Παρουσίες – απουσίες στον αστικό χώρο: έκθεση του Ξενοφώντα Παπαευθυμίου

Η Γκαλερί Cube, εγκαινιάζει τη συνεργασία της με τον Ξενοφώντα Παπαευθυμίου και φιλοξενεί την ατομική του έκθεση φωτογραφίας “παρουσίες απουσίες στον αστικό χώρο”.

Ο Ξενοφών Παπαευθυμίου, παρατηρεί τον αστικό χώρο μέσα από τον φωτογραφικό του φακό, όπου μπορεί κανείς να δει, τα πάντα να μεταβάλλονται. Ακμή και παρακμή, δημιουργία και καταστροφή, γέννηση και φθορά, παρουσίες και απουσίες, που διαμορφώνουν το “πρόσωπο” της πόλης και διαπιστώνουμε ότι τα πάντα γύρω μας δεν είναι από μόνα τους όμορφα ή άσχημα, αλλά παίρνουν τη διάσταση που τους δίνει η ματιά και η σκέψη μας.

Ο Νικόλας Μιντζάλης, διδάκτωρ αρχιτεκτονικής ΕΜΠ, γράφει: “ Ο αστικός χώρος είναι ο τόπος συνάντησης, αλληλεπίδρασης αλλά και συγκρότησης διαφορετικών κοινωνικών ταυτοτήτων οι οποίες δομούν ένα συλλογικό κυρίαρχο θυμικό και ένα κοινό βίωμα.

Η σύνθετη αυτή υπόσταση εμπεριέχεται στην κοινωνική, πολλαπλά ρυθμική διάσταση της καθημερινότητας και στις αποτυπώσεις αυτής στον σχετικό και συσχετιζόμενο χώρο. Η υλική του υπόσταση αναπτύσσεται σε χωρικές σταθερότητες, αρχιτεκτονικά οριζόμενες και χρονικά διαρκώς μεταβαλλόμενες. Αυτή η χρονική μεταβολή που ως φθορά αποκαλύπτει, αλλά και δημιουργεί διαφορετικές υφές στα αστικά κελύφη, αναδεικνύει την ιστορία της πόλης και την ιστορία των ανθρώπων της.     

Η φωτογραφία αποτελεί ένα από τα εργαλεία ανάδειξης, αλλά και κατανόησης του αστικού χώρου όχι μονάχα ως έργου τέχνης, -δηλαδή αποδίδοντάς του μια συγκεκριμένη αισθητική αξία-, αλλά και ως μια υποκειμενική σκηνογραφική επινόηση που αντανακλά την αλήθεια του δημιουργού ο οποίος του προσδίδει την δική του ποιητική, διαμορφωμένη από το προσωπικό του πολιτιστικό απόθεμα.
Όταν ο δημιουργός είναι ένας βιωματικός “εραστής” της πόλης, ένας flâneur που την περιδιαβαίνει καθημερινά, προσδένεται ηθελημένα μαζί της, τη ζει και τη συνδιαμορφώνει με τη φυσική του παρουσία και την δουλειά του, τότε η φωτογραφία μετατρέπεται από βλέμμα σε στοχασμό.  

Η στοχαστικότητα λοιπόν του Παπαευθυμίου, πέραν τής ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής γεωμετρικότητας που αναδεικνύει, εισχωρεί μέσα στο ανασχηματιζόμενο τοπίο της πόλης και εντοπίζει ακριβώς ό,τι ηθελημένα λείπει: τον άνθρωπο/χρήστη του αστικού χώρου. Το πρωτογενές συστατικό του. Ο υποδοχέας αυτός της πόλης μπορεί να απουσιάζει από το φωτογραφικό κάδρο, αλλά βρίσκεται διαρκώς παρόν –δια της απουσίας του- στα πράγματα, στα άψυχα συστατικά/υλικά της πόλης που αφήνει έρμαια στη φθορά του χρόνου.    

Τα εγκαταλελειμμένα βαγόνια, οι σκουριασμένες σιδηροδρομικές γραμμές, τα χορταριασμένα σόχωρα, τα ξηλωμένα στόρια, τα σπασμένα παράθυρα, οι πλίνθινοι, μισογκρεμισμένοι τοίχοι, τα παραμελημένα σόκορα, όλα μέσα στην καρδιά της πόλης και συχνά διαλανθάνοντα της προσοχής των πολλών, πλάθουν μια σημειωτική αστικής σιωπής που κρύβει μια διαρκή ένταση: Εκείνη της ζωής που αγωνίζεται, συγκρούεται και πασχίζει να αναδυθεί μέσα από μια τόσο άσχημη όσο και όμορφη πόλη.

Ο Ξενοφών Αργ. Παπαευθυμίου γεννήθηκε στην Πάτρα και μαθήτευσε κοντά στο ζωγράφο Σπύρο Σώκαρη. Σπούδασε στη Φλωρεντία, στην Universita Internazionale dell’ Arte, απ’ όπου πήρε δίπλωμα στη Συντήρηση Έργων Τέχνης και στη Μουσειολογία, με ειδίκευση στην Οπτική Επικοινωνία του Έργου Τέχνης.

Από το 1988 εργάστηκε για μία διετία στη 2η Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων στη συντήρηση ζωγραφικών διακόσμων των νεοκλασικών κτιρίων της Πάτρας, ενώ από το 1990 εργάζεται ιδιωτικά διατηρώντας εργαστήριο συντήρησης έργων τέχνης. Έχει προσφέρει τις υπηρεσίες του σε ιδιωτικές συλλογές, οργανισμούς και δημόσιους φορείς (Δήμος Πατρέων & Δημοτική Πινακοθήκη, Τράπεζες, Εκκλησιαστικοί χώροι, Μουσεία κ.α.).

Ασχολείται ερευνητικά με τη νεότερη αρχιτεκτονική της Πάτρας και τα μορφολογικά της στοιχεία, τη βιομηχανική – τεχνολογική κληρονομιά της Δυτικής Ελλάδας και με την τεκμηρίωση, ψηφιοποίηση και αξιοποίηση αρχειακών υλικών και τεκμηρίων. Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων και ειδικά έντυπα, στον τοπικό τύπο και είναι τακτικός συνεργάτης των εκδόσεων ΤΟ ΔΟΝΤΙ.

Έχει επιμεληθεί μαζί με τον φιλόλογο Παναγιώτη Φωτίου το βιβλίο «Η Πάτρα στις αρχές του 20ου αιώνα, μέσα από γυάλινες φωτογραφικές πλάκες» (εκδόσεις TYPORAMA), ενώ σε έκδοση του περιοδικού ΔΟΝΤΙ έχει κυκλοφορήσει το βιβλίο ιστορικής και αρχειακής τεκμηρίωσης με τίτλο «Εδέχθημεν αεροπορικήν επιδρομήν».

Έχει επίσης επιμεληθεί την τεκμηρίωση και τη συγγραφή πολλών βιβλίων και λευκωμάτων που αφορούν στην πολιτιστική κληρονομιά μεταξύ των οποίων  την έκδοση «Βιομηχανικά Κτίρια της Δυτικής Ελλάδας. Αρχιτεκτονική Φυσιογνωμία – Δυνατότητες Αξιοποίησης», ΚΕΤΑ – Δυτικής Ελλάδος 2007, σε εκδοτική επιμέλεια Εκδ. ΤΟ ΔΟΝΤΙ.

Είναι μέλος του Ελληνικού Τμήματος του T.I.C.C.I.H. (Διεθνής Επιτροπή για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς), του Ελληνικού Τμήματος του I.I.C. (Διεθνές Ινστιτούτο Συντήρησης), μέλος της Επιτροπής του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης του Δήμου Πατρέων και της Καλλιτεχνικής Επιτροπής της Δημοτικής Πινακοθήκης.