Σάκης Σερέφας: Δεν είμαστε τόσο χαοτικοί όσο νομίζουμε

Πολυγραφότατος και πολυπράγμων, ο Σάκης Σερέφας έχει διακονήσει την τέχνη του λόγου παραδίδοντας πλειάδα έργων που ανήκουν σε διαφορετικά είδη, όπως ποιητικές συλλογές, πεζογραφία, θεατρικά, παιδική λογοτεχνία, μελέτες πόλεων, μεταφράσεις. Το τελευταίο του βιβλίο, «90 δευτερόλεπτα: Οδηγίες για την επίγεια ζωή», μοιάζει να διαφοροποιείται από ό,τι έχει γράψει μέχρι τώρα και συνάμα να αποτελεί το απόσταγμα της εμπειρίας και της συσσωρευμένης γνώσης του σχετικά με το πώς λειτουργεί η λογοτεχνία αλλά και ο κόσμος γύρω μας. Καθένα από τα 58 κείμενα που συναποτελούν το εν λόγω βιβλίο παρουσιάζει μια ενδιαφέρουσα επιστημονική πληροφορία και καλεί τον αναγνώστη να δοκιμάσει να κάνει μια πνευματική άσκηση χάρη στην οποία, ίσως, ανακαλύψει κάτι καινούριο για τον εαυτό του.

***

– Έχετε καταπιαστεί με πολλά κειμενικά είδη, από θεατρικά έργα και ποίηση μέχρι μελέτες και παιδικά βιβλία. Ποια ήταν η αφορμή να γράψετε αυτό το ιδιαίτερο βιβλίο;

Η αφορμή ήταν η παρατήρηση του εαυτού μου και των ανθρώπων γύρω μας. Η προσπάθεια που κάνουμε όλοι να επινοήσουμε μια ερμηνεία του εαυτού μας και των αντιδράσεών του σε διάφορες καταστάσεις. Τι μας κάνει ευτυχισμένους; Τι είναι ο κεραυνοβόλος έρωτας; Πώς μας βλέπουν οι άλλοι; Πώς μας καθορίζει η συμβίωση μαζί τους; Πώς βόσκουν τα σπουργίτια και γιατί μάς αφορά αυτό; Τι χρησιμότητα έχει η σιωπή; Πόσο διαρκεί μια στιγμή στη ζωή μας και γιατί δεν της δίνουμε σημασία; Γιατί θέλουμε να τρώμε τηγανητές πατάτες; Γιατί είναι ωφέλιμο να διαβάζουμε παλιές εφημερίδες; Πώς ζούμε τα ταξίδια μας; Γιατί υποτιμούμε το κουνουπίδι; Αυτό που βλέπουμε στον καθρέφτη είναι πραγματικά το ακριβές είδωλό μας; Τι θα γινόταν αν ενώ καθόμαστε σε ένα παγκάκι σταματούσε να γυρνά η γη; Μπορούμε να εμπιστευόμαστε τις αναμνήσεις μας; Τι έχει να μας διδάξει μια μύγα για να αποφεύγουμε τους κινδύνους; Αυτά και άλλα πολλά.

– Τι αντιπροσωπεύουν τα «90 δευτερόλεπτα» του τίτλου;

Τα 58 κείμενα που απαρτίζουν το βιβλίο τελειώνουν, το καθένα, με μια πνευματική άσκηση την οποία καλώ να εφαρμόσει στον εαυτό του ο αναγνώστης. Αυτή η άσκηση διαρκεί μόλις 90 δευτερόλεπτα. Τι ψυχή έχουν τα έρημα;

– Το βιβλίο σας βρίθει πληροφοριών από ποικίλους επιστημονικούς κλάδους. Πώς συλλέξατε όλες αυτές τις γνώσεις;

Από πολύ νωρίς στη ζωή μου είχα την «πετριά» να αναζητώ επιστημονικές εξηγήσεις, κυρίως από τον χώρο των νευροεπιστημών, σχετικά με τη συμπεριφορά μας. Πιστεύω πως το ορμονικό κοκτέιλ που μας κατακλύζει και επηρεάζει τον σκληρό δίσκο του εγκεφάλου μας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα φερσίματά μας, συνειδητά και ασυνείδητα, συν βέβαια το περιβάλλον στο οποίο ζούμε και τα ερεθίσματα που δεχόμαστε από αυτό. Δεν είμαστε τόσο χαοτικοί όσο νομίζουμε, αλλά αρκετά προβλέψιμοι. Αυτό το παρατηρώ καθώς μελετώ τους γύρω μου και τον εαυτό μου με αμηχανία, απορία και ανθρωπολογικό ενδιαφέρον.

– Ποια είναι η πληροφορία που περισσότερο σας ξάφνιασε όταν τη μάθατε;

Το ότι ο βαθμός ευτυχίας που νιώθουμε ή τον οποίο επιθυμούμε να κατακτήσουμε καθορίζεται από τη σύγκριση της ζωής μας με τις ζωές των άλλων ανθρώπων. Το βλέπω καθημερινά γύρω μου αυτό. Κάθε εποχή, κάθε περιβάλλον, κάθε πολιτισμός, ακόμα και κάθε οικογένεια, διαμορφώνει ένα μοντέλο ευτυχίας στο οποίο καλούμαστε να ανταποκριθούμε ακόμα κι αν δεν μας ταιριάζει, ακόμα κι αν είναι σαν ξένο ρούχο επάνω μας. Είναι ένα ψυχολογικό μπούλινγκ που δεχόμαστε, ώσπου το πληρώνουμε ακριβά.

– Ποια θεωρείτε ότι είναι η απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτευχθεί μια ψυχική μετατόπιση, μέσα σε ενενήντα δευτερόλεπτα ή και όχι;

Το να είναι κανείς διαθέσιμος να μετατοπισθεί ψυχολογικά. Όλοι ζούμε με τις βεβαιότητές μας, τις οποίες δύσκολα αποχωριζόμαστε, αφού το μπετόν που έχουμε ρίξει για να τις επινοήσουμε είναι πολύ μασίφ, δεν ραγίζει εύκολα. Είμαστε επινοήματα του εαυτού μας κι αυτό είναι πολύ βολικό. Ποιος δεν θέλει τη βολή του;

– Τι ελπίζετε να μείνει στον αναγνώστη του βιβλίου σας αφού το έχει κλείσει;

Μια μικρή μετατόπιση, μια μικρή απόκλιση από τον τρόπο που έβλεπε τη ζωή πριν ξεκινήσει το διάβασμα, έστω και σε έναν δυο τομείς. Δεν πρόκειται, βέβαια, για μάνιουαλ αυτοβοήθειας, αλλά για «οδηγίες για την επίγεια ζωή» όπως είναι και ο υπότιτλός του. Δεν υπαγορεύει κανόνες, αλλά ελπίζω πως σε ερεθίζει να σκεφτείς.

Διαβάστε επίσης: 

Σάκης Σερέφας – 90 δευτερόλεπτα: Ένα βιβλίο με οδηγίες για την επίγεια ζωή