Κανένας άλλος καλλιτέχνης δε θα μπορούσε να θεωρηθεί πιο αντιπροσωπευτικός για το ‘80, και την καλλιτεχνική σκηνή της Νέας Υόρκης εκείνης της δεκαετίας, από το μοναδικό φαινόμενο που υπήρξε ο Ζαν Μισέλ Μπασκιά.

Γεννημένος στη Νέα Υόρκη, με πατέρα από την Αϊτή και μητέρα από το Πουέρτο Ρίκο, ο Ζαν Μισέλ Μπασκιά, έφυγε από το σπίτι του σε ηλικία μόλις 17 ετών – αρχικά για να ασχοληθεί με το γκράφιτι. Ανά διαστήματα έμενε άστεγος, αλλά η ταχεία άνοδός του δεν άργησε να έρθει.

Η καριέρα του Μπασκιά μοιάζει με ταινία, ο πρωταγωνιστής της οποίας εμφανίζεται να αλληλεπιδρά με εξέχουσες προσωπικότητες της περιόδου, μεταξύ των οποίων ο Ντέιβιντ Μπάουι και η Μαντόνα. Ο Μπασκιά δημιούργησε, επίσης, μια ισχυρή φιλία με τον Άντι Γουόρχολ με τον οποίο συνεργάστηκε και σε ορισμένα πρότζεκτ.

Οι πίνακες του Μπασκιά πολύ γρήγορα γνώρισαν μεγάλη ζήτηση, αποκτώντας και σημαντική οικονομική αξία, και μέχρι το 1982 είχε γίνει ο νεότερος καλλιτέχνης που είχε συμμετάσχει ποτέ στην documenta 7 και συγχρόνως ο πρώτος καλλιτέχνης διεθνούς αναγνώρισης με Αφρο-Αμερικάνικο-Καραϊβικες ρίζες.

Ωστόσο, ο Μπασκιά δεν κατάφερε να διαχειριστεί τις προκλήσεις που επέφερε η γρήγορη επιτυχία, και πέθανε από υπερβολική δόση ναρκωτικών ουσιών το 1988.

Το έργο του Μπασκιά παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ και θεωρείται εξίσου πρωτοποριακό και γεμάτο έμπνευση, όσο και την περίοδο που δημιουργήθηκε.

Στις δουλειές του ο Μπασκιά αναδεικνύει την αφρικανική κληρονομιά και συγχρόνως τα κοινωνικά ζητήματα που τον απασχολούσαν, όπως τις προβληματικές ιεραρχίες που εντόπιζε, και κυρίως τον ρατσισμό, θέμα που έβρισκε πως τον αφορούσε και προσωπικά.

Εκκεντρικό αουτσάιντερ, σούπερ σταρ της εποχής του, θύμα εκμετάλλευσης, ο Μπασκιά, σήμερα θεωρείται ως ένας από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες της σύγχρονης τέχνης.

Η έκθεση «Η θεαματική πτώση» στο Μουσείο Αλμπερτίνα στην Αυστρία είναι η πρώτη περιεκτική ρετροσπεκτίβα με έργα του Ζαν Μισέλ Μπασκιά. Αναλυτικότερα, η έκθεση αποτελείται από περίπου πενήντα μεγάλα έργα από φημισμένες δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, παρέχοντας μια διαφωτιστική νέα ματιά στη μοναδική γλώσσα του Μπασκιά, βοηθώντας το κοινό να “αποκωδικοποιήσει” την ουσία πίσω από τις καλλιτεχνικές του ιδέες.

Η έκθεση θα ξεκινήσει στις 9 Σεπτεμβρίου 2022 και θα διαρκέσει έως τις 8 Ιανουαρίου 2023.

Ζαν Μισέλ Μπασκιά

O Ζαν Μισέλ Μπασκιά γεννήθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης στις 22 Δεκεμβρίου 1960 και απεβίωσε στις 12 Αυγούστου του 1988. Έδειξε ενδιαφέρον στις τέχνες από μικρή ηλικία και υπήρξε αυτοδίδακτος. Το 1977 παράτησε το λύκειο, ένα χρόνο πριν αποφοιτήσει, και άρχισε να πουλάει ρούχα και καρτ ποστάλ με τις δουλειές του στις γειτονιές της Νέας Υόρκης. Ασχολήθηκε με το γκράφιτι, με το οποίο γνώρισε και την πρώτη του επιτυχία, με το ψευδώνυμο “SAMO”. Το 1980 συμμετείχε σε μια ομαδική έκθεση. Η άνοδός του συνέπεσε με την εμφάνιση ενός νέου κινήματος τέχνης, του Νεο-Εξπρεσιονισμού. Στα μέσα του 1980 συνεργάστηκε με τον Άντι Γουόρχολ, σε μια κοινή έκθεση. Κατά μόνας έκανε μια σειρά έκθεσων στις ΗΠΑ και όχι μόνο. Το 1986, στα εικοσιπέντε του, 60 πίνακές του εκτέθηκαν στο Μουσείο Κέστνερ, στο Αννόβερο της Γερμανίας (υπήρξε ο νεότερος σε ηλικία καλλιτέχνης που παρουσίασε εκεί τα έργα του). Το 1988 έφυγε για την Αϊτή σε μια προσπάθεια να απεξαρτηθεί από τα ναρκωτικά. Επέστρεψε λίγους μήνες μετά στη Νέα Υόρκη, όπου και κατέληξε.

Το ενδιαφέρον για τον καλλιτέχνη και το έργο του αναζωπυρώθηκε το 2017, όταν ένας Ιάπωνας συλλέκτης αγόρασε τον πίνακα “Untitled” (“Άτιτλο”), του 1982 για 110.5 εκατομμύρια δολάρια σε μια δημοπρασία. Η αγοραπωλησία αυτή έσπασε ρεκόρ πιο ακριβοπληρωμένου πίνακα προερχόμενο από Αμερικάνο καλλιτέχνη, και έργου φιλοτεχνημένου μετά το ‘80.

Πηγές: albertina.at, biography.com
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Ζαν Μισέλ Μπασκιά, Untitled (1983) | Συλλογή: Nicola Erni | Photo Credit: Reto Pedrini