηθήσει και να μας ενθαρρύνει όλους στο συγκρότημα (Genesis).

-Σε προηγούμενη συνέντευξη μας, πριν από έξι χρόνια, είχες πει ότι θα ήθελες πάρα πολύ να κάνεις περιοδεία με μία ορχήστρα και να συνεργαστείς με περισσότερους μουσικούς από όλο τον κόσμο. Στη συνέχεια, το 2018, περιόδευσες στο Ηνωμένο Βασίλειο με την 41μελή Heart Of England Orchestra και συνεργάστηκες με πολλούς μουσικούς στα τελευταία σου πρότζεκτ. Θα ήθελα να σε ρωτήσω ξανά λοιπόν. Τι μουσικές φιλοδοξίες έχεις ακόμα να εκπληρώσεις ως καλλιτέχνης;  

Ναι, μου άρεσε πάρα πολύ η συνεργασία με την ορχήστρα Heart of England. Θα ήθελα να κάνω πολύ περισσότερα πράγματα με ορχήστρες. Μου αρέσει πάρα πολύ να δουλεύω με μουσικούς από όλο τον κόσμο και είμαι πάντα χαρούμενος να εξερευνώ νέους μουσικούς ορίζοντες. Θεωρώ πολύ σημαντικό να παραμένω ανοιχτός σε όσο το δυνατόν περισσότερα μουσικά μονοπάτια.

– Ευχαριστώ πολύ, Steve, για αυτήν τη συνέντευξη και εύχομαι καλή επιτυχία με τις υπόλοιπες συναυλίες της τρέχουσας περιοδείας.

Εγώ σε ευχαριστώ πάρα πολύ και σου εύχομαι τα καλύτερα.

* Ο Θανάσης Αρβανίτης αρθρογραφεί από το 1981 μέχρι σήμερα σε μουσικά έντυπα και ιστοσελίδες. Υπήρξε ανταποκριτής του περιοδικού “Ήχος & Hi Fi” στην Αγγλία κατά τις δεκαετίες των 80ς και 90ς. Από το 1998 είναι ιδιοκτήτης του δισκοπωλείου Music Works στην Πετρούπολη Αττικής. –  musicworks.gr

Ο Θανάσης Αρβανίτης ευχαριστεί την Τότα Παπαδοπούλου για την πολύτιμη βοήθειά της.

Κεντρική φωτογραφία θέματος: Ο Steve Hackett (Στιβ Χάκετ) στην Επίδαυρο (Ιούνιος 2023) | Photo Credit: Jo Hackett